Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας πάνω από τους μισούς χρήστες του Facebook (54,1%) έρχονται συχνά ή πολύ συχνά σε επαφή με κάποιο ανυπόστατο άρθρο που ανεβάζουν οι διαδικτυακοί τους φίλοι, το 29,5% έχει δει κάποιες φορές τέτοια post και μόνο ένας στους δέκα δηλώνει ότι δεν έχει έρθει αντιμέτωπος με αυτό το φαινόμενο. Αξίζει να σημειωθεί ότι τρεις στους δέκα χρήστες του πιο δημοφιλούς κοινωνικού δικτύου έχουν δεχθεί τις επιπλήξεις των διαδικτυακών τους φίλων για το ψευδές περιεχόμενο των άρθρων που μοιράζονται. Η ερευνήτρια του Leicester Univeristy Ιωάννα Φέρρα σχολιάζοντας τα παραπάνω ευρήματα της έρευνας της aboutpeople στην Αthens Voice σημειώνει ότι «το ζήτημα των ψευδών ειδήσεων μπορεί να γίνει κατανοητό εξετάζοντας πολλές παραμέτρους, με κάποιες από τις πιο ενδιαφέρουσες να εστιάζουν στο πώς και γιατί τέτοιες ειδήσεις δημιουργούνται, τον αντίκτυπο που μπορούν να έχουν στην σύγχρονη πολιτική και κοινωνική ζωή, αλλά και το πλαίσιο βάση του οποίου τέτοιες ειδήσεις θα πρέπει να ελέγχονται, διαμορφώνοντας ένα πιο ασφαλές περιβάλλον για τους χρήστες. Οι ψευδείς ειδήσεις γίνονται αντιληπτές σαν μέσο για προσέλκυση likes ή σαν αποτέλεσμα δραστηριότητας των trolls, ωστόσο, ίσως θα πρέπει να εντρυφήσουμε περαιτέρω για να δούμε αν τα trolls γίνονται αντιληπτά ως μεμονωμένοι χρήστες ή χρήστες που δρουν με βάση συγκεκριμένους στόχους ή στρατηγική».
Βεβαίως, αξίζει να σημειωθεί ότι το 34,9% των ερωτώμενων δήλωσε ότι έχει κάνει κάποια στιγμή like σε άρθρο που εμφανίσθηκε στο timeline του χωρίς να το έχει διαβάσει με ότι αυτό μπορεί να σημαίνει για τη διαδικτυακή «διασπορά ψευδών ειδήσεων». Όπως μας επισημαίνει ο αναλυτής της aboutpeople Πέτρος Ιωαννίδης το ποσοστό όσων κάνουν like στα «τυφλά» ανεβαίνει στο 43,4% για όσους είναι κάτω από 35 ετών.
Ποιος όμως θα πρέπει να ελέγχει το περιεχόμενο των ειδήσεων; Το 62,4% κρίνει ότι είναι αρμοδιότητα των ίδιων των sites, το 18,9% υποστηρίζει ότι είναι στην ευχέρεια των ίδιων των χρηστών να αξιολογήσουν τι είναι αληθινό και τι fake, to 8,1% λέει το Facebook και το 6,2 μια κρατική επιτροπή. Είναι άλλωστε χαρακτηριστικό ότι περισσότεροι από 7 στους 10 θεωρούν ότι πίσω από τα fake news βρίσκονται τα sitesεξαιτίας του clickbait, ενώ το 40,3% ρίχνει την ευθύνη στα trolls και το 29,7% σε εταιρείες που έχουν σκοπό να εξαπατήσουν το κοινό. Ο Βασίλης Βασιλόπουλος, δημοσιογράφος και υπεύθυνος σύνταξης του καταστατικού της Ένωσης Εκδοτών Διαδικτύου σχολιάζει στην Athens Voice: «Η έρευνα της aboutpeople φωτίζει την ανάγκη να υπηρετηθεί το καθήκον αλήθειας από τα online media. Τονίζει την υποχρέωση διασταύρωσης από μια δημοσιογραφία που με το clickbait έχει επιλέξει να μην ελέγχει τις πηγές. Ο δημοσιογράφος όμως, καλείται σήμερα από το κοινό του (όπως προκύπτει από την πλειονότητα), να αναπτύξει ένα προσωπικό Κώδικα ηθικής και να τηρήσει τις αρχές της δημοσιογραφικής λειτουργίας. Η δεοντολογία του επαγγέλματος φαίνεται ότι είναι η λύση για τα Μέσα Ενημέρωσης στο διαδίκτυο. Η αξιοπιστία και συνεπώς η εμπιστοσύνη του κοινού είναι πλέον ένα νόμισμα που παίρνει όλο και μεγαλύτερη αξία στο οικοσύστημα της βιομηχανίας των Μέσων. Οι εκδοτικοί οργανισμοί δεν έχουν πια περιθώρια να μην εντάσσουν στη γραμμή παραγωγής τους μηχανισμούς τεκμηρίωσης και ελέγχου, με το επιχείρημα του κόστους σε χρόνο. Η εγκυρότητα θα κερδίζει συνεχώς έδαφος έναντι του έγκαιρου ψεύδους, και τα διαθέσιμα τεχνολογικά εργαλεία, θα αφαιρούν κάθε άλλοθι διαχείρισης του χρόνου με προχειρότητα και χωρίς συναίσθηση της διακινδύνευσης του δημοσίου συμφέροντος».
Τέλος, παρατηρούμε ότι η συντριπτική πλειοψηφία θεωρεί τα fake news άκρως επικίνδυνα τόσο για την κοινωνία (84,5%), όσο και για τη λειτουργία της δημοκρατίας (71,9%) αλλά και την οικονομία (64,9%).
*Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από την aboutpeople για λογαριασμό της Athens Voice από τις 28 ως τις 30 Μαρτίου σε 402 χρήστες του Facebook.
19°
