Στις όχθες της λίµνης Neuchatel στην Ελβετία υπάρχει ένα υπέροχο µεταβιοµηχανικής αισθητικής κτίριο που λέγεται «Cube».
Το κέντρο έρευνας και τεχνολογίας «Cube» της PMI, στις όχθες της λίµνης Neuchatel στην Ελβετία
Θα µπορούσε κάλλιστα να είναι ένα µουσείο σύγχρονης τέχνης όµως πρόκειται για κάτι τελείως διαφορετικό. Είναι το κέντρο έρευνας και τεχνολογίας της καπνοβιοµηχανίας Philip Morris International (PMI). Μέσα σε αυτό το κτίριο η PM θέλει να αλλάξει τον τρόπο και το µέσο καπνίσµατος, να περάσουµε από τον καπνό στον ατµό.
Τα δεδοµένα δεν είναι υπέρ των καπνιστών και αυτό είναι το µόνο σίγουρο, προς το παρόν τουλάχιστον. Το κάπνισµα δεν µειώνεται µε το βαθµό που θα ήθελαν τα κράτη – υπολογίζοντας και το κόστος για το σύστηµα υγείας κάθε χώρας. Το προσωπικό κόστος είναι δεδοµένο. Το κάπνισµα σκοτώνει αλλά ο εθισµός στη νικοτίνη είναι τόσο ισχυρός που ενίοτε νικάει ακόµα και το ένστικτο αυτοσυντήρησης. Ο υπογράφων έχει ήδη κινδυνεύσει µια φορά και, παρ' όλα αυτά, η νικοτίνη κάνει διαρκώς βόλτες ή και στάσεις στη ζωή του.
Το κέντρο έρευνας και τεχνολογίας «Cube» της PMI, στις όχθες της λίµνης Neuchatel στην Ελβετία
Ο Παγκόσµιος Οργανισµός Υγείας και οι καπνοβιοµηχανίες ξέρουν ότι η νικοτίνη προκαλεί ισχυρό εθισµό και λίγες άγριες εικόνες µαζί µε την αύξηση της τιµής δεν αρκούν για να κάνει πίσω ο καπνιστής.
Με αυτό το δεδοµένο –και γνωρίζοντας ότι ακόµα και το 2025 οι καπνιστές θα ξεπερνούν το 1 δισεκατοµµύριο– υπάρχει µόνο ένας τρόπος να ελπίζεις ότι θα αλλάξεις ό,τι ισχύει µέχρι τώρα. Και αυτός είναι τα προϊόντα µειωµένου κινδύνου (Reduced Risk Product - RRP). Η φιλοσοφία των RRP είναι απλή: αφού δεν µπορείς να νικήσεις τον εθισµό στη νικοτίνη τουλάχιστον προσπάθησε να µειώνεις τον κίνδυνο όταν τη λαµβάνεις. Τη µία µορφή RRP την ξέρετε ήδη, είναι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα, αλλά πλέον η PMΙ ρίχνει στο παιχνίδι κάτι πρωτοποριακό για τη συγκεκριµένη παγκόσµια αγορά – όχι για το R&D της εταιρείας.
Επανερχόµαστε στο εντυπωσιακό Cube, εκεί όπου γεννήθηκε το IQOS, µια συσκευή που δεν έχει υγρό. Χρησιµοποιεί καπνό που δεν καίγεται αλλά θερµαίνεται. Βέβαια χρειάστηκαν πολλά χρόνια και πολύ χρήµα για να καταλήξει η PMI να βγάλει το IQOS στην αγορά. Και µια µεγάλη αποτυχία – ως γνωστόν η προϋπόθεση της επιτυχίας. Ήταν το 2006 που η εταιρεία παρουσίασε το ίδιας φιλοσοφίας «Ηeatbar», που απλά δεν τα κατάφερε. Χρειάστηκαν 10 χρόνια, κάποια δισεκατοµµύρια και πολλή δουλειά από εκατοντάδες ανθρώπους µέσα στο Cube.
Σύµφωνα µε την PMI, µε τη χρήση του IQOS µειώνεται σε µεγάλο ποσοστό (σχεδόν 90-95%) η πίσσα και το µονοξείδιο του άνθρακα, τα οποία λαµβάνουµε από το παραδοσιακό τσιγάρο και είναι καρκινογόνα. Η εξέλιξη του IQOS και τα δεδοµένα της PMI προέρχονται από µεγάλο αριθµό ερευνών που έχουν δηµοσιευθεί σε επιστηµονικά περιοδικά – σχεδόν 150 έρευνες αποτελούν τις επιστηµονικές «πλάτες» του IQOS.
Ο Ανδρέας Καλατζόπουλος (ο έλληνας επικεφαλής της Philip Morris International) είχε πει πριν από αρκετό καιρό ότι δεν απέχει η στιγµή που ο Marlboro man θα κάθεται γύρω από τη φωτιά µε τους άλλους καουµπόηδες µε το power bank του. Όπως φαίνεται, αυτό είναι το µέλλον των καπνιστών. Εκτός από την εξάρτηση από τη νικοτίνη δεν θα πρέπει να µείνεις και από µπαταρία. Ισχύει για τα ηλεκτρονικά τσιγάρα, ισχύει και για το IQOS.
Πώς λειτουργεί
Το IQOS αποτελείται από τρία µέρη: το power bank, το στέλεχος και τα sticks. Το στέλεχος είναι ιδιαίτερα καλοσχεδιασµένο, σχεδόν σαν ένα στιλό, όπου στη µία του άκρη βάζουµε µέσα το τσιγάρο – η εταιρεία τα λέει sticks και καλά κάνει καθώς είναι κάτι περισσότερο από ένα απλό τσιγάρο. Τι συµβαίνει εκεί µέσα; Σε αντίθεση µε το κανονικό τσιγάρο, που η καύτρα πιάνει σχεδόν 900 βαθµούς Κελσίου και φυσικά αυτό που εισπνέουµε είναι προϊόν καύσης, στο IQOS δεν υπάρχει καύση. Όταν πιέζουµε τα sticks µέσα στο στέλεχος, µία αντίσταση µπαίνει µέσα στον καπνό. Αντί να τον καίει, µε τη βοήθεια ενός εξελιγµένου επεξεργαστή, θερµαίνει τον καπνό ανεβάζοντας θερµοκρασία 300 µε 350 βαθµούς Κελσίου. Αυτό έχει ως αποτέλεσµα αυτό που πλέον εισπνέει ο καπνιστής να είναι ατµός και όχι καπνός, προϊόν θέρµανσης και όχι καύσης. Δοκιµάζοντάς το παρατηρείς ότι δίνει περισσότερο την αίσθηση ενός κανονικού τσιγάρου –σε σχέση µε το ηλεκτρονικό τσιγάρο που έχει υγρό– και αυτή άλλωστε ήταν µια βασική επιδίωξη κατά την εξέλιξή του.
Το IQOS έχει έρθει ήδη στην Ελλάδα και προς το παρόν κάποιος µπορεί να το αποκτήσει µόνο από ένα κατάστηµα που βρίσκεται στο The Mall αλλά και on line στο www.iqos.gr.
Και τώρα τι;
Τι ακριβώς αλλάζει στη ζωή του καπνιστή µε το νέο προϊόν; Τη βελτιώνει, την προστατεύει; Προκαλεί εξάρτηση; Ποιο είναι το µέλλον του τσιγάρου σήµερα; Σ’ αυτές και σε µερικές ακόµα σηµαντικές απορίες που έχουµε όλοι µας, απαντάει µία ειδικός, η ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΨΑΡΡΑΚΟΥ. *
Προκαλεί εξάρτηση; Όλα τα προϊόντα που περιέχουν νικοτίνη προκαλούν εθισµό. Όµως η νικοτίνη, παρά το γεγονός ότι είναι εθιστική, δεν αποτελεί τη βασική αιτία για την εµφάνιση των ασθενειών που σχετίζονται µε το κάπνισµα. Το πρόβληµα µε τα συµβατικά καπνικά προϊόντα δεν είναι τόσο η νικοτίνη και ο εθισµός από αυτήν, αλλά οι βλαβερές ουσίες που παράγονται από την καύση, µεταξύ άλλων η πίσσα και το µονοξείδιο του άνθρακα. Το IQOS ήρθε για να απαντήσει σε αυτό το πρόβληµα. Ακριβώς επειδή δεν υπάρχει καύση δεν παράγεται πίσσα, όπως στα συµβατικά τσιγάρα, ενώ το µονοξείδιο του άνθρακα είναι µειωµένο κατά τουλάχιστον 95%.
Ποια είναι τα στοιχεία εκείνα που το καθιστούν ένα πρωτοποριακό προϊόν καπνού; Είναι πολύ παραπάνω από ένα προϊόν καπνού. Είναι ο νέος πολιτισµένος τρόπος να απολαµβάνει κανείς τον καπνό. Χαρίζει στο χρήστη ελευθερία κινήσεων, δεν του στερεί την απόλαυση, του επιτρέπει να σέβεται απόλυτα τους γύρω του και το χώρο στον οποίο βρίσκεται, τον προστατεύει από τα βλαβερά παράγωγα της καύσης και παράλληλα είναι ένα εξαιρετικά κοµψό gadget τόσο στο σχεδιασµό του όσο και στα αξεσουάρ που το συνοδεύουν. Το IQOS είναι η νέα τάση και ήδη προκαλεί αίσθηση, γιατί η καθηµερινότητά µας αλλά και οι σύγχρονες απαιτήσεις της ζωής µάς ωθούν να βρίσκουµε λύσεις που βελτιώνουν τη ζωή µας χωρίς να περιορίζουµε τις επιθυµίες µας.
Υπάρχουν εµπεριστατωµένα στοιχεία µε τα ακριβή οφέλη για έναν καπνιστή; Η Philip Morris International (PMI) έχει δεσµευτεί να αναπτύξει προϊόντα µειωµένου κινδύνου εδώ και µία δεκαετία, και από το 2008 έχει επενδύσει περισσότερα από 3 δισεκατοµµύρια δολάρια στην ανάπτυξη ενός χαρτοφυλακίου από καινοτόµα προϊόντα που έχουν σκοπό να αναπαράγουν τις αισθητηριακές και γευστικές ιδιότητες του τσιγάρου, ενώ θα παράγουν ένα αερόλυµα που θα είναι σηµαντικά λιγότερο βλαβερό από τον καπνό του τσιγάρου. Παράλληλα, έχει στελεχώσει µια ειδική οµάδα µε πάνω από 300 επιστήµονες και µηχανικούς/ σχεδιαστές από τους πιο σηµαντικούς επιστηµονικούς κλάδους, οι οποίοι εργάζονται στις παγκόσµιας κλάσης εγκαταστάσεις της εταιρείας στο Neuchatel της Ελβετίας και στη Σιγκαπούρη.
Αυτή τη στιγµή, η εταιρεία έχει κατοχυρώσει πάνω από 1.000 πατέντες και έχει καταθέσει αιτήσεις για ακόµη 2.000 εφαρµογές σχετικές µε την εξέλιξη νέων δυνητικά µειωµένου κινδύνου προϊόντων. Επενδύοντας, λοιπόν, όλα αυτά τα χρόνια στην έρευνα πάνω στο συγκεκριµένο τοµέα, έχει στη διάθεσή της και δηµοσιεύσει σε επιστηµονικά έντυπα αποτελέσµατα ερευνών και εργαστηριακών ελέγχων που πιστοποιούν τη µειωµένη παραγωγή επικίνδυνων παραγώγων και τη µείωση του κινδύνου. Όλα συγκλίνουν στο ότι δίνεται πλέον η δυνατότητα στους καπνιστές (οι οποίοι σύµφωνα µε τον Παγκόσµιο Οργανισµό Υγείας θα ανέρχονται σε περισσότερους από 1,1 δισ. παγκοσµίως το 2025) να αλλάξουν τη ζωή τους στρεφόµενοι σε εναλλακτικά προϊόντα µειωµένου κινδύνου. Ένα τέτοιο προϊόν είναι το IQOS. Παρόλα αυτά, προτού προβούµε σε οποιουσδήποτε ισχυρισµούς αυτού του είδους προς τους καταναλωτές, θα αξιολογήσουµε προσεκτικά το σύνολο των δεδοµένων που προκύπτουν από τις σχετικές επιστηµονικές µελέτες, για να διαπιστώσουµε κατά πόσο τεκµηριώνεται η µείωση της έκθεσης ή του κινδύνου. Οποιοιδήποτε ισχυρισµοί αυτού του είδους ενδέχεται επίσης να υπόκεινται σε κρατικές διαδικασίες ελέγχου και έγκρισης, όπως ισχύει σήµερα στις ΗΠΑ.
Σε ποιες χώρες έχει ήδη δοκιµαστεί; Ποια ήταν εκεί η ανταπόκριση του κόσµου; Από το 2014 κυκλοφορεί στην Ιαπωνία και την Ιταλία και στη συνέχεια κυκλοφόρησε και στην Ελβετία, τη Γερµανία, την Πορτογαλία, τη Ρωσία, την Ουκρανία, τη Ρουµανία, τη Δανία και το Μονακό. Εδώ και λίγες εβδοµάδες ήρθε και στην Ελλάδα. Η ανταπόκριση του κόσµου ήταν πραγµατικά εντυπωσιακή στις χώρες αυτές, αλλά και στη χώρα µας τα πρώτα δείγµατα που έχουµε είναι πολύ θετικά. Μας δείχνουν ότι ο κόσµος θέλει να το «αγκαλιάσει», να το κάνει µέρος της καθηµερινότητάς του και να ζήσει την πραγµατική εµπειρία του καπνού.
Ποιο είναι το µέλλον του τσιγάρου σήµερα; Κανείς δεν µπορεί να γνωρίζει µε σιγουριά ποιο είναι το µέλλον του τσιγάρου. Στόχος της PMI είναι σε λίγα χρόνια όλοι οι σηµερινοί καπνιστές να έχουν στραφεί στα εναλλακτικά του τσιγάρου προϊόντα µειωµένου κινδύνου. Η µέχρι σήµερα ανταπόκριση των καπνιστών µάς κάνει να αισιοδοξούµε ότι θα τον πετύχουµε, µας δείχνει ότι οι καπνιστές που συνεχίζουν να επιλέγουν να καπνίζουν θέλουν να έχουν ένα εναλλακτικό προϊόν µειωµένου κινδύνου. Άρα τόσο το IQOS όσο και τα άλλα προϊόντα που αναπτύσσει η PMI έχουν τη δυνατότητα να αλλάξουν τον κόσµο µας για πάντα.
* H K.Ψ. είναι Διευθύντρια Tµήµατος Προϊόντων Μειωµένου Κινδύνου / ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΣ
13°
