Σούπερ-Σελήνη την Κυριακή: Η πιο εντυπωσιακή πανσέληνος του 2017

Η μεγαλύτερη Σελήνη του 2017 θα είναι ορατή στην πανσέληνο της Κυριακής 3 Δεκεμβρίου, η οποία θα είναι η πιο εντυπωσιακή από όλες τις πανσελήνους της φετινής χρονιάς.

Την ημέρα εκείνη ο δορυφόρος μας θα έχει πλησιάσει στη Γη πάρα πολύ, σε απόσταση σχεδόν 358.400 χιλιομέτρων, και έτσι το φεγγάρι θα φαίνεται 7% μεγαλύτερο και 16% φωτεινότερο από όσο μια συνηθισμένη πανσέληνος.

Η Σελήνη ακολουθεί μια ελλειπτική τροχιά και η απόστασή της από τον πλανήτη μας δεν είναι σταθερή. Έτσι, τόσο το κοντινότερο σημείο της (περίγειο), όσο και το πιο μακρινό (απόγειο), εμφανίζουν αυξομειώσεις από μήνα σε μήνα. Η μέση απόσταση Γης-Σελήνης (382.900 χιλιόμετρα) αυξάνεται κατά 5% περίπου στο απόγειο και μειώνεται κατά 5% στο περίγειο.

Ο όρος υπερ-Σελήνη ή σούπερ-Σελήνη, που σημαίνει ότι η πανσέληνος συμπίπτει με το περίγειο, δεν είναι επιστημονικός, αλλά δημιουργήθηκε το 1979 από τον αστρολόγο Ρίτσαρντ Νόλε. Έχει υιοθετηθεί επίσης από μερικούς ο όρος μικρο-Σελήνη ή μίνι-Σελήνη, όταν η πανσέληνος συμπίπτει με το απόγειο. Για να υπάρχει σούπερ-Σελήνη, το φεγγάρι πρέπει να απέχει λιγότερα από 360.000 χιλιόμετρα από το κέντρο της Γης.

Τον φετινό Δεκέμβριο η πανσέληνος και το περίγειο διαφέρουν κατά λιγότερο από μια μέρα. Η σούπερ-πανσέληνος θα υπάρξει στις 17:47 ώρα Ελλάδος της Κυριακής 3 Δεκεμβρίου, ενώ το περίγειο της Σελήνης (δηλαδή το κοντινότερο πλησίασμά της στη Γη) θα συμβεί τη Δευτέρα το πρωί στις 10:42 ώρα Ελλάδας.

Στο περίγειο η Σελήνη θα απέχει από τη Γη 357.492 χιλιόμετρα, ενώ τη στιγμή της πανσελήνου λίγο παραπάνω (357.987 χλμ). Η πιο μικρή και σε μεγαλύτερη απόσταση από τη Γη (406.268 χλμ.) πανσέληνος του 2017 είχε συμβεί στις 9 Ιουνίου, κοντά στο απόγειό της.

Σε μια σούπερ-Σελήνη το φεγγάρι φαίνεται περίπου 7% μεγαλύτερο από μια τυπική πανσέληνο και 12% έως 14% μεγαλύτερο από μια μικρο-πανσέληνο (όταν το φεγγάρι βρίσκεται στο απόγειο). Επίσης, στη σούπερ-Σελήνη το φεγγάρι φαίνεται 16% πιο φωτεινό σε σχέση με μια μέση πανσέληνο και 30% φωτεινότερο από ό,τι μια μικρο-πανσέληνος.

Ο Ιανουάριος 2018 θα έχει δύο πανσελήνους, στις 2 και 31 Ιανουαρίου, που και οι δύο θεωρούνται σούπερ-Σελήνη, επειδή το φεγγάρι πάλι θα βρίσκεται κοντά στο περίγειό του. Μάλιστα η πανσέληνος της 31ης Ιανουαρίου θα συνδυασθεί με ολική έκλειψη της Σελήνης.

Οι υπερ-πανσέληνοι στο βόρειο ημισφαίριο κατά τους μήνες του χειμώνα φαίνονται μεγαλύτερες από ό,τι τον υπόλοιπο χρόνο, επειδή αυτή την εποχή του χρόνου η Γη βρίσκεται πιο κοντά στον Ήλιο. Εξαιτίας αυτού του γεγονότος η βαρύτητα του Ήλιου έλκει το φεγάρι πιο κοντά στη Γη. Έτσι, μια χειμωνιάτικη σούπερ-Σελήνη δείχνει μεγαλύτερη και φωτεινότερη από μια καλοκαιρινή - αλλά συχνά είναι πιο δύσκολο να την απολαύσει κανείς λόγω των δυσμενών καιρικών συνθηκών.

Σε κάθε περίπτωση, η καλύτερη στιγμή για να δει κανείς μια υπερ-πανσέληνο, είναι αμέσως μόλις το φεγγάρι «ανατείλει» λίγο πάνω από τη γραμμή του ορίζοντα. Στη θέση αυτή, το φεγγάρι φαίνεται μεγαλύτερο και λαμπρότερο από ό,τι όταν σηκώνεται ψηλά στον ουρανό, επειδή όταν είναι χαμηλά, μπορεί κανείς να το συγκρίνει με στοιχεία του τοπίου (λόφους, κτίρια κ.α).

Μεταπολεμικά, η πιο κοντινή στη Γη σούπερ-Σελήνη ήταν εκείνη στις 26 Ιανουαρίου 1948, ενώ την επόμενη φορά που η πανσέληνος θα έλθει ακόμη πιο κοντά στη Γη, θα είναι στις 25 Νοεμβρίου 2034.

Κι επειδή κατά καιρούς εκφράζονται ανησυχίες ότι μια σούπερ-Σελήνη μπορεί να «πυροδοτήσει» φυσικές καταστροφές, οι επιστήμονες της NASA και άλλοι που έχουν μελετήσει το ζήτημα, δεν επιβεβαιώνουν αυτές τις φοβίες.