H 10η Σεπτεμβρίου έχει καθιερωθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τη Διεθνή Ένωση για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας και τη διεθνή επιστημονική κοινότητα ως η Παγκόσμια Ημέρα για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας, προκειμένου να ενεργοποιηθεί η κοινή γνώμη με στόχο την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση του πληθυσμού στα πεδία της πρόληψης της αυτοκτονίας και των αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών.
Περισσότεροι από 800.000 άνθρωποι αυτοκτονούν ετησίως σε όλο τον κόσμο, εκτίμηση που αντιστοιχεί περίπου σε ένα άτομο ανά 40 δευτερόλεπτα.
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ για το έτος 2014, παρατηρείται μια αύξηση των αυτοκτονιών. Συγκεκριμένα, οι αυτοκτονίες για το έτος 2014 σε σχέση με με το προηγούμενο έτος παρουσίασαν αύξηση της τάξεως του 5 %.
Να σημειωθεί πως τα προσωρινά στοιχεία του έτους 2014 είναι η υψηλότερη καταγραφή διαχρονικά για την Ελλάδα. Η μη κυβερνητική οργάνωση ΚΛΙΜΑΚΑ έχει αναδείξει σταθερά το ζήτημα της υποκαταγραφής των θανάτων από αυτοκτονία, γεγονός το οποίο αποτελεί πάγια παραδοχή της επιστημονικής κοινότητας.
Το 2015 η Γραμμή για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας δέχθηκε συνολικά 11828 κλήσεις, εκ των οποίων άνω των 3000 οι κλήσεις με αίτημα. Η πλειοψηφία των καλούντων ήταν γυναίκες (54,7%).
Η ΚΛΙΜΑΚΑ έχει αναπτύξει ένα διευρυμένο δίκτυο πληροφόρησης (έντυπος και ηλεκτρονικός Τύπος, ΜΜΕ, συγγενείς αυτοχείρων, δίκτυο εθελοντών, κλήσεις στο 1018, γραφεία κηδειών, ιατροδικαστικές υπηρεσίες, καταστήματα κράτησης κ.λπ.) που επιτρέπει στο επιστημονικό προσωπικό την πληρέστερη γνώση της έκτασης του προβλήματος, καθώς και τον προσδιορισμό της συχνότητας, της μεθόδου και των χαρακτηριστικών των αυτοχείρων. Τα τελευταία χρόνια, από το 2013 έως σήμερα, παρατηρείται αυξητική τάση στην καταγραφή των αυτοκτονιών, σύμφωνα με τα επικαιροποιημένα στοιχεία του δικτύου.
Παρότι, πρόκειται για μια αποτίμηση του φαινομένου και όχι για μια αντιπροσωπευτική καταγραφή των αυτοκτονιών, είναι αξιοσημείωτο ότι τα δεδομένα που παρατίθενται, καταδεικνύουν την αναγκαιότητα δράσεων και την εφαρμογή στρατηγικών παρέμβασης πόσο μάλλον σε δομές (π.χ. νοσοκομεία) και χώρους (Μέσα Μαζικής Μεταφοράς-ΜΜΜ) όπου έρχονται συχνά αντιμέτωποι με την αυτοκτονική κρίση, καθώς και ειδικές - επαγγελματικές ομάδες (αστυνομία, υπηρεσίες πρώτης γραμμής, στρατός), όπου υπάρχει άμεση πρόσβαση σε θανατηφόρα μέσα.
Το θέμα της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας, πρωτοβουλία της Διεθνούς Ένωσης για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, είναι: «Συνδέομαι. Επικοινωνώ. Νοιάζομαι», τρεις έννοιες με βαρύνουσα σημασία όσον αφορά την πρόληψη της αυτοκτονίας και την ευαισθητοποίηση μας γύρω από το ρόλο που μπορούμε να διαδραματίσουμε σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο.
Η επικοινωνία με «επιζώντες» δηλαδή με άτομα που έχασαν προσφιλή ή/ και συγγενικά πρόσωπα λόγω αυτοκτονίας, αλλά και με άτομα που έχουν προβεί σε απόπειρες μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε αφενός την πολύπλοκη αλληλουχία των γεγονότων που οδήγησαν ένα άτομο στην αυτοχειρία, αλλά και την «πορεία» που χρειάστηκε να ακολουθήσουν τα άτομα που έμειναν πίσω προκειμένου να διαχειριστούν την απώλεια.
Στο πλαίσιο αυτό η «διασύνδεση» και η επικοινωνία λαμβάνει έναν διττό χαρακτήρα, αφενός υποστήριξης, επαφής με την κοινότητα και τους αρμόδιους οργανισμούς, αφετέρου ευαισθητοποίησης, αποστιγματισμού των ατόμων που «εμπλέκονται» σε μια τέτοια προβληματική και ενημέρωσης γύρω από πυροδοτικούς μηχανισμούς, «ασφαλιστικές δικλείδες» και στρατηγικές παρέμβασης.
Τα «εφόδια» και η ενημέρωση τόσο σε προσωπικό επίπεδο, όσο και σε επίπεδο κοινότητας και πολιτικών χάραξης με γνώμονα την πρόληψη, την αποφυγή μιμητικών συμπεριφορών, την υποστήριξη των πιο ευάλωτων ατόμων και τον αποστιγματισμό, χρειάζεται να αποτελούν βασική προτεραιότητα όλων των στρατηγικών πρόληψης της αυτοκτονίας.
