26 αιώνες Ισθμός της Κορίνθου: Από τον Περίανδρο στο... Υπερταμείο

Η ιδέα διάνοιξης του Ισθμού της Κορίνθου μετρά λίγο περισσότερο από 25 αιώνες από την σύλληψή της και λέγεται ότι προήλθε από τον τύραννο Περίανδρο κατά το έτος 602 π.Χ.  Την εποχή εκείνη ο Περίανδρος προσπαθώντας να βοηθήσει στη μεταφορά εμπορευμάτων είχε κατασκευάσει έναν δίολκο, έναν πλακόστρωτο δηλαδή δρόμο ντυμένο με ξύλο που θα ένωνε το Σαρωνικό και τον Κορινθιακό κόλπο. Τα πλοία θα μεταφέρονταν από εκεί από δούλους, ενώ τα υψηλά διόδια ήταν ίσως το μεγαλύτερο έσοδο της Κορίνθου τότε. Επόμενο πλάνο του Περίανδρου ήταν η διάνοιξη ενός Ισθμού που θα βελτίωνε κι άλλο τις μεταφορές και το εμπόριο, ωστόσο οι τεχνικές δυσκολίες ήταν τεράστιες και τον έκαναν να αρκεστεί στο δίολκο.

Μια φωτογραφική αναδρομή, από τον αρχαίο δίολκο μέχρι την σημερινή διώρυγα της Κορίνθου



Στη συνέχεια πολλοί ηγέτες προσπάθησαν να υλοποιήσουν την ιδέα διάνοιξης ενός Ισθμού στην περιοχή αλλά μάταια. Ο Δημήτριος ο Πολιορκητής, ο Ιούλιος Καίσαρας, ο Καλιγούλας και ο Νέρωνας διαδοχικά προσπάθησαν την επίτευξη της διάνοιξης με διάφορες μελέτες ωστόσο κανείς δεν τα κατάφερε. Την ίδια κατάληξη είχαν και τα πλάνα του Ηρώδη του Αττικού καθώς και των Ενετών λίγους αιώνες αργότερα.

Το τέλος της Οθωμανικής κυριαρχίας στη χώρα συνάντησε τις καλύτερες ιστορικά συνθήκες για την πραγματοποίηση του σημαντικού έργου καθώς ταυτόχρονα λαμβάνει χώρα και η Βιομηχανική Επανάσταση και πλέον οι υλικοτεχνικές υποδομές ήταν αρκετές για να προχωρήσει επιτέλους η ιδέα. Το έργο αποτελούσε προτεραιότητα για τον Καποδίστρια, ωστόσο το κονδύλι των 40 εκατομμυρίων χρυσών φράγκων που κρίθηκε αναγκαίο για την πραγματοποίηση του δεν μπόρεσε να βρεθεί ούτε από εξωτερικούς παράγοντες, ούτε φυσικά από τον λειψό εγχώριο προϋπολογισμό.



Η σημαντικότητα του έργου δυόμιση χιλιάδες χρόνια μετά την πρώτη απόπειρα πραγματοποίησης του ήταν τεράστια και πλέον τα επιχειρήματα ήταν σοβαρά. Τα πλεονεκτήματα στη διεθνή ναυτιλία και στο εμπόριο που θα έδινε η διάνοιξη του Ισθμού ήταν πλέον εμφανή και στον πλέον δύσπιστο, ενώ πέρα από τα οικονομικά οφέλη, η παράκαμψη των επικίνδυνων ακρωτηρίων Κάβο Μαλέα και Κάβο Ματαπά θα παρείχε και ασφάλεια στις διαδρομές, αφού τα ναυτικά ατυχήματα στην περιοχή ήταν πολλά.

Το 1869 η διάνοιξη της διώρυγας του Σουέζ αποτέλεσε ιστορική συνθήκη για την Ελλάδα ώστε να προχωρήσει επιτέλους στη διάνοιξη. Πράγματι, το Νοέμβριο του ίδιου έτους η κυβέρνηση Ζαΐμη μετά από αρκετές πιέσεις ψήφισε το νόμο «περί διορύξεως του Ισθμού της Κορίνθου» και έδωσε με αυτό τον τρόπο την ευκαιρία σε ιδιώτες και εταιρίες να προχωρήσουν το έργο. Τελικά το 1881, το ελληνικό δημόσιο παραχώρησε αυτό το δικαίωμα μαζί με το προνόμιο εκμετάλλευσης του έργου για τα επόμενα 99 χρόνια στον στρατηγό Στέφανο Τυρρ. Οι εργασίες άρχισαν το 1882 και από όλες τις προηγούμενες μελέτες προκρίθηκε η θεωρία του Νέρωνα που προέβλεπε χάραξη μήκους 1.630 μέτρων. Ούτε αυτή η προσπάθεια στέφθηκε όμως από επιτυχία, καθώς η εταιρία 8 χρόνια μετά είχε εξαντλήσει όλους τους πόρους της.

Τελικά η λύση δόθηκε οριστικά 3 χρόνια αργότερα, το 1893. Η εταιρία με την επωνυμία «Εταιρεία της διώρυγας της Κορίνθου» υπό τον Ανδρέα Συγγρό κλήθηκε από το ελληνικό κράτος  να ολοκληρώσει τις διεργασίες.

Στις 25 Ιουλίου του 1893 η Διώρυγα εγκαινιάστηκε επίσημα με μια μεγαλοπρεπή τελετή και με την παρουσία της Βασιλίσσης Όλγας, ενώ το πρώτο πλοίο περνούσε επίσημα από τον Ισθμό.  Η Διώρυγα κόβει σε ευθεία γραμμή τον Ισθμό της Κορίνθου, σε μήκος 6.346 μ. Το πλάτος της στην επιφάνεια της θάλασσας είναι 24,6 μ. και στο βυθό της 21,3 μ., ενώ το βάθος της κυμαίνεται μεταξύ 7,50 έως 8 μ.

Έκτοτε η Διώρυγα της Κορίνθου έχει αλλάξει αρκετές εταιρίες εκμετάλλευσης, μέχρι να περάσει σε πλήρη εκμετάλλευση από το ελληνικό δημόσιο την 1η Νοέμβρη του 1980. Σήμερα ελέγχεται από το Υπερταμείο το οποίο εξετάζει συνεχώς σχέδια ανάπτυξής της.

Ο Ισθμός της Κορίνθου πολλές φορές ταλαιπώρησε το ελληνικό κράτος, καθώς μόνο και μόνο με τα μορφολογικά χαρακτηριστικά του απαιτεί συνεχή συντήρηση, ωστόσο η μεγαλύτερη ζημιά ως σήμερα έγινε κατά την αναχώρηση των Γερμανών κατακτητών από τη χώρα, όταν και προκάλεσαν την πτώση 60.000 κυβικών μέτρων χωμάτων και οι διεργασίες εκφράξεων διήρκησαν 5 ολόκληρα χρόνια.



Μικρότερες ζημιές σαν και την δυναμική κατά τ’ άλλα κατολίσθηση που συνέβη τη Δευτέρα 26 Φεβρουαρίου, με αποτέλεσμα ο Ισθμός να παραμείνει κλειστός για 15 περίπου μέρες, έχουν γίνει κατά το παρελθόν και επαναφέρουν τα σχέδια περί εκσυγχρονισμού της διώρυγας με νούμερο 1 στόχο την διαπλάτυνσή της. Το σχέδιο αυτό θα ικανοποιούσε μακροχρόνιους στόχους, όπως τη διέλευση μεγάλων πλοίων και κρουαζιερόπλοιων και θα είχε άμεσα οικονομικά οφέλη. Το Υπερταμείο στοχεύει σε μια αναπτυξιακή πολιτική για τη διώρυγα της Κορίνθου και προβλήματα σαν την εντυπωσιακή κατολίσθηση της προηγούμενης Δευτέρας επαναφέρουν και εντείνουν την ανάγκη για επενδύσεις στην περιοχή.

Εντυπωσιακά πλάνα από την τελευταία κατολίσθηση