Στις 22 Αυγούστου του 2017 γράφτηκε μία από τις τελευταίες σελίδες ενός δράματος που εκτυλισσόταν στον Πειραιά τα τελευταία 50 χρόνια!
Όπως αποκαλύπτει σε εκτενές ρεπορτάζ το Πρώτο Θέμα, ο 86χρονος Κωνσταντίνος Λαλαούνης, πρώην πρόεδρος του ιδιωτικού οικοτροφείου Πειραιά «Παιδικό Σπίτι», κρίνεται ένοχος για αποπλάνηση ανηλίκων κατά συρροή και κατ’ εξακολούθηση, κατάχρηση ανηλίκων σε ασέλγεια κατ’ εξακολούθηση και κατά συρροή, όπως και σε βάρος ατόμου του οποίου καταχράστηκε τη διανοητική αναπηρία, καθώς και για ενδοοικογενειακή σωματική βλάβη κατ’ εξακολούθηση και κατά συρροή, τελεσθείσα από εργαζόμενο σε φορέα παροχής κοινωνικής μέριμνας.
Νωρίτερα, η εισαγγελέας είχε προτείνει την ενοχή του κατηγορούμενου για όσα θύματα προσήλθαν να καταθέσουν στο δικαστήριο, επιβεβαιώνοντας τις καταθέσεις που είχαν δώσει στην ανάκριση. Η εισαγγελέας παρέπεμψε στις μελέτες της εγκληματολόγου Όλγας Θέμελη και παρουσίασε στοιχεία από τη διεθνή βιβλιογραφία για τη σεξουαλική κακοποίηση που δείχνουν ότι αρκετά από τα βασικά επιχειρήματα που επικαλέστηκε η υπεράσπιση για να αμφισβητήσει τις καταθέσεις των θυμάτων, παραπέμπουν στην πραγματικότητα σε τυπική περίπτωση σεξουαλικής κακοποίησης.
Σημειώνεται πως ο κατηγορούμενος είχε ολοκληρώσει την απολογία του με επίκληση στην εικόνα του Χριστού που βρίσκεται πίσω από την έδρα του δικαστηρίου. «Δεν έχω κάνει τίποτα, αρνούμαι τις κατηγορίες, μάρτυς μου ο Χριστός, την εικόνα του οποίου έχετε πίσω σας» είπε.
Συνολικά 12 παιδιά έχουν καταθέσει ότι από το 2001 μέχρι το 2012 ο κατηγορούμενος προέβαινε σε θωπείες στα γεννητικά όργανα και στα οπίσθια, φιλιά στο στόμα και στον λαιμό, δαγκώματα στα χείλη, και αυνανισμό στο ασανσέρ, στις αποθήκες και στις τουαλέτες του οικοτροφείου, όπως και στο σπίτι του στη Δροσιά, όταν βρισκόταν μόνος με τα πιο αδύναμα παιδιά.
Στο δικαστήριο κατέθεσαν τέσσερα παιδιά, ηλικίας 20 έως 25 ετών, ενώ οι μαρτυρίες των υπόλοιπων που είναι ανήλικοι ήταν ένορκες καταθέσεις στον ανακριτή. Η δικηγόρος τους ονομάζεται Σοφία-Αλεξία Βέννη και δέχθηκε να τα εκπροσωπήσει αφιλοκερδώς.
Τα παιδιά ξεκινούν να διηγούνται όλα όσα έζησαν στο ίδρυμα με την επωνυμία «Παιδικό Σπίτι» στον Πειραιά από την τρυφερή ηλικία των 4 ετών. Κάποιες στιγμές η φωνή τους σπάει, τα δάκρυα κατακλύζουν τα μάτια τους, οι μνήμες τούς κόβουν τα πόδια, η αναπαραγωγή του πόνου τα λυγίζει. Παρ’ όλα αυτά στέκονται όρθια και χωρίς να κοιτούν τον κατηγορούμενο και με τη ματιά στραμμένη αποκλειστικά και μόνο προς την πλευρά της έδρας, συνεχίζουν να μιλούν για την κόλαση που βίωσαν δίπλα του.
Για το ασταμάτητο ξύλο, τις επαναλαμβανόμενες σεξουαλικές παρενοχλήσεις, τις βάναυσες τιμωρίες, τα αμέτρητα βασανιστήρια και την απομόνωσή τους από τον έξω κόσμο. Λίγες ώρες αργότερα, ο Κωνσταντίνος Λαλαούνης καταδικάζεται σε 40 χρόνια κάθειρξη χωρίς αναστολή και τραβά τον δρόμο για τις Φυλακές Τριπόλεως, εκεί όπου κρατούνταν από τις 24 Οκτωβρίου του 2016 όταν, στο πλαίσιο της κύριας ανάκρισης, είχε κριθεί προφυλακιστέος λόγω επαρκών ενδείξεων.
Στην Αίθουσα 1 του Μεικτού Ορκωτού Δικαστηρίου Αθηνών επικρατεί η αίσθηση της δικαίωσης. Ωστόσο, τίποτα δεν μπορεί να σβήσει την ηχώ της φράσης που βγήκε από τα ενήλικα χείλη ενός πρώην ανήλικου τροφίμου: «Επιθυμώ να τιμωρηθεί ο Λαλαούνης, αν και δεν πιστεύω ότι η τιμωρία του θα αλλάξει το παρελθόν μου».
Το χρονικό της 50χρονης φρίκης
Το ημερολόγιο γράφει 1958 όταν ο 27χρονος τότε Κωνσταντίνος Λαλαούνης, απόφοιτος Θεολογίας, διορίζεται από το υπουργείο Δικαιοσύνης επιμελητής ανηλίκων του Δικαστηρίου Ανηλίκων Πειραιώς. «Στα 40 χρόνια που εργάστηκα ως προϊστάμενος διευθυντής στο Δικαστήριο Ανηλίκων Πειραιά διαπίστωσα ότι πολλά από τα παιδιά που έφταναν στη δικαστική αίθουσα δεν είχαν παρουσιάσει παραβατικές συμπεριφορές, αλλά είχαν αφεθεί από τους γονείς τους οι οποίοι δεν ήθελαν να τα μεγαλώσουν και τα είχαν εγκαταλείψει. Κατά τη διάρκεια της καριέρας μου ήρθα αντιμέτωπος με εξαιρετικά σκληρές υποθέσεις που με συγκίνησαν και με άγγιξαν ως άνθρωπο. Έτσι, αποφάσισα να κάνω κάτι γι’ αυτά τα παιδιά», είχε δηλώσει πριν από λίγα χρόνια σε ένα από τα πολλά εγκωμιαστικά αφιερώματα που είχαν γίνει από τα ΜΜΕ στο πρόσωπό του.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, ο Λαλαούνης νοικιάζει ένα διαμέρισμα στο Πασαλιμάνι κι αφού συγκεντρώνει χρήματα από την επώνυμη και ανώνυμη πειραϊκή κοινωνία ξεκινά να φιλοξενεί κακοποιημένα παιδιά στο ίδρυμα με την επωνυμία «Παιδικό Σπίτι», ενώ το 1962 οι κοινωνικές του ευαισθησίες απέναντι στα άτυχα παιδιά μετακομίζουν μαζί με τα τελευταία σε ένα νέο κτίριο στο κέντρο του Πειραιά.
Ο Λαλαούνης διατείνεται ότι προσφέρει στα παιδιά στέγη, ασφάλεια και μόρφωση, η οποία τελείται σε κεντρικά σχολεία της πόλης. «Οι ώρες που πηγαίναμε στο σχολείο, οι στιγμές που δραπετεύαμε από αυτό το κολαστήριο ήταν οι μοναδικές που μπορούσαμε να αισθανθούμε άνθρωποι», λέει σήμερα ένας πρώην τρόφιμος.
Ο εργένης «φιλάνθρωπος» περνά σχεδόν όλες τις ώρες τις ημέρας μέσα στο ίδρυμα και δίπλα στα παιδιά στα οποία απαγορεύει κάθε επαφή με τον έξω κόσμο. «Πάνε επτά χρόνια απ’ όταν τον γνώρισα τον κ. Λαλαούνη, πρόεδρο του ‘‘Παιδικού Σπιτιού’’», λέει σήμερα μία γυναίκα που είχε υποψιαστεί την αρρωστημένη ψυχοσύνθεσή του και συνεχίζει: «Σ’ ένα τηλεφώνημα μου έβαλε τις φωνές γιατί ζήτησα να πάω μια βόλτα κάποια παιδιά που δικαιούμουν να πάω. “Απαγορεύεται από τον κανονισμό” ήταν η απάντησή του, συνοδευόμενη από φωνές και απειλές. Τότε κατάλαβα ότι έχει κάτι να κρύψει. Κάποιες ελάχιστες φορές που μου επέτρεψε να δω τα παιδιά οι συναντήσεις μας έγιναν εκτός ιδρύματος, σε κάποιον σκοτεινό διάδρομο ενός ισόγειου διαμερίσματος του Πειραιά. Τα παιδιά ήταν θλιμμένα και δεν απαντούσαν σε απλές ερωτήσεις. Έμοιαζαν κλεισμένα σε έναν άλλο κόσμο. Στη συνέχεια, έρχονταν στη ζωή μου άνθρωποι και γεγονότα που μου επιβεβαίωναν τους χειρότερους φόβους μου. Κάποιοι κάναμε ό,τι μπορούσαμε, αυτό το λίγο που περνούσε από το χέρι μας προκειμένου να αποκαλυφθεί η αλήθεια».
Ο «ευυπόληπτος» κύριος Λαλαούνης, που είχε βραβευτεί πολλάκις για το έργο του λαμβάνοντας ακόμη και έπαινο από την Ακαδημία Αθηνών, είχε φροντίσει, μέσω των ισχυρών κοινωνικών δεσμών που διατηρούσε με πολλά μέλη της πειραϊκής ελίτ, να παρουσιάζει τον εαυτό του ως σωτήρα των παιδιών και να διαφημίζεται από τα ΜΜΕ ως ο «ακούραστος επιμελητής ανηλίκων και ιδρυτής του “Παιδικού Σπιτιού” με το πρωτοποριακό και ανεκτίμητο έργο». Ως «ο άνθρωπος που κατάφερε να κάνει εκατοντάδες παιδιά να ξαναβρούν κοντά του την οικογενειακή ζεστασιά», «ο ήρωας της ανθρωπιάς, της κατανόησης και της αγάπης για τα παιδιά». Για τα παιδιά ωστόσο η πραγματικότητα ήταν φρικτή.
Το ίδρυμα - κολαστήριο
Όπως αναφέρεται στο ρεπορτάζ του Πρώτου Θέματος, τέσσερα τρίκλινα δωμάτια, μία κουζίνα, τρεις τουαλέτες, ένα σαλόνι, ένας χώρος υποδοχής, ένα μικρό προαύλιο, δεκάδες (ποιος ξέρει;) ίσως και εκατοντάδες, κακοποιημένα παιδιά.
Αυτή είναι η εικόνα που προέκυψε κατά τη δικαστική διαδικασία για το θεάρεστο έργο του «κυρίου» Λαλαούνη. Στο πλάι των παιδιών έστεκαν μια παιδοκόμος-μαγείρισσα, ένας φύλακας κι ένας δάσκαλος πρώην οικότροφος του ιδρύματος. Ποτέ ψυχολόγος. Ποτέ κοινωνική λειτουργός. Αρχηγός όλων, ο Κωνσταντίνος Λαλαούνης, ο απόλυτος δυνάστης. Το περιβάλλον τιμωρητικό, οι κανόνες άκαμπτοι, η αυστηρότητα ισόβια. Τα παιδιά αποκλεισμένα από συμμαθητές, φίλους και συγγενείς, σαν φαντάσματα ενός καταραμένου σπιτιού στο κέντρο μιας ολοζώντανης πόλης.
«Με έβαλαν στο ίδρυμα όταν ήμουν τεσσάρων χρονών. Δεν είχα την αίσθηση ότι ζω. Σχολείο-σπίτι- σπίτι-σχολείο. Ήταν σαν να βρίσκομαι στη φυλακή. Δεν είχα ελευθερία. Πίστευα ότι στη φυλακή είναι καλύτερα γιατί εκεί τους αφήνουν τουλάχιστον να παίζουν μπάσκετ. Πολλές φορές είχα σκεφτεί να το σκάσω, αλλά δεν είχα πού να πάω. Ο Λαλαούνης μάς δημιουργούσε ψυχολογικά τραύματα λέγοντάς μας ότι δεν θα πάμε ποτέ στους γονείς μας, ότι οι γονείς μας μάς είχαν εγκαταλείψει, ότι είμαστε ανίκανοι και ότι δεν θα προοδεύσουμε ποτέ. Στους γονείς μας, όταν έρχονταν να μας δουν, έλεγε ότι είχαμε πρόγραμμα με το σχολείο και ότι δεν μπορούσαν να μας συναντήσουν. Το πρόγραμμά μας ήταν σχολείο, διάβασμα και μετά δουλειές. Καθαρίζαμε τους χώρους του ιδρύματος και μεταφέραμε πράγματα από τις αποθήκες», λέει ένας πρώην τρόφιμος και συνεχίζει: «Δεν μας επιτρεπόταν καμία επικοινωνία με τους συμμαθητές μας. Κάποια παιδιά τα απογεύματα πηδούσαν από τα παράθυρα για να συναντήσουν τους φίλους τους. Μας χτυπούσε στο κεφάλι, μας έδινε να τρώμε ληγμένα τρόφιμα και όταν παραπονιόμασταν, μας έβαζε τιμωρία. Από το στόμα του Λαλαούνη συνεχώς ακούγαμε “είστε ένα τίποτα, ένα μηδέν, δεν υπάρχει μάνα και πατέρας για εσάς, δεν υπάρχετε πουθενά αν δεν κάνετε ό,τι σας λέω εγώ”. Όταν δεν έκανα σωστά κάποια δουλειά, με έσπρωχνε και με χτυπούσε με σφαλιάρες. Μερικές φορές μας έριχνε στο πάτωμα και με κλωτσιές ούρλιαζε: “Σήκω, ζώον!”. Κάθε φορά που θεωρούσε ότι δεν κάναμε κάτι σωστά, μας έριχνε χαστούκια και φάπες για να μας τιμωρήσει. Είχε χτυπήσει μια φορά ένα παιδί άσχημα με κλωτσιές στην κοιλιά επειδή κουβαλούσε ένα δοχείο με λάδι και δεν τα κατάφερε και του χύθηκε το λάδι. Έφτυνε στο φαγητό μας και έλεγε πως μόνο αν το φάμε θα μας πάει βόλτα, μας έκλεινε στο δωμάτιο και μας χτυπούσε με μπουνιές στην κοιλιά. Ένιωθα κι εγώ σαν τοίχος του σπιτιού».
«Έφτυνε στο φαγητό μας και έλεγε πως μόνο αν το φάμε θα μας πάει βόλτα. Ένιωθα κι εγώ σαν τοίχος του σπιτιού»
Η αρρωστημένη ψυχοσύνθεση του βασανιστή Λαλαούνη δεν εξαντλούνταν ωστόσο μόνο στο ξύλο και την ψυχολογική βία απέναντι στα μικρά παιδιά, αλλά, όπως αποδείχθηκε στο δικαστήριο, και στην πραγμάτωση των αρρωστημένων σεξουαλικών του φαντασιώσεων τόσο μέσα στο κτίριο του Πειραιά όσο και σε ένα εξοχικό σπίτι στη Δροσιά, όπου πήγαινε με τα παιδιά κάποια Σαββατοκύριακα και τα καλοκαίρια.
«Μας έλεγε να μην κάνουμε παρέα με κορίτσια γιατί αυτό είναι ανήθικο»
Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ένας πρώην τρόφιμος, «τριβόταν πάνω μας με τα γεννητικά του όργανα, μας τσιμπούσε στα οπίσθια, μας δάγκωνε στα χείλη, υποχρέωνε κάποιους σε αυνανισμό. Μας έλεγε να μην κάνουμε παρέα με κορίτσια γιατί αυτό είναι ανήθικο. Στη Δροσιά, όταν καθόμασταν στον καναπέ για να δούμε τηλεόραση, μας έβαζε να καθόμαστε στα πόδια του. Αυτά τα γεγονότα γινόντουσαν όταν πήγαινα τρίτη, τετάρτη και πέμπτη Δημοτικού. Όταν πήγα στην έκτη άρχισα να αντιδρώ, είχα πονηρευτεί, τον έσπρωχνα και του έλεγα να μη με ακουμπάει. Την περίοδο εκείνη έκανε τα ίδια και σε άλλα παιδιά, τα οποία όμως δεν αντιδρούσαν γιατί ήταν μικρά. Αν δεν υπήρχε ο Γ., που μίλησε σε κάποια καθηγήτρια για τα μαρτύρια που βιώνει, σήμερα όλα θα ήταν τα ίδια».
Η στιγμή της φρικτής αποκάλυψης από τον 14χρονο Γ. με νοητική υστέρηση
Στις αρχές του 2012, ένα 14χρονο παιδί με μετρίου βαθμού νοητική στέρηση εκμυστηρεύεται τα μαρτύριά του και τη σεξουαλική κακοποίηση που υφίσταται από τον Λαλαούνη σε μια εκπαιδευτικό του σχολείου όπου φοιτά με τα παρακάτω λόγια: «Ο κύριος Λαλαούνης με έχει σαν το κορίτσι του, έτσι με φωνάζει μπροστά στα παιδιά. Με χουφτώνει, με αγκαλιάζει, με χαϊδεύει, πιάνει τα γεννητικά μου όργανα και με αυνανίζει».
Εκείνη τον ακούει, τον πιστεύει και χωρίς δεύτερη σκέψη απευθύνεται στον Συνήγορο του Παιδιού.
Στις 22 Δεκεμβρίου του 2012 υποβάλλεται στην Εισαγγελία Ανηλίκων Αθηνών εμπιστευτική αναφορά του Συνηγόρου του Πολίτη για τα Δικαιώματα του Παιδιού Γιώργου Μόσχου, με την οποία εκφράζονται υπόνοιες για ενδεχόμενη σεξουαλική κακοποίηση ανήλικων αγοριών που φιλοξενούνται στο «Παιδικό Σπίτι», τόσο στον χώρο όπου στεγάζεται το ίδρυμα στο κέντρο του Πειραιά όσο και στον χώρο διαμερίσματος που ανήκει στο φιλανθρωπικό σωματείο στην περιοχή της Δροσιάς, από τον υπεύθυνο του ιδρύματος και πρόεδρο του φιλανθρωπικού σωματείου Κωνσταντίνο Λαλαούνη.
Ο εισαγγελέας Ανηλίκων Αθηνών παραγγέλλει κατεπείγουσα προκαταρκτική εξέταση. Τα στόματα ανοίγουν και ο οχετός του Λαλαούνη ξεκινά να ανεβαίνει στην επιφάνεια. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ένας εργαζόμενος του οικοτροφείου: «Παραβιάζονταν όλα τα δικαιώματα των παιδιών και κανείς δεν έκανε κάτι γι’ αυτό. Κανένα μέλος του Δ.Σ. δεν νοιαζόταν για τα παιδιά αυτά και κανένας δεν ήθελε να γνωρίζει πώς περνάνε και τι βιώνουν. Εγώ φοβόμουν να μιλήσω. Ο Λαλαούνης είχε τους πάντες με το μέρος του, έχει σοβαρές γνωριμίες και συμμετέχει σε πολλά δίκτυα», ενώ σύμφωνα με τα λεγόμενα των εργαζομένων: «Ο κ. Λαλαούνης είχε εκτροπή των κλήσεων του οικοτροφείου στο κινητό του τηλέφωνο, ελέγχοντας κάθε επικοινωνία και αποφασίζοντας ο ίδιος για κάθε θέμα που προέκυπτε χωρίς να αναφέρεται σε κανέναν. Αποφάσιζε για τις τιμωρίες των παιδιών, το φαγητό, αν και πότε θα έχουν έξοδο, αν και γιατί θα μετακινηθούν έπιπλα στο σπίτι, αν και σε ποια παιδιά θα δοθούν παιχνίδια».
Τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου ισχυρίστηκαν από την πλευρά τους ότι δεν είχαν ουσιαστικές αρμοδιότητες, καθώς τα πάντα ορίζονταν, κατευθύνονταν και υλοποιούνταν από τον πρόεδρο του σωματείου Κωνσταντίνο Λαλαούνη. Ότι δεν γνώριζαν τίποτα. Ούτε τη νομική μορφή του οικοτροφείου, ούτε τον ρόλο και τις ευθύνες τους, ούτε τις συνθήκες διαβίωσης και τις ανάγκες των παιδιών, προφανώς ούτε καν τα πρόσωπά τους.
«Στο ίδρυμα δεν ήρθε ποτέ κοινωνικός λειτουργός να μας ρωτήσει πώς ζούμε, πώς περνάμε»
Ταυτόχρονα μιλούν και τα παιδιά. Ο πόνος, η πικρία και η αγανάκτηση τα καταβάλλει. Κάποια από αυτά καταρρέουν μέσα από τις μνήμες. Στο ερώτημα των ανακριτικών αρχών γιατί δεν μιλούσαν εκείνα απαντούσαν με δάκρια στα μάτια: «Από τη στιγμή που ερχόταν στο ίδρυμα παπάς για να μας εξομολογήσει και την εξομολόγησή μας την έλεγε χαρτί και καλαμάρι στον Λαλαούνη και μας έβαζε τιμωρία μετά, σε ποιον να μιλήσουμε και τι να του πούμε; Στο σχολείο μάς συκοφαντούσε λέγοντας στους καθηγητές ότι είμαστε παιδιά με ψυχολογικά προβλήματα προκειμένου να μη λαμβάνουν στα σοβαρά αυτά που τους λέγαμε. Αν κάποιος αποκάλυπτε κάτι, είχε τιμωρία από τον Λαλαούνη. Εγώ έχω τιμωρηθεί με στέρηση φαγητού και από τη συμμετοχή μου στο παιχνίδι με άλλα παιδιά», λέει ένας πρώην τρόφιμος και συνεχίζει: «Στο ίδρυμα δεν ήρθε ποτέ κοινωνικός λειτουργός να μας ρωτήσει πώς ζούμε, πώς περνάμε. Μάθαινα ότι ερχόντουσαν κάποιοι για έλεγχο του ιδρύματος, οι οποίοι αφού έπιναν έναν καφέ με τον κ. Λαλαούνη έφευγαν. Οταν ερχόταν η υγειονομική επιτροπή για έλεγχο, βάζαμε τα κιβώτια των ληγμένων εμπορευμάτων σε εμφανές σημείο προκειμένου να τα δουν, εκείνοι όμως δεν έδιναν σημασία. Πολλές φορές σκέφτηκα να πάρω τον νόμο στα χέρια μου και να τον τιμωρήσω ο ίδιος. Καλύτερα όμως που ήρθαν έτσι τα πράγματα».
Τον Ιανουάριο του 2013, όταν ξεκινά η προανακριτική διαδικασία, ο Λαλαούνης αποπέμπεται με εισαγγελική διάταξη από το ίδρυμα, διακόπτεται υποχρεωτικά κάθε επικοινωνία του με αυτό, ενώ στις 24 Οκτωβρίου του 2016, στο πλαίσιο της κύριας ανάκρισης, κρίνεται προφυλακιστέος λόγω επαρκών ενδείξεων και οδηγείται στις Φυλακές Τριπόλεως.
Πριν από λίγες ημέρες, μετά την απόφαση του Μεικτού Ορκωτού Δικαστηρίου Αθηνών, οδηγήθηκε ξανά εκεί ως ο μοναδικός ένοχος αυτής της φρικιαστικής ιστορίας. Πολλά ακόμη ερωτήματα παραμένουν ωστόσο αναπάντητα: ήταν ο μοναδικός ένοχος; Τόσος κόσμος δεν γνώριζε τίποτα; Τόση κακοποίηση και κανένα ίχνος ενήλικης ντροπής; Τόσα βασανιστήρια κι ούτε ένας άνθρωπος δεν κατήγγειλε το παραμικρό;
20°
