Βία. Δεν έχουμε ανάγκη από άλλη πολεμική ατμόσφαιρα.

Δεν μπορείς να εξηγήσεις σε κάποιον γιατί δεν καίγονται τα σινεμά. Δεν μπορείς να πεις ότι ο ομορφότερος κινηματογράφος της Αθήνας, στο κτίριο που γράφει την ιστορία της πόλης, δεν μπορεί να πυρπολείται. Δεν μπορείς να πεις σε κάποιον ότι τα βιβλιοπωλεία δεν τα σπάνε. Ότι δεν υπάρχουν σε καμία άλλη πόλη του κόσμου βιβλιοπωλεία με λαμαρίνες και ρολά στις βιτρίνες. Αν χρειάζεται να το εξηγήσεις, τότε δεν θα σε καταλάβει.

Δευτέρα πρωί. Σταδίου, Χρήστου Λαδά, Ερμού, Πανεπιστημίου, Αθηνάς, Κοραή, Χ. Τρικούπη, Ακαδημίας. 40 τόνοι μάρμαρα, 100 κτίρια, 170 επιχειρήσεις. Βρεγμένα πεζοδρόμια, γυαλιά, πέτρες, κάπνα. Περίεργοι κοιτάζουν τα συντρίμμια, βγάζουν φωτογραφίες, σχολιάζουν χαμηλόφωνα. Οι άλλοι δεν βγάζουν φωτογραφίες. Δεν μιλάνε. Καπνίζουν ένα τσιγάρο σιωπηλοί. Τους καταλαβαίνεις, τα μάτια τους είναι σκοτεινιασμένα, κάπου κάπου μπαίνουν μέσα, σηκώνουν ένα ράφι, μαζεύουν ένα αντικείμενο απ’ τα αποκαΐδια, το κοιτάζουν, το αφήνουν πάλι στο σωρό. Τσιγάρο. Είναι αυτοί που ξέρουν ότι αύριο δεν θα έχουν δουλειά, ότι απ’ όλα αυτά τα μαγαζιά σχεδόν κανένα δεν θ’ αντέξει, δεν θα μπορέσει να ξανανοίξει. Αυτοί που ξέρουν ότι καμία Μέρκελ δεν τους φταίει, κανένας Μίκης δεν θα κηρύξει πόλεμο για πάρτη τους, είναι απλώς παράπλευρες απώλειες.

Δεν έχουμε πολλά πράγματα να κάνουμε γι’ αυτό. Ίσως μόνο ένα: Να τελειώνουμε πια με όλα αυτά. Να τραβήξουμε τη δικιά μας κόκκινη διαχωριστική γραμμή. Να τους ονομάσουμε. Δεν είσαστε φίλοι μας, είσαστε εχθροί μας. Να υπερασπίσουμε την πόλη μας, τις ζωές μας, το δημόσιο χώρο, την κοινωνία.

Πολλές κοινωνίες αντιμετωπίζουν προβλήματα, κάποιες μεγαλύτερα απ’ τα δικά μας. Πουθενά δεν καίνε τις πόλεις τους. Πουθενά δεν καταστρέφουν τις ζωές των ανθρώπων. Πουθενά δεν ρίχνουν λάδια στους δρόμους, δεν κλείνουν τα λιμάνια, δεν αφήνουν τους τουρίστες να κατέβουν απ’ τα πλοία. Πουθενά δεν περπατάνε οι ταξιδιώτες φορτωμένοι τις βαλίτσες 5 χιλιόμετρα στην Αττική Οδό, πουθενά δεν κλείνουν τα μνημεία, δεν καταστρέφουν τα φανάρια, δεν κλείνουν τα ξενοδοχεία. Αυτοί που καταστρέφουν το εμπόριο, τον τουρισμό, τα μόνα που έχουμε, που διαλύουν την οικονομία, είναι εχθροί μας.

Στους τοίχους έχει αρχίσει να εμφανίζεται το σύνθημα που πάντα προαναγγέλλει την τελική φάση. Στη Διδότου με μεγάλα γράμματα, μήνες τώρα κανείς δεν το σβήνει, γράφει Viva la muerte. Δεν έχουμε ανάγκη την ιδεολογία του μίσους. Δεν χρειαζόμαστε πια την καταστροφή. Αυτά είναι η παλιά Ελλάδα, αυτή που μας έφτασε μέχρι εδώ. Αυτή που σπατάλησε, που λεηλάτησε και τώρα προτιμάει το θάνατο και την αυτοκτονία παρά να δοκιμάσει να σταθεί στα πόδια της. Δεν είναι δικιά μας. Η καινούργια Ελλάδα χρειάζεται δημιουργία, όχι καταστροφή. Ιδέες, όχι ρόπαλα· προγράμματα, όχι συνθήματα.

Δεν έχουμε ανάγκη άλλους εισαγγελείς που κάνουν κομματική καριέρα επιδοτούμενη από τα δανεικά της ευρωπαϊκής κοινότητας για να την κατηγορούν. Δεν χρειαζόμαστε άλλους επαγγελματίες σωτήρες που επιβιώνουν πουλώντας φόβο και μίσος. Δεν χρειαζόμαστε εξωτερικούς εχθρούς για να συσπειρωθούμε. Όσοι φοράνε τη μάσκα Anonymous ας ξαναδούν τον Γκάι Φοκς. Η επίκληση του απόλυτου κακού, του εξωτερικού εχθρού, είναι χιλιάδες χρόνια τώρα η μόνιμη μέθοδος χειραγώγησης των μαζών. Όσοι μας λένε ότι φταίει ο Τόμσεν, η Μέρκελ, οι ξένοι που «θέλουν να μας κάνουν πειραματόζωα», είναι αυτοί που θέλουν να κρύψουν τις κοινωνικές αντιθέσεις, να κρύψουν τις δικές τους ευθύνες, να σώσουν το παλιό σύστημα, το χρεοκοπημένο. Είναι οι υπερασπιστές της χρεοκοπίας, είναι εχθροί μας.

Δεν έχουμε ανάγκη από άλλη πολεμική ατμόσφαιρα. Όσοι μιλάνε για προδοσίες και δοσίλογους, για κατοχές και χούντες, είναι εχθροί μας. Δεν χρειαζόμαστε άλλη τυφλή οργή κι άλλα βίαια ξεσπάσματα, δεν χρειαζόμαστε άλλη εκτόνωση. Όσοι μας λένε ότι είμαστε αθώοι, όλοι μαζί αθώοι, ο «αγνός ηρωικός λαός» από τον Καμένο μέχρι τον Μίκη, πάντα ηρωικός και πάντα προδομένος, είναι εχθροί μας. Μας κοροϊδεύουν. Δεν είμαστε όλοι ίδιοι, δεν είμαστε όλοι μαζί και δεν είμαστε αθώοι. Δεν χρειαζόμαστε στρατόπεδα. Ο εαυτός μας είναι ο αντίπαλος, αυτόν θέλουμε να αλλάξουμε.

Δεν χρειαζόμαστε άλλες επιδείξεις ανώδυνης επαναστατικότητας, φραστικές αγριότητες, κενούς βερμπαλισμούς στα social media. Δεν έχει πιο δίκαιο αυτός που βρίζει περισσότερο κι ανώνυμα. Δεν χρειαζόμαστε άλλες ατελείς προσωπικότητες να απελευθερώνουν εκ του ασφαλούς καταπιεσμένα ένστικτα αναζητώντας βολικούς αντίπαλους. Χρειαζόμαστε σκέψεις, καινούργιες προτάσεις, δημιουργικές λύσεις. Χρειαζόμαστε το προσωπικό παράδειγμα, την προσωπική δέσμευση, τις στάσεις ζωής που δίνουν στις ζωές μας περιεχόμενο. Την ευαισθησία και τη λογική, την αλληλεγγύη όχι την εχθρότητα. Ο κοινωνικός φθόνος δεν είναι ποτέ προοδευτικός.

Δεν χρειαζόμαστε πια την ευκολία, τα σλόγκαν, τα εύκολα συνθήματα, το μαύρο άσπρο. Η αλήθεια είναι δύσκολη, η γνώση χρειάζεται προσπάθεια. Η στράτευση ανήκει στον προηγούμενο αιώνα. Οι οπαδοί δεν σκέφτονται, πιστεύουν. 

Η κοινωνία μας δεν μπορεί πια να συνεχίσει έτσι να αυτοκτονεί κάθε μέρα από λίγο. Οι κοινωνίες αλλάζουν και ανανεώνουν τις δομές, τους θεσμούς, το πολιτικό τους σύστημα. 

Τώρα έφτασε η ώρα για ένα τέλος και μια αρχή. Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε έτσι, καίγοντας. Κυριολεκτικά και μεταφορικά. Αν τώρα δεν μπει ένα τέλος σ’ αυτή την περίοδο μίσους, τυφλότητας, αυτοοικτιρμού, άγνοιας, πολιτικής βίας, παραπληροφόρησης, μετά δεν θα υπάρχει επιστροφή. Ήδη παίζουμε την παράταση. Η ελληνική κοινωνία, κάπου εδώ, πρέπει να κάνει επανεκκίνηση. Να πατήσει το κουμπί restart. Ό,τι κάναμε, κάναμε. Όσο φταίξαμε, φταίξαμε. Ό,τι καταστρέψαμε, καταστρέψαμε. Τώρα πρέπει να αρχίσει η αντίστροφη πορεία. Να τραβήξουμε μια γραμμή σε όλα αυτά που είναι η παλιά, εύκολη, πιασάρικη, κενή Ελλάδα της μετριότητας και της αυταρέσκειας. Η καινούργια Ελλάδα δεν θα μιλάει τόσο πολύ, δεν θα είναι τόσο τσάμπα μάγκας, θα σκέφτεται, θα δημιουργεί. Η καινούργια Ελλάδα δεν θα καίει. Θα φτιάχνει.