Κόρι Μπούκερ: Μπορεί η 25ωρη ομιλία του να αλλάξει το κλίμα στους Δημοκρατικούς;

Η είδηση από τις ΗΠΑ που θα κυριαρχήσει στην Ευρώπη σήμερα, θα είναι πιθανότατα η σημαντική νίκη των Δημοκρατικών στις εκλογές του Ουισκόνσιν, όπου η υποψήφια για το Ανώτατο Δικαστήριο της Πολιτείας, Σούζαν Κρόφορντ, επικράτησε άνετα του αντιπάλου της Μπραντ Σίμελ, ο οποίος υποστηριζόταν από τους Ρεπουμπλικάνους. Πέρα από τις επιπτώσεις στις πολιτικές εξελίξεις μιας κρίσιμης και αμφίρροπης Πολιτείας, το αποτέλεσμα έχει και συμβολική σημασία ως απόρριψη της παντοδυναμίας του Ίλον Μασκ, ο οποίος είχε στηρίξει τον Σίμελ με την προσωπική του παρουσία αλλά και με 20 εκατομμύρια δολάρια, συμπεριλαμβανομένων χρημάτων που δόθηκαν απευθείας σε ψηφοφόρους.

Η εξέλιξη αυτή, όμως, δεν είναι πολύ πιθανό να αλλάξει τη δυσαρέσκεια των ψηφοφόρων των Δημοκρατικών για την εικόνα του κόμματός τους, το οποίο ως τώρα φαινόταν να στέκει άπραγο μπροστά στη χιονοστιβάδα πρωτοφανών αποφάσεων και αυθαιρεσιών του Προέδρου Τραμπ. Οι Νιου Γιορκ Τάιμς, στο κύριο άρθρο της ομάδας σύνταξης το περασμένο Σάββατο, με τίτλο «Οι Δημοκρατικοί βρίσκονται σε άρνηση για το 2024», επεσήμαναν ότι το ποσοστό των Αμερικανών ψηφοφόρων που βλέπουν θετικά το Δημοκρατικό κόμμα έχει πέσει στο 27%, το χαμηλότερο ποσοστό σε πάνω από 35 χρόνια δημοσκοπήσεων. Οργισμένες αντιδράσεις είχε προκαλέσει και η πρόσφατη απόφαση του ηγέτη των Δημοκρατικών στη Γερουσία, Τσακ Σούμερ, κι άλλων εννέα γερουσιαστών της ομάδας του, να υπερψηφίσουν το νομοσχέδιο των Ρεπουμπλικάνων για τον προϋπολογισμό. Είναι χαρακτηριστική η δυσφορία του ηγέτη των Δημοκρατικών στη Βουλή, Χακίμ Τζέφρις, ο οποίος όταν ρωτήθηκε αν ήρθε η ώρα να αφήσει τη θέση του ο Σούμερ, αντί να τον στηρίξει, απάντησε απλώς «Επόμενη ερώτηση».

Μέσα σε αυτό το αρνητικό κλίμα είχαμε την άλλη σημαντική είδηση της Τρίτης: Ο Κόρι Μπούκερ, γερουσιαστής των Δημοκρατικών που εκπροσωπεί το Νιου Τζέρσεϊ, ολοκλήρωσε στις 8 το βράδυ την ομιλία του από το βήμα της Γερουσίας, την οποία είχε ξεκινήσει στις 7 το βράδυ της Δευτέρας! Είχε μείνει εκεί όρθιος μιλώντας επί 25 ώρες, διακόπτοντας μόνο για να δεχτεί ερωτήσεις από συναδέλφους του – οι οποίες γίνονταν σκόπιμα για να προλάβει να ξεκουράσει λίγο τη φωνή του. Αναφέρθηκε σε όλα τα πεπραγμένα του Τραμπ στους πρώτους δυόμισι μήνες της προεδρίας του, έχοντας μπροστά του 1.164 σελίδες με υλικό, διαβάζοντας από επιστολές πολιτών για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, μέχρι και επικριτικές αναφορές κατά του Τραμπ από συντηρητικούς πολιτικούς και αναλυτές. Ξεκίνησε και έκλεισε με τα λόγια του αείμνηστου Αφροαμερικανού βουλευτή Τζον Λιούις: «Κάντε καλές φασαρίες» [Make good trouble]. Ο Λιούις (1940-2020) είχε ξεκινήσει τον πολιτικό του βίο σε ηλικία 20 ετών δίπλα στον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, βάζοντας πολλές φορές τη ζωή του σε κίνδυνο κατά τη διάρκεια ειρηνικών διαμαρτυριών για την κατάργηση των νόμων των φυλετικών διακρίσεων στον Νότο.

Ο Κόρι Μπούκερ κατέρριψε το προηγούμενο ρεκόρ της μεγαλύτερης ομιλίας στη Γερουσία, που κατείχε από το 1957 ο ρατσιστής γερουσιαστής Στρομ Θέρμοντ, μιλώντας για 24 ώρες και 18 λεπτά

Ο Κόρι Μπούκερ κατέρριψε έτσι το προηγούμενο ρεκόρ της μεγαλύτερης ομιλίας στη Γερουσία, που κατείχε από το 1957 ο ρατσιστής γερουσιαστής Στρομ Θέρμοντ, ο οποίος είχε προσπαθήσει τότε να σταματήσει την ψήφιση ενός νόμου για την προστασία των πολιτικών δικαιωμάτων των μειονοτήτων, μιλώντας για 24 ώρες και 18 λεπτά. Τόσο η επίτευξη του νέου ρεκόρ, όσο και το περιεχόμενο της παθιασμένης ομιλίας του, έκαναν τον Κόρι Μπούκερ κύριο θέμα στις ειδήσεις όλων των καναλιών, παρόλο που η ειδησεογραφία της ημέρας ήταν ήδη γεμάτη με τις εκλογές στο Ουισκόνσιν και τη Φλόριντα, τις αναμενόμενες ανακοινώσεις του Τραμπ για τους νέους δασμούς, και τις αποκαλύψεις για την «κατά λάθος» αποστολή ενός μετανάστη στις φυλακές του Ελ Σαλβαδόρ.

Είναι μια σπάνια στιγμή καλής δημοσιότητας για τους Δημοκρατικούς, οι οποίοι ως τώρα έβλεπαν τα ΜΜΕ να προσπερνάνε τις –λίγες έστω– αντιπολιτευτικές τους κινήσεις, καθώς δεν είχαν κάνει τίποτε το εντυπωσιακό που θα μπορούσε να φέρει περισσότερα «κλικ» από τον πρωταθλητή της δημοσιότητας, Πρόεδρο Τραμπ. Τα ΜΜΕ έχουν διαπιστώσει προ πολλού ότι η συντριπτική πλειονότητα του κοινού, από τους φανατικούς υποστηρικτές του Τραμπ μέχρι αυτούς που τον μισούν θανάσιμα, ενδιαφέρεται πολύ περισσότερο να διαβάσει κάποια είδηση που αφορά αυτόν, παρά οτιδήποτε άλλο.

Ασχέτως αυτού του παράγοντα, όμως, η πραγματικότητα είναι πως οι Δημοκρατικοί δεν έχουν δείξει ιδιαίτερη μαχητικότητα, αν εξαιρέσουμε τις δικαστικές προσφυγές με τις οποίες έχουν μπλοκαριστεί (προς το παρόν τουλάχιστον) αρκετές από τις προεδρικές αποφάσεις. Βέβαια στην αμερικανική πολιτική σκηνή δεν υπάρχει «αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης» (εκτός των λίγων μηνών πριν τις προεδρικές εκλογές), κι επομένως είναι πάντα δύσκολο το εκάστοτε αντιπολιτευόμενο κόμμα να έχει μια συνεκτική και κεντρικά καθοδηγούμενη πολιτική γραμμή, ειδικά καθώς και τα δύο μεγάλα κόμματα είναι συνασπισμοί πολλών διαφορετικών τάσεων.

Στην πρώτη θητεία του Τραμπ, όμως, υπήρχε ένα καθολικό κύμα αντίδρασης, τόσο από τα στελέχη των Δημοκρατικών όσο κι από τον απλό κόσμο, με μαζικές διαδηλώσεις ήδη από την επομένη της ορκωμοσίας του, όταν εκατοντάδες χιλιάδες γυναίκες φόρεσαν τα ροζ «pussy hats» με αυτιά γάτας (και διφορούμενο νόημα). Τώρα, αντιθέτως, όλοι φαίνεται να έχουν δεχτεί ότι η αντίδραση δεν ωφελεί, καθώς δεν πρόκειται πλέον για κάποιο «εκλογικό ατύχημα», όπως είχε θεωρηθεί αρχικά το αποτέλεσμα του 2016. Το κλίμα που επικρατεί εδώ στις ΗΠΑ τώρα, κυμαίνεται από τον φόβο για τις άγνωστες και πρωτοφανείς εξελίξεις, μέχρι τον πανικό μπροστά στον ορυμαγδό αποφάσεων που αντιβαίνουν κάθε νόρμα και διαβρώνουν κάθε θεσμό.

Ενώ η δημοτικότητα του Τραμπ έχει ήδη μειωθεί σημαντικά, οι Δημοκρατικοί όχι μόνο δεν έχουν ωφεληθεί ως τώρα, αλλά βρίσκονται κι αυτοί ζημιωμένοι

Σε κάποιο βαθμό, η έλλειψη αντίδρασης από το Δημοκρατικό κόμμα ήταν και σκόπιμη – χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αποδεικνύεται σωστή επιλογή τελικά. Ο Τζέιμς Κάρβιλ, που ως σύμβουλος του Κλίντον στην πολύ επιτυχημένη καμπάνια του 1992 είχε πει το παροιμιώδες «It’s the economy, stupid!», προώθησε έντονα πριν από ενάμιση μήνα την ιδέα μιας «τακτικής παύσης». Η λογική του ήταν πως, αφού οι Δημοκρατικοί δεν έχουν έτσι κι αλλιώς κάποιο θεσμικό τρόπο να σταματήσουν τον Τραμπ, καλύτερα να τον αφήσουν να υλοποιήσει τα αντιλαϊκά του μέτρα και να καρπωθούν στη συνέχεια το όφελος από την αντίδραση των ψηφοφόρων. Δεν είναι σαφές πόσα στελέχη έμειναν άπρακτα επειδή ακολούθησαν τη συμβουλή του και πόσα επειδή απλά δεν ήξεραν πώς να αντιδράσουν, αλλά το αποτέλεσμα είναι ότι, ενώ η δημοτικότητα του Τραμπ έχει ήδη μειωθεί σημαντικά, οι Δημοκρατικοί όχι μόνο δεν έχουν ωφεληθεί ως τώρα, αλλά βρίσκονται κι αυτοί ζημιωμένοι.

Γιατί η ομιλία του Κόρι Μπούκερ να ήρθε την κατάλληλη στιγμή

Η αντίδραση στην ομιλία του Κόρι Μπούκερ, όμως, ήταν τελείως διαφορετική. Η ζωντανή αναμετάδοση από το TikTok είχε πάνω από 350 εκατομμύρια λάικ, και ο αριθμός των ταυτόχρονων θεατών της αναμετάδοσης –μόνο από την πλατφόρμα του ίδιου του Μπούκερ– έφτασε τις 300 χιλιάδες, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε ο ίδιος. Η κάλυψη από τα δελτία ειδήσεων και τα διαδικτυακά μέσα ήταν επίσης καθολική, δείχνοντας ότι ο Κόρι Μπούκερ κατάφερε να σπάσει το επικοινωνιακό μονοπώλιο του Τραμπ. Είναι όμως αρκετό αυτό; Υπάρχουν κάποια στοιχεία που δείχνουν ότι ίσως η ομιλία του να ήρθε την κατάλληλη στιγμή:

• Ο Τραμπ ανακοινώνει σήμερα (Τετάρτη) νέο κύμα δασμών, ένα μέτρο που έχει ήδη αποδειχτεί αντιδημοφιλές. Έχει προκαλέσει ανησυχία τόσο στους καταναλωτές, οι οποίοι δηλώνουν σε δημοσκοπήσεις ότι φοβούνται μεγαλύτερη ακρίβεια και μειώνουν τα έξοδά τους, όσο και στους επενδυτές, οι οποίοι έχουν ρίξει το χρηματιστήριο χαμηλότερα από το επίπεδο όπου βρισκόταν όχι μόνο πριν την ορκωμοσία του Τραμπ, αλλά ακόμα και πριν τις εκλογές του Νοεμβρίου.
• Η δημοτικότητα του ίδιου του Τραμπ έχει μειωθεί σημαντικά, με τις θετικές γνώμες να υστερούν από τις αρνητικές κατά δυόμισι μονάδες (47,2% θετικές έναντι 49,8% αρνητικές), ενώ στην αρχή της θητείας του οι θετικές υπερτερούσαν κατά 11 μονάδες (51,6% έναντι 40%). Όλοι οι προηγούμενοι Πρόεδροι είχαν υψηλά ποσοστά δημοτικότητας την αντίστοιχη χρονική περίοδο – εκτός από τον ίδιο τον Τραμπ στην προηγούμενη θητεία του.
• Στις έκτακτες βουλευτικές εκλογές στη Φλόριντα για την αναπλήρωση δύο εδρών που είχαν μείνει κενές, οι Ρεπουμπλικάνοι υποψήφιοι είδαν μείωση κατά 15 μονάδες του προβαδίσματος που είχαν έναντι των Δημοκρατικών τον Νοέμβριο. Παρόλο που η συμμετοχή στις έκτακτες εκλογές είναι πολύ μικρότερη από ό,τι στις προεδρικές, κι επομένως το αποτέλεσμα δεν μπορεί να μεταφραστεί άμεσα σε μια γενικότερη τάση, φαίνεται πως και ο ίδιος ο Τραμπ ανησυχεί, καθώς πριν από μερικές μέρες απέσυρε την υποψηφιότητα της βουλευτού Ελίζ Στεφάνικ για τη θέση της πρέσβειρας στον ΟΗΕ, έτσι ώστε να μη χρειαστεί να παραιτηθεί από τη βουλευτική της έδρα. Η πλειοψηφία των Ρεπουμπλικάνων στη Βουλή παραμένει οριακή, αφού ακόμα και με τους δύο νέους βουλευτές θα έχουν συνολικά 220 έδρες σε σύνολο 435.
• Στην πρόσφατη συγκέντρωσή τους για τη «Μάχη κατά της Ολιγαρχίας» στο Ντένβερ του Κολοράντο, ο γερουσιαστής Μπέρνι Σάντερς και η βουλευτής Αλεξάντρια Οκάζιο-Κορτέζ συγκέντρωσαν 34.000 κόσμου, ένα εξαιρετικά εντυπωσιακό νούμερο για ομιλία εκτός προεκλογικής περιόδου. Και οι δύο πολιτικοί είναι θιασώτες της μαχητικής αντίδρασης στον Τραμπ, κι έχουν εκφραστεί αρνητικά για συμβιβαστικές κινήσεις των Δημοκρατικών, όπως η υπερψήφιση του προϋπολογισμού από τον Σούμερ.
• Η νίκη των Δημοκρατικών στη μάχη για το Ανώτατο Δικαστήριο του Ουισκόνσιν έδειξε πως ο Μασκ όχι μόνο δεν μπορεί πάντα να εξασφαλίζει στους Ρεπουμπλικάνους εκλογικές νίκες με τα χρήματά του, αλλά κι ότι ίσως η παρουσία του να έχει πλέον το αντίθετο αποτέλεσμα, καθώς τώρα ο κόσμος δεν τον βλέπει τόσο ως τον επιτυχημένο επιχειρηματία της Tesla και της SpaceX, αλλά ως τον επικεφαλής της υπηρεσίας DOGE που απολύει χιλιάδες κρατικούς υπαλλήλους.

Δεν περιμένει βέβαια κανείς ότι θα υπάρξει κάποια απότομη στροφή στο πολιτικό σκηνικό από αύριο. Η οριακή πλειοψηφία των Ρεπουμπλικάνων θα δοκιμαστεί μεν στο επόμενο διάστημα, όταν θα κληθεί να συμφωνήσει σε συγκεκριμένες περικοπές στον προϋπολογισμό της επόμενης χρονιάς και να αυξήσει το πιστωτικό όριο της χώρας για να αποφευχθεί χρεοκοπία τον Ιούνιο, αλλά έχει δείξει ότι τελικά πειθαρχεί στις εντολές του Τραμπ. Ταυτόχρονα, ο ίδιος ο Τραμπ έχει δείξει πως δεν έχει κανένα πρόβλημα να αψηφήσει ακόμα και αποφάσεις της Δικαιοσύνης προκειμένου να προχωρήσει το πρόγραμμά του.

Αν όμως τα στελέχη των Δημοκρατικών ακολουθήσουν το παράδειγμα του Κόρι Μπούκερ και «αλλάξουν ταχύτητα» στην αντιπολιτευτική τους τακτική, τόσο στο –απολύτως απαραίτητο– επικοινωνιακό επίπεδο ώστε να προβάλλονται από τα ΜΜΕ, όσο και στη ρητορική τους, μπορούν να αλλάξουν τη δυναμική των εξελίξεων, καθώς θα βρουν ανταπόκριση στους ψηφοφόρους. Όχι μόνο στους (προς το παρόν απογοητευμένους) δικούς τους, αλλά και στους ευκαιριακούς ψηφοφόρους του Τραμπ, οι οποίοι βλέπουν τώρα ότι το βασικό τους αίτημα για μείωση των τιμών στο σούπερ μάρκετ είναι το τελευταίο που απασχολεί τον Πρόεδρο.

Ίσως έτσι φτάσουμε αισίως σε μια αλλαγή ισορροπίας που θα αντιστοιχεί στη διάσημη ρήση του Ουίνστον Τσώρτσιλ το 1942, μετά τη νίκη των Συμμάχων στο Ελ Αλαμέιν: «Αυτό δεν είναι το τέλος. Δεν είναι καν η αρχή του τέλους. Αλλά είναι, ίσως, το τέλος της αρχής».