Ανοιχτές πόρτες, ανοιχτά εργαστήρια: Η Ευρώπη ετοιμάζεται να αξιοποιήσει το brain drain από τις ΗΠΑ
Την ώρα που ο Ντόναλντ Τραμπ και οι πολιτικές του αποφάσεις οδηγούν σε «εκκαθαρίσεις» στα ερευνητικά ιδρύματα των ΗΠΑ, η Ευρώπη φαίνεται ότι σχεδιάζει να αξιοποιήσει τη φυγή των επιστημόνων, ανοίγοντας τις πύλες και τα εργαστήρια της σε μελετητές και ερευνητές. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα επιδιώξει να «εκμεταλλευτεί» το brain drain.
Η Ευρώπη καλωσορίζει τα ταλέντα που εδρεύουν στις ΗΠΑ και κάνει όλα τα στάδια για να προσελκύσει τους καλύτερους και λαμπρότερους επιστήμονες της Αμερικής μετά το brain drain. «Το τοπίο που δημιουργείται παγκοσμίως είναι μια ευκαιρία να δείξουμε στον κόσμο ότι η Ευρώπη θα παραμείνει ένας ασφαλής χώρος για την επιστήμη και την έρευνα», είπε η Ευρωπαία Επίτροπος για τις νεοφυείς επιχειρήσεις, την έρευνα και την καινοτομία Ekaterina Zaharieva στους ευρωβουλευτές το βράδυ της Δευτέρας. «Η Ευρώπη μπορεί και πρέπει να είναι το καλύτερο μέρος για την επιστήμη… ένας τόπος που προσελκύει και διατηρεί ερευνητές, τόσο διεθνείς όσο και Ευρωπαίους».
Η Ευρώπη να χρησιμεύσει ως καταφύγιο για κορυφαίους επιστήμονες
Επικαλούμενη σημαντικές περικοπές στις ομοσπονδιακές ερευνητικές δαπάνες στις ΗΠΑ, καθώς και καταναγκαστικά μέτρα που στοχεύουν συγκεκριμένα πανεπιστήμια και ερευνητές που ερευνούν το κλίμα, τα εμβόλια και τα ζητήματα μειονοτήτων και φύλου, η Επίτροπος είπε ότι το μπλοκ βρίσκεται σε μοναδική θέση να χρησιμεύσει ως καταφύγιο για κορυφαίους επιστήμονες. Παρουσίασε επίσης ένα πλήθος πλεονεκτημάτων για ερευνητές που χτυπήθηκαν από τις κινήσεις του Τραμπ.
Μάλιστα, η Επίτροπος είπε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα κατοχυρώσει την ελευθερία της επιστημονικής έρευνας στο δίκαιο της ΕΕ και θα αυξήσει αμέσως την οικονομική υποστήριξη που προσφέρει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας (ERC), το δημόσιο όργανο του μπλοκ για επιστημονική και τεχνολογική έρευνα. Επί του παρόντος, οι ερευνητές με έδρα στις ΗΠΑ που θα μετεγκατασταθούν στην Ευρώπη μπορούν να υποβάλουν αίτηση για 1 εκατομμύριο ευρώ πέρα από το σύνηθες μέγιστο ποσό επιχορήγησης, το οποίο θα αυξηθεί σε 2 εκατομμύρια ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι, συνολικά, αυτοί οι ερευνητές θα μπορούσαν να είναι επιλέξιμοι για επιχορηγήσεις έως και 4,5 εκατομμυρίων ευρώ.
Η Πρόεδρος του ERC, Maria Leptin είπε στο POLITICO ότι το σώμα θέλει να διατηρήσει «την παράδοση της Ευρώπης για διαφάνεια και υποστήριξη στην ανεξάρτητη έρευνα με γνώμονα τους ερευνητές, ανεξάρτητα από την εθνικότητα ή την τρέχουσα τοποθεσία των αιτούντων επιχορήγησης». Ο Λεπτίν επέμεινε ότι το ERC δεν προσπαθεί σκόπιμα να κυνηγήσει ταλέντα στις ΗΠΑ, «αλλά θέλουμε να βοηθήσουμε τους συναδέλφους μας εκεί, αν μπορούμε».
Επικαλούμενη επιστολή 13 χωρών μελών που παροτρύνουν τις Βρυξέλλες να σχεδιάσουν μια στρατηγική για τους Αμερικανούς ερευνητές, η Ζαχαρίεβα είπε ότι η Επιτροπή εργάζεται για μια ειδική βίζα για κορυφαία ταλέντα, καθώς και ένα σύστημα για να βοηθήσει τις κυβερνήσεις και τα πανεπιστήμια του μπλοκ να συγκεντρώσουν πόρους για να προσελκύσουν Αμερικανούς μελετητές. Θα πραγματοποιηθεί επίσης συνάντηση για τον συντονισμό αυτών των δράσεων με τις χώρες της ΕΕ.
«Η Ευρώπη έχει ιστορική ευθύνη να υπερασπιστεί την ακαδημαϊκή ελευθερία», πρόσθεσε η Επίτροπος, αναφερόμενη στις διώξεις λογίων υπό ναζιστικά και φασιστικά καθεστώτα στην ήπειρο κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του 1930 και του 1940. «Χωρίς ελευθερία, η γνώση δεν μπορεί να αναπτυχθεί πραγματικά».
Ανοιχτές πόρτες, ανοιχτά εργαστήρια
Ορισμένα πανεπιστήμια έσπευσαν να εντοπίσουν την ευκαιρία, ξεκινώντας στοχευμένα προγράμματα πρόσληψης ταλέντων στις ΗΠΑ. Τον περασμένο μήνα, το Πανεπιστήμιο Aix Marseille (AMU) της Προβηγκίας έγινε πρωτοσέλιδο και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού αποκαλύπτοντας το πρόγραμμα Safe Space for Science, μια πρωτοβουλία 16 εκατομμυρίων δολαρίων για την πρόσληψη έως και 15 επιστημόνων των ΗΠΑ των οποίων η έρευνα «απειλείται ή παρεμποδίζεται» από την προεδρία Τραμπ.
Τις τελευταίες εβδομάδες, παρόμοια προγράμματα έχουν εφαρμοστεί και σε άλλα πανεπιστήμια. Το βελγικό Vrije Universiteit Brussel (VUB) διέθεσε κεφάλαια και δημιούργησε ένα ειδικό κέντρο υποδοχής με πληροφορίες βίζας για μεταδιδακτορικούς μελετητές που είναι «θύματα πολιτικής και ιδεολογικής παρέμβασης» στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Στη Σουηδία, το Ινστιτούτο Karolinska, διάσημο για το έργο του σε φάρμακα και μολυσματικές ασθένειες, δήλωσε ότι αυξάνει την ικανότητά του να ανταποκρίνεται σε ερωτήματα σχετικά με τη μετεγκατάσταση στη Σουηδία για ευκαιρίες — «που έχουν ήδη αρχίσει να εμφανίζονται» — και έρχεται σε επαφή με άλλα πανεπιστήμια σχετικά με τον καλύτερο τρόπο υποστήριξης ακαδημαϊκών μεταναστών από τις ΗΠΑ.
18°
