Φιλανθρωπία ή στήριξη για να σταθούν στα πόδια τους;

Όταν ήμασταν πιτσιρίκια και η φαντασία μας οργίαζε, μπουκάραμε σε εγκαταλειμμένα σπίτια της γειτονιάς αναζητώντας ξεχασμένους θησαυρούς. Ή εντοπίζαμε στο χάρτη της γεωγραφίας τις κουκίδες που έδειχναν ότι η τάδε περιοχή του κόσμου είναι πλούσια σε διαμάντια ή σε χρυσάφι και σχεδιάζαμε, όταν μεγαλώσουμε, να νοικιάσουμε ένα ελικόπτερο και να πάμε να τα πάρουμε!

Σα να ξύπνησε η φαντασία μου και πρόσφατα, μαθαίνοντας για το (σαν) παιχνίδι που λέγεται «Μικροί εξερευνητές αναμνήσεων». Σε αυτό, παιδιά και νέοι από 10 έως 18 ετών, που ζουν στον Κολωνό, θα ψάξουν για ηλικιωμένους ανθρώπους της περιοχής και θα τους ζητήσουν να τους διηγηθούν τις ιστορίες και τις αναμνήσεις τους. Μετά, θα συγκεντρώσουν το υλικό τους, θα το επεξεργαστούν και τελικά θα δημιουργήσουν ένα πρωτότυπο μουσείο αναμνήσεων στο Internet, που θα είναι προσβάσιμο για όλους. Αληθινές ιστορίες μιας άλλης εποχής, για πρώτη, ίσως, φορά ειπωμένες, σε ένα πρόγραμμα που υλοποιείται στο Επίκεντρο, τη νέα δομή της Αctionaid.

Παράλληλη της Λένορμαν η Πέτρας, στον αριθμό 93, ανάμεσα στα χαμηλά σπίτια της γειτονιάς, βρίσκεται το Επίκεντρο. Το ίδιο συστήνεται ως «κέντρο ενδυνάμωσης» και άρχισε να λειτουργεί αρχικά από τον Μάιο και με όλα τα προγράμματα διαθέσιμα από τον Σεπτέμβριο. Προσφέρει δωρεάν υπηρεσίες (δικηγόρος, λογιστής, ψυχολόγος, κοινωνικός λειτουργός, σύμβουλος εργασίας) για ενήλικες, Έλληνες και μετανάστες, και πολλά προγράμματα για παιδιά και εφήβους. Η Νάταλι Βαλάκη, αναπληρώτρια διευθύντρια της Αctionaid, λέει ότι πρόκειται για μια δομή που διαφοροποιείται στο εξής: δεν ακολουθεί το δρόμο της πρόσκαιρης φιλανθρωπίας, η οποία μπορεί να ανακουφίσει αλλά και να δημιουργήσει μια εξάρτηση, αλλά στοχεύει σε μόνιμες και ουσιαστικές λύσεις, δίνοντας τα εφόδια στους συμμετέχοντες ώστε οι ίδιοι να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που έχει φέρει η κρίση στη ζωή τους. Από εκεί και πέρα, αν το αίτημα είναι π.χ. η διαμονή, γίνεται παραπομπή σε άλλη δομή.

Ο χώρος διαθέτει τρεις ορόφους, είναι περιποιημένος και καθαρός και μέχρι τώρα οι ωφελούμενοι είναι περίπου 380 ενήλικες και 330 παιδιά. Από τους ενήλικες, το 80% είναι Έλληνες, το 85% άνεργοι και το 75% με ετήσιο εισόδημα έως 5.000 ευρώ. Συνήθως, σε δυο τρεις ημέρες από την πρώτη επίσκεψη, ο ενδιαφερόμενος θα έχει το ραντεβού που τον ενδιαφέρει. Μπορεί να απευθυνθεί οποιοσδήποτε, το μόνο που θα του ζητηθεί είναι ένα εκκαθαριστικό, ώστε οι πιο αδύνατοι οικονομικά να έχουν προτεραιότητα.

Κάτσε στο ντιβάνι. Τώρα τελευταία σκέφτομαι να επισκεφθώ ψυχολόγο. Δεν έχω συγκεκριμένο ζητούμενο, αλλά θα λέω όσα δεν εκμυστηρεύομαι ούτε στους κολλητούς μου και, μάλιστα, χωρίς να σκέφτομαι ότι τους ζαλίζω με τα δικά μου κι επιπλέον θα έχω και τη γνώμη ενός ειδικού. Η Ιωάννα Κωνσταντινοπούλου, μια νέα κοπέλα 31 χρόνων, επισκέπτεται τον ψυχολόγο του Επίκεντρου κάθε δύο εβδομάδες. «Η εμπειρία είναι το κάτι άλλο, λέω σε όλους πηγαίντε σε ψυχολόγο, εγώ θέλω να συνεχίσω να πηγαίνω σε όλη μου τη ζωή, με έχει βοηθήσει πάρα πολύ. Συνήθως, γινόταν κάτι στη ζωή μου κι έλεγα ότι φταίω εγώ για όλα. Ή δεν ήξερα πού να βάλω τα όριά μου. Η ψυχολόγος μού έχει δώσει συμβουλές και μου έχει πει πράγματα που δεν είχα σκεφτεί ποτέ, μου δείχνει τον τρόπο να βλέπω και να σκέφτομαι τα πράγματα τελείως διαφορετικά». Για την ιστορία, ο κάθε ωφελούμενος μπορεί να έχει 20 συνεδρίες με την ψυχολόγο του Επίκεντρου, ενώ πραγματοποιούνται επίσης σεμινάρια, ομάδες και άλλες δράσεις ψυχοκοινωνικής στήριξης.

Προγράμματα για παιδιά και εφήβους. Η Ιωάννα, η οποία παρακολουθεί και το πρόγραμμα αυτό-μάθησης Αγγλικών, έμαθε για το Επίκεντρο μέσω του γιου της, του Θοδωρή, ο οποίος είναι 8 χρόνων. Ο Θοδωρής συμμετείχε τον Ιούνιο στο summer cump του Επίκεντρου και σήμερα παρακολουθεί τα μαθήματα ενισχυτικής διδασκαλίας. Η ενισχυτική διδασκαλία που γίνεται στο Επίκεντρο αφορά όλες τις τάξεις του Δημοτικού, υπάρχουν προγράμματα εκμάθησης Αγγλικών τριών επιπέδων, καθώς και προγράμματα εκμάθησης Ηλεκτρονικών Υπολογιστών. Υπάρχουν ακόμη προγράμματα, σε συνεργασία με άλλους φορείς και οργανώσεις, για εκπαιδευτική ρομποτική, για τις τέχνες, για την κατασκευή απλών μηχανών, για να φτιάχνεις το δικό σου παιχνίδι, για το θέατρο και για πολλά άλλα.

Μια επίσκεψη στο λογιστή και στον κοινωνικό λειτουργό. Το Επίκεντρο είναι η μοναδική δομή υποστήριξης που προσφέρει την υπηρεσία του λογιστή. Ακόμα και από τις δομές του Δήμου Αθηναίων παραπέμπουν εδώ. Λογιστής είναι ο Δημήτρης Μπανούσης. Μας λέει πως υπάρχουν άνθρωποι που έχουν να υποβάλουν φορολογική δήλωση ακόμα και 10 χρόνια. Τι να την κάνει τη δήλωση ένας άστεγος; Στους περισσότερους ξενώνες θα του ζητήσουν εκκαθαριστικό και Ε9, για παράδειγμα. «Εκτός από τις δηλώσεις, έρχονται άνθρωποι να τους βοηθήσουμε για τις ρυθμίσεις, για τον ΕΝΦΙΑ, να βγάλουν κωδικούς του ΙΚΑ, να κάνουν την αίτηση για επίδομα του κοινωνικού μερίσματος ή του πετρελαίου, ακόμα και κάποιοι παλιοί επαγγελματίες που δεν έχουν κλείσει τα βιβλία τους. Έχω δει φτωχούς ανθρώπους που για ένα εισιτήριο του 1,20 ευρώ, που δεν είχαν, βρέθηκαν με τα πρόστιμα να χρωστούν 1.500 και 2.000 ευρώ στην εφορία. Άλλοι, 60 και 70 χρονών, έρχονται με τα πόδια από άλλες περιοχές. Αν είναι άνεργοι, τους εγγράφουμε στον ΟΑΕΔ ώστε να χρησιμοποιούν δωρεάν τα μέσα μαζικής μεταφοράς».

Κοινωνικο-προνοιακά ζητήματα είναι αυτά που στέλνουν ενήλικα άτομα και οικογένειες με οικονομικές δυσκολίες ή σε κίνδυνο κοινωνικού αποκλεισμού, στο γραφείο της κοινωνικής λειτουργού, Μεταξίας Χιωτέλη. Επίσης, άποροι, άστεγοι, άνεργοι, ΑμΕΑ, αναλφάβητοι. «Αιτήματα όπως στέγασης ή σίτισης ή ένδυσης παραπέμπονται σε άλλες δομές, η διαφορά είναι ότι εμείς είμαστε δίπλα στον ωφελούμενο σε όλη τη διάρκεια της διαδικασίας, δεν του δίνουμε απλώς ένα τηλέφωνο ή μια διεύθυνση για το πού θα απευθυνθεί. Επίσης, εδώ έρχονται άνθρωποι που δεν ξέρουν ότι δικαιούνται κάποιο επίδομα. Για παράδειγμα, το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης ή το επίδομα απροστάτευτου τέκνου μονογονεΐκής οικογένειας».

Σύμβουλος εργασίας. «Όταν κάποιος έρχεται για πρώτη φορά, θα μας πει, ίσως, “δείξτε μου τι αγγελίες έχετε”. Το Επίκεντρο, όμως, δεν λειτουργεί έτσι. Ένας άνθρωπος που δεν πιστεύει στον εαυτό του, δύσκολα θα βρει δουλειά» λέει η Νάταλι Βαλάκη. Το πρώτο πράγμα που γίνεται είναι μια αναλυτική καταγραφή του εργασιακού ιστορικού του κάθε ενδιαφερόμενου. Και στη συνέχεια η παραπομπή σε διάφορα σεμινάρια, στο Επίκεντρο και αλλού, για να αναπτύξει περαιτέρω τις δεξιότητές του. «Είναι ένας άνθρωπος, 55 χρόνων και 7 χρόνια άνεργος. Την πρώτη μέρα μας ρώτησε “τι δουλειές έχουμε” και μάλλον δεν κατάλαβε καλά αυτό που κάνουμε. Πλέον, έρχεται 3 μήνες εδώ. Δεν έχει βρει δουλειά, αλλά προσπαθεί. Κλείνει συνεντεύξεις και, πριν πάει, έρχεται εδώ και το συζητάμε. Μιλάμε για το τι μπορεί να τον ρωτήσουν, τι να πει, πώς να μιλήσει για τις δεξιότητές του κ.λπ. Ήδη 10 άνθρωποι που έχουν απευθυνθεί εδώ έχουν βρει δουλειά, ενώ κι εμείς έχουμε αρχίσει να πλησιάζουμε εταιρείες, οι οποίες θα μπορούσαν να προσλάβουν κάποιους από τους ωφελούμενούς μας και στο πλαίσιο της εταιρικής τους ευθύνης».

Και τα λεφτά; Πάντα, και δικαίως, όποιος διαβάζει, μαθαίνει, ενημερώνεται για τις δράσεις οργανώσεων όπως η Αctionaid, ρωτάει από πού βρίσκει τα χρήματα. Απαντά η Χαρά Τασόγλου, υπεύθυνη Επικοινωνίας: «Πρόκειται για μια συλλογική προσπάθεια. Το Επίκεντρο χρηματοδοτείται κατά κύριο λόγο από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, αλλά και από το Ίδρυμα Vodafone, το Κοινωφελές Ίδρυμα ΤΙΜΑ, το Κοινωφελές Ίδρυμα Ιωάννη Σ. Λάτση και το Ίδρυμα Α. Γ. Λεβέντη. Παράλληλα, χρειαζόμαστε και τη συμμετοχή όσων θέλουν να στηρίξουν τους πιο ευάλωτους συνανθρώπους μας. Έχουμε δημιουργήσει το πρόγραμμα “Φίλος” της ActionAid, με το οποίο ο καθένας μπορεί να στηρίξει το Επίκεντρο με €11 τον μήνα (www.actionaid.gr/filos)»

Info: Πέτρας 93, Κολωνός, 215 5557345, epikentro.actionaid.gr (Δευτέρα - Παρασκευή 9.00-21.00)