«Πονάει πάντα η πρώτη φορά: Στην Ειδομένη πρωτοπήγα στις 6 Σεπτεμβρίου. Και ακόμα και σήμερα, που το δρομολόγιο Θεσσαλονίκη - καταυλισμός το έχω κάνει πάνω από 20 φορές, θα θυμάμαι πάντα τη στιγμή εκείνη. Φτάσαμε με ένα βαν φορτωμένο με είδη πρώτης ανάγκης. Φαγητό, ρούχα, μωρουδιακά, κάποια φάρμακα. Με το που σταμάτησε το όχημα, κυριολεκτικά έγινε ντου και πλιάτσικο. Οι άνθρωποι κάθονταν κάτω από τον ήλιο που τσουρούφλιζε, απελπισμένοι, απογοητευμένοι και παρατημένοι. Λογικό ήταν να ορμήσουν και να σηκώσουν ό,τι βρουν. Σοκαρίστηκα. Πήραν ακόμα και τους ιμάντες με τους οποίους είχαμε δεμένα τα πράγματα. Ξεπερνώντας το σοκ, και αφού πάτησα ένα γερό κλάμα, πήγα σε κάποιες μανάδες, Σύριες με μωρά που δεν πρόλαβαν να εξασφαλίσουν μια μικρή βοήθεια, κράτησα το μωρό τους στην αγκαλιά μου και πήρα σβάρνα τα πέριξ βρίσκοντας αυτούς που πήραν αρκετά, ώστε να μου επιστρέψουν και κάτι».
Η Ρένα Θωμαΐδου, βετεράνος πια της εθελοντικής αποστολής Αγάπη χωρίς Σύνορα με έδρα τη Θεσσαλονίκη, μου διηγείται ιστορίες που θα μπορούσαν να φτιάξουν βιβλίο με τίτλο «Τα μπλουζ της Ειδομένης». Ανήκει σε εκείνους που προσέτρεξαν αμέσως στο πλευρό των εγκλωβισμένων, αφού... «έως το Δεκέμβριο, που το πράγμα αγρίεψε από πλευράς εισροών, δεν είχαν προστρέξει ακόμα οι ανθρωπιστικές οργανώσεις, με αποτέλεσμα το 95 τοις εκατό αυτών που προσπαθούσαν να βοηθήσουν να είμαστε ιδιώτες».
Η ομάδα που συμμετέχει δεν είναι ούτε ΜΚΟ ούτε σωματείο, αλλά μια αποφασισμένη γκρούπα ανθρώπων που πηγαινοέρχονται στο σύνορο με στόχο να σώσουν ό,τι προλάβουν αλλά και να «σωθούν». Ψυχικά μιλάω. Συντονίζονται μέσω της ομώνυμης σελίδας στο Facebook και σε ένα σπίτι-αποθήκη στην Πυλαία συγκεντρώνουν κάθε Τετάρτη και Σάββατο, από τις 11 έως τις 2, υλικό για μοίρασμα. «Τα πάντα. Από βραστά αυγά και φρούτα έως πάμπερς, μωρουδιακά, παπούτσια, κουβέρτες και ρούχα. Κάθε κομβόι μας απαρτίζεται από 6 έως 10 αυτοκίνητα. Αναχωρούμε κάθε Σάββατο ή Κυριακή. Πλέον, με το που φτάνουμε εκεί, προσεγγίζουμε και ξεφορτώνουμε στο κοντέινερ της Praxis, που με τη σειρά της ταξινομεί το υλικό και το μοιράζει όπως πρέπει. Τα ρούχα τα αφήνουμε στη σκηνή των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. Ονομάζουμε αυτό το άτυπο βεστιάριο Zara Ειδομένης – μη γελάς καθόλου».
Εκτός από την Αγάπη Χωρίς Σύνορα - Παράρτημα Θεσσαλονίκης, η ομάδα διαθέτει πυρήνες και σε Κατερίνη, Κιλκίς, Χαλκηδόνα και Πολύκαστρο. Και είναι δεκάδες ακόμα οι «μη θεσμικές», αυτοσχέδιες δηλαδή ομάδες ανθρώπων που προστρέχουν στην Ειδομένη καθαρά από έναν ουμανισμό και ρομαντισμό. «Παραδέχομαι και τον Σύλλογο Βορειοελλαδιτών Μαγείρων, που καθημερινά μοιράζουν 3.000 γεύματα. Όπως και τους ξένους. Είναι μια ομάδα που τους αποκαλώ Μάγειρες Νεοχίπηδες. Στις τάξεις τους υπάρχουν “κομάντα” από Αμερική, Ολλανδία, Βουλγαρία, Ισπανία και Ρωσία. Κατάφεραν να μαζέψουν χρήματα από fundraises και σιτίζουν χιλιάδες πρόσφυγες. Πλάκα έχουν και οι ομάδες Ελλήνων και ξένων κλόουν και ξυλοπόδαρων, που καθημερινά ψυχαγωγούν τα πιτσιρίκια. Αυτοί μοιράζουν και παιχνίδια».
Τη ρωτώ για τις φυλές και τα μπλοκ των μεταναστών. Πώς χωροθετούνται, αν έχουν στεγανά και αν υπάρχουν διαχωριστικές γραμμές. «Εννοείται. Δεν υπάρχει όσμωση, απεναντίας κάθε έθνος διεκδικεί τα τετραγωνικά του. Πιο σκληροί μου φαίνονται αυτοί που προέρχονται από εμπόλεμες ζώνες. Είναι σε θέση να φέρουν το παιδί τους, να το ντύσουμε, και ύστερα από μισή ώρα να μας το ξαναφέρουν γυμνό για να πάρουν περισσότερα ρούχα. Μικροπονηριές, που όμως τις δικαιολογώ, γιατί οι άνθρωποι έχουν χάσει τα πάντα. Άλλοι είναι τριαλαρά τριαλαρό. Και μικροεπεισοδιάκηδες, έτοιμοι για καβγά. Οι Σύροι έχουν αξιοπρέπεια. Και δεν μιλώ μόνο για τις οικογένειες, μα και για τις μάνες που ταξιδεύουν μόνες με το παιδί τους. Υπάρχουν χιλιάδες ασυνόδευτα παιδιά, κάποια τα ανακαλύπτουμε και τα προωθούμε στις ανάλογες οργανώσεις μέριμνας, κάποια άλλα όμως είναι πάρα πολύ δύσκολο να τα εντοπίσουμε. Με αρκετούς Σύρους που προωθήθηκαν στην Ευρώπη έχω κρατήσει επικοινωνία μέσω μέιλ και Facebook. Είναι δικηγόροι, γιατροί, δάσκαλοι, και ρωτώντας τους γιατί περνούν αυτή την περιπέτεια, οι περισσότεροι μου απάντησαν μονολεκτικά: ασφάλεια. Θέλω να γράψεις αυτό που έλεγα και στη Φαίδρα, την κόρη μου. Πως δηλαδή αυτό που τους συνέβη μπορεί να συμβεί και σε μας. Να μιλάμε όπως μιλάμε τώρα και την επόμενη ώρα εξαιτίας μιας βόμβας ή μιας επιδρομής να χρειαστεί να τα μαζέψουμε όλα άρον άρον, χωρίς καν να προλάβουμε να αποχαιρετίσουμε την υπάρχουσα ζωή μας, και με ένα σακίδιο, σκέτο, να πάρουμε τους δρόμους».
Ένιωσε ποτέ κίνδυνο; Αγριεύτηκε; Φοβήθηκε; «Ποτέ. Ακόμα και στις πιο δύσκολες στιγμές. Μη σου πω πως προχθές χόρευα κιόλας, καθώς ένας Αφγανός διερμηνέας σύνδεσε το κινητό του με τον τηλεβόα και η μουσική που ξεχύθηκε έκανε όλον τον κόσμο να λικνίζεται».
Ο χρόνος της είναι περιορισμένος, μιας και το απόγευμα αυτής της Τρίτης οι εθελοντές της Αγάπης Χωρίς Σύνορα ετοιμάζουν ένα έξτρα κομβόι, κι ας είναι καθημερινή κι όχι Σαββατοκύριακο. Ο μάχιμος πυρήνας τους απαρτίζεται από περίπου 50 Θεσσαλονικείς, που συντονίζουν και τους υπόλοιπους, σύνολο 200. Δεν επιδοτούνται, δεν επιχορηγούνται, βάζουν ρεφενέ τα λεφτά για τη βενζίνη, προσφέρουν το χρόνο τους άδολα, χωρίς να είναι οικονομικά καβατζωμένοι. Ατομάρες και ανθρωπάρες, αν μου επιτρέπεται η έκφραση. «Σιγά τα ωά! Σαν εκδρομή το βλέπω εγώ αλλά και οι περισσότεροι που πηγαίνουμε στην Ειδομένη. Ή καλύτερα, σαν ταξίδι σε μια χώρα που τη λένε Ανθρωπιά και μια γη που ας την αποκαλέσω Αλληλεγγύη».
12°
