Φόβος στα απαγορευμένα "σπίτια"

Δύο ιερόδουλες δολοφονημένες. Εκατοντάδες άλλες σε συνθήκες παρανομίας. Ο νόμος δεν ανέχεται τους οίκους ανοχής. Αντί να ρυθμίζει τη λειτουργία τους και να προστατεύει τις εργαζόμενες, ουσιαστικά απαγορεύει τα σπίτια και αφήνει εκτεθειμένα τα «κορίτσια». Η ATHENS VOICE μίλησε με τη Δήμητρα Κανελλοπούλου και τον αστυνόμο Ζαγκλή...

Επιασε δουλειά το απόγευµα. Μια συνηθισµένη µέρα, σε ένα συνηθισµένο «σπίτι». Εκείνο το µεροκάµατο δεν ήταν συνηθισµένο. Ήταν το τελευταίο. Το πρωί ο δρόµος έχει αποκλειστεί µε την ταινία της αστυνοµίας. Πρώτο θύµα η 60χρονη Μαρίνα από τη βόρεια Ελλάδα. Ιερόδουλη. Μια εβδοµάδα µετά. Ίδια µέρα και ώρα, άλλο σπίτι. ∆εύτερο θύµα η Ζάνα, 57 ετών, από την Ουκρανία. Εργάζονταν και οι δύο µόνες. «Άκου λέει αν τις ήξερα!». Η ∆ήµητρα Κανελλοπούλου, πρόεδρος του Σωµατείου Εκδιδοµένων Προσώπων Ελλάδος, δεν δουλεύει µόνη. Τα απογεύµατα η ∆ήµητρα και τα κορίτσια της υποδέχονται τους πελάτες τους στο σπίτι της στην Αχαρνών. «Το δικό µου τηλέφωνο χτύπησε πρώτο µέσα στα άγρια χαράµατα για να µου πουν τα δυσάρεστα. Όλα εγώ τα µαθαίνω πρώτη. Και τα καλά και τα κακά».

Η αναφορά του αστυνοµικού είναι ξερή. Και στις δύο περιπτώσεις διαπιστώθηκαν βαθιές τρύπες στο στέρνο, πέντε ή έξι. Ο δράστης χτύπησε τη Μαρίνα και τη Ζάνα µε µανία. Η τσάντα της µιας βρέθηκε ανοικτή. Και χωρίς χρήµατα. Η αστυνοµία λέει πως η ληστεία είναι το πιθανότερο µέχρι στιγµής σενάριο και για τις δύο δολοφονίες του ∆εκεµβρίου, στην Αλκιβιάδου και τη Λιοσίων. ∆εν αποκλείει το ενδεχόµενο ενός κατά συρροή δολοφόνου. Σε κανέναν όµως δεν αρέσει να µιλά για νέο «δράκο», χωρίς συγκεκριµένα στοιχεία.

Σε κανέναν εκτός από τις εφηµερίδες. «Φόβος και τρόµος στους δρόµους µε τα κόκκινα φανάρια», «Μπροστά σε νέο “∆ράκο” η ΕΛ.ΑΣ.», φώναζαν οι τίτλοι στο περίπτερο. Η ∆ήµητρα βάφεται και µοιάζει εκνευρισµένη. «Τα φανάρια δεν είναι πια κόκκινα» λέει κοφτά και συµπληρώνει: «H ανασφάλεια στο επάγγελµα είναι συνεχής. Τίποτα δεν άλλαξε µε τις δολοφονίες. Ο φόβος δεν έχει σχέση µε τους φόνους. Ο φόβος πηγάζει από τα νοµικά προβλήµατα που αντιµετωπίζουµε εδώ και χρόνια. Ζούµε σε µια νοµική οµηρία. Φοβόµαστε να πάρουµε ένα τηλέφωνο την αστυνοµία εάν µας συµβεί κάτι».

Τι λέει ο νόµος

Σύµφωνα µε το νόµο 2734/99 µπορούν να εκδίδονται µε αµοιβή άτοµα τουλάχιστον 18 ετών, άγαµα, διαζευγµένα ή σε χηρεία. Πρέπει επίσης να είναι σωµατικά και ψυχικά υγιή, να µην κάνουν χρήση ναρκωτικών ουσιών και να έχουν λευκό ποινικό µητρώο. Για να αποκτήσουν άδεια εγκατάστασης και χώρο εργασίας, θα πρέπει να έχουν την έγγραφη συγκατάθεση του ιδιοκτήτη. Η άδεια είναι προσωπική, ισχύει για δύο χρόνια και ανανεώνεται. Αυτά είναι τα εύκολα. Πάµε τώρα στα πιο δύσκολα, τις απαγορεύσεις. Απαγορεύεται η εγκατάσταση εκδιδοµένων µε αµοιβή προσώπων σε διατηρητέα ή παραδοσιακά κτίρια, καθώς και σε χώρους που δεν πληρούν τους όρους του Γενικού Οικοδοµικού Κανονισµού. Η απαγόρευση είναι πλήρης και αφορά κάθε είδους κτίριο, αν απέχει λιγότερο από 200 µέτρα από κάποιο ναό, σχολείο, νηπιαγωγείο, φροντιστήριο, παιδικό σταθµό, νοσηλευτικό ίδρυµα, κέντρο νεότητας, αθλητικό κέντρο, οικοτροφείο, βιβλιοθήκη και ευαγές ίδρυµα, καθώς και από πλατεία και παιδική χαρά. Πού µπορείς να ανοίξεις «σπίτι» τελικά; Με αυτούς τους όρους, πουθενά.

Η συνδικαλίστρια ∆ήµητρα φουντώνει: «Αυτός ο νόµος µάς αφαιρεί µια σειρά από δικαιώµατα. Το δικαίωµα της ιδιοκτησίας, το δικαίωµα να εκδιδόµαστε, το δικαίωµα στην εργασία. Μ’ αυτό το νόµο ακόµα κι εκείνα τα σπίτια που είχαν κάποτε άδεια δεν µπορούν να την ανανεώσουν. Ποιος έχει άδεια; Κανείς. Το δικό µου, για παράδειγµα, λειτουργεί από το 1956 µε επαναλαµβανόµενες άδειες. Και από το ’99 δεν µπορούµε να βγάλουµε καινούργιες. Με τις προσωπικές άδειες για την άσκηση του επαγγέλµατος δεν έχουµε πρόβληµα. Από αυτές έχουµε όλες. Η Ζάνα και η Μαρίνα δεν ήταν παράνοµες. Όλα τα είχαν. Και άδεια είχαν και ιατρικές εξετάσεις έκαναν. Όλα!».

Όταν µιλούν οι αριθµοί

Το τµήµα Ηθών είναι στον έκτο όροφο της Γενικής Αστυνοµικής ∆ιεύθυνσης Αττικής. Ένας µακρύς γκρίζος διάδροµος οδηγεί στο ευρύχωρο, λιτό γραφείο του αστυνόµου Γιώργου Ζαγκλή. Υπάλληλοι µπαινοβγαίνουν µε χαρτιά και σφραγίδες. Φορούν πολιτικά. «Για ποιο λόγο να φοράµε στολές; Η αποστολή µας είναι από τις πιο απλές. Πρόκειται για περιστατικά τα οποία τα βλέπουµε εµείς, οι περίοικοι, οι Αθηναίοι, όλοι». Ο αστυνόµος µιλά απλά και ξέρει από αριθµούς.

Στο λεκανοπέδιο της Αττικής λειτουργούν κατά προσέγγιση 250 οίκοι ανοχής. Ο αριθµός αλλάζει από µέρα σε µέρα. Κάποιοι κλείνουν, άλλοι αλλάζουν χρήση. Κάποιοι στεγάζονται σε παλιά σπίτια που καταρρέουν κι άλλοι σφραγίζονται από το ∆ήµο. Υπάρχουν οι οίκοι µε το φωτάκι και κάποιοι, οι κρυφοί, χωρίς. «Από όλους αυτούς, µε άδεια λειτουργούν γύρω στους τέσσερις-πέντε», διευκρινίζει ο αστυνόµος Ζαγκλής και αρχίζει τους υπολογισµούς:

«Ας θεωρήσουµε δεδοµένο ότι έχουµε 250 οίκους ανοχής, στους οποίους εργάζονται από δύο άτοµα. Ίσον 500 µεροκάµατα. Σου λέω τώρα εγώ ότι κατά µέσο όρο περνούν από εκεί γύρω στα δέκα ραντεβού, σύνολο 5.000. Η τιµή κυµαίνεται από 20 έως 30 ευρώ. Εγώ σας λέω 25 ευρώ επί 5.000 ραντεβού. Άρα µιλάµε για 135.000 ευρώ την ηµέρα. Από αυτά το ελληνικό δηµόσιο δεν εισπράττει τίποτα».

Η αστυνοµία, λέει, δεν µπορεί να βρίσκεται έξω από κάθε οίκο ανοχής: «Χρειάζονται απλές λύσεις, οι οποίες να αποφέρουν έσοδα στο κράτος, να εγγυώνται τον έλεγχο των εκδιδοµένων προσώπων και να εξασφαλίζουν συνεχή ιατρική παρακολούθηση ή περίθαλψη. Βρίσκεις ένα ωραίο ξενοδοχείο. Τόσα έχει γύρω στα βουνά της η Αθήνα. Ένα ξενοδοχείο µε 200 δωµάτια, το οποίο να εξυπηρετείται από τα µέσα µαζικής µεταφοράς. Στην είσοδο τοποθετείται ένας αστυνοµικός και εντός του οικήµατος θα υπάρχει ο γιατρός και ο εφοριακός. Ανώνυµα. Θέλετε, λοιπόν, να συνευρεθείτε ερωτικά, τόσο στοιχίζει και τόσο φορολογείται υπέρ του δηµοσίου».

Τα πρόσωπα του «οίκου»

«Για να λειτουργήσει ένας οίκος ανοχής χρειάζεται ένα οίκηµα, για το οποίο υπάρχει κάποιος ιδιοκτήτης. Αυτός γνωρίζει για ποιο λόγο το έχει διαθέσει προς ενοικίαση. Στο 99,9% των περιπτώσεων αυτό αναγράφεται στο µισθωτήριο συµβόλαιο. Υπάρχει, όµως, ο νόµος 2734/99, ο οποίος είναι κατηγορηµατικά απαγορευτικός ως προς τη λειτουργία του οίκου ανοχής. Πώς το παραχωρεί το διαµέρισµα ο ιδιοκτήτης ενώ γνωρίζει ότι δεν µπορεί να λειτουργήσει; Το δίνει γιατί απλά είναι υψηλό τα ενοίκιο».

Εκτός από τον ιδιοκτήτη του ακινήτου και το εκδιδόµενο πρόσωπο, υπάρχει ακόµα ένας εµπλεκόµενος, διευκρινίζει ο Ζαγκλής: «Μεσολαβεί άλλο ένα άτοµο, ο µισθωτής ή η µισθώτρια, που εκµεταλλεύεται το οίκηµα. Στο 99,9% των περιπτώσεων πρόκειται για εκδιδόµενες κάποιας ηλικίας, που πλέον δεν µπορούν να ασκήσουν το επάγγελµα όπως παλιά. Τις περισσότερες φορές η µισθώτρια ή εκµεταλλεύτρια είναι για το θεαθήναι. Άλλοι κρύβονται από πίσω. Ποιοι είναι; Στόµατα πάντα κλειστά. Εικασίες πολλές. Εµείς κάνουµε τον έλεγχο, εντοπίζουµε το πρόβληµα και ακολουθεί το αυτόφωρο. Ο εισαγγελέας τούς παραπέµπει στη δικαιοσύνη βάσει του νόµου περί εκδιδοµένων προσώπων. Στο 99,9% των περιπτώσεων αθωώνονται».

Όπως και στην περίπτωση της Ζάνας και της Μαρίνας, οι περισσότερες εκδιδόµενες, κατά την αστυνοµία, δουλεύουν µόνες. Η προστασία δεν τους συµφέρει οικονοµικά. «Στην αρχή, ιδίως οι αλλοδαπές, έχουν κάποιον προστάτη. Τον κρατούν µέχρι να µάθουν τη δουλειά και µετά τους παρατούν. Σήµερα δεν υπάρχουν προστάτες µε την έννοια του παρελθόντος. Οι ποινές που επισείει η σωµατεµπορία είναι βαριές και απαγορευτικές. Είναι κακούργηµα και κανείς δεν το διακινδυνεύει» εξηγεί ο αστυνόµος.

Πίσω στην Αχαρνών η ∆ήµητρα έχει εκνευριστεί. Το κινητό της χτυπά συνεχώς. «∆εν µε αφήνουν σε ησυχία. Παίρνουν τηλέφωνο για το παραµικρό. Χρειάζονται ένα στήριγµα. Ως σωµατείο έχουµε ενηµερώσει τις κοπέλες για το τι θα µπορούσαν να κάνουν. Να µη µένουν µόνες τους καθόλου, να είναι πάρα πολύ προσεκτικές µε τους πελάτες. Ουτοπικό, βέβαια, γιατί δεν µπορούν να ξέρουν τίποτα για το ποιόν του καθενός». Οι ιερόδουλες θέλουν να δουλεύουν µε ησυχία και µε ασφάλεια. Οι περίοικοι δεν τις θέλουν στις γειτονιές τους. Η αστυνοµία λέει ότι δεν µπορεί να είναι παντού και ότι η εφαρµογή του νόµου δεν είναι µόνο δική της δουλειά. Αδιέξοδο. Ακόµα ένα στα πολλά.

Η ανθρωπογεωγραφία του δρόμου

Το πρωί και τις απογευματινές ώρες στην Ομόνοια συχνάζουν Ελληνίδες, είτε ναρκομανείς είτε κάποιας ηλικίας που δεν μπορούν να βρουν αλλού μεροκάματο. Ακολουθούν οι αλλοδαπές, οι οποίες κατά τεκμήριο κυκλοφορούν απογευματινές ώρες και είναι από την Αλβανία, τη Ρουμανία, Ρομά, ελάχιστες από τη Ρωσία. Το βράδυ η πλατεία του Δημαρχείου «ανήκει» στις εκδιδόμενες από τη Νιγηρία. «Οι περισσότερες έχουν κάρτα για πολιτικό άσυλο ή κάποιο χαρτί προσωρινής άδειας. Τις μαζεύουμε και την επομένη είναι πάλι εκεί. Μόνο από το κέντρο της Αθήνας το 2008 πρέπει να μαζέψαμε για άγρα πελατών κάπου 700 άτομα. Πείτε μου εάν έχει καταδικαστεί κάποιο από αυτά».

Φωτό: ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ