Η διαδρομή της Άλις Βάιντελ - Από το περιθώριο στην ηγεσία της γερμανικής ακροδεξιάς

Το σύνθημα της χιτλερικής εποχής ήταν κάποτε το «Alles für Deutschland» («τα πάντα για τη Γερμανία»). Πρόσφατα υιοθετήθηκε από τον Björn Höcke, υψηλόβαθμο μέλος της ακροδεξιάς Εναλλακτικής για τη Γερμανία σε συγκεντρώσεις του κόμματος, για τις οποίες διώχθηκε ποινικά.

Στη συνέχεια, τον Αύγουστο του περασμένου έτους το σύνθημα εμφανίστηκε σε εκδηλώσεις στις οποίες συμμετείχε η Άλις Βάιντελ, συν-επικεφαλής του κόμματος, αλλά σε μια διακριτικά τροποποιημένη μορφή - Alice für Deutschland. Το κόμμα τύπωσε μπλε καρδιές από χαρτόνι με το σύνθημα και τις μοίρασε στα μέλη του, τα οποία τις κρατούσαν ψηλά σε συγκεντρώσεις για να δείξουν την έγκρισή τους.

Η 46χρονη Βαίντελ έχει πιστωθεί ως η κινητήρια δύναμη πίσω από την επιτυχία του AfD στις εκλογές του περασμένου μήνα. Σε αυτές το κόμμα διπλασίασε το ποσοστό των ψήφων του στο 20,8% .

Για πρώτη φορά μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο ένα ακροδεξιό κόμμα είναι τώρα η δεύτερη μεγαλύτερη δύναμη στο κοινοβούλιο. Όταν η νεοεκλεγείσα Μπούντεσταγκ συγκληθεί για πρώτη φορά την Τρίτη, θα καταλάβει όχι λιγότερες από 152 από τις 630 έδρες ως η κύρια δύναμη της αντιπολίτευσης στο νέο κοινοβούλιο, όπου η Βάιντελ έχει ορκιστεί να δώσει μάχη με τους αντιπάλους της στο γραμματοκιβώτιο.

«Το AfD είναι πλέον σταθερά εδραιωμένο ως λαϊκό κόμμα», δήλωσε η Βάιντελ τη νύχτα των εκλογών, υποσχόμενη να “κυνηγήσει” τα άλλα κόμματα της κυβέρνησης και υποσχόμενη να “ανεβάσει δύο ταχύτητες”.

Υπό την επίβλεψή της, το AfD προσέλκυσε δωρεές από Γερμανούς εκατομμυριούχους, και κατά την προεκλογική περίοδο επαινέθηκε από τον Έλον Μασκ ο οποίος επανειλημμένα χαιρέτισε το AfD στην πλατφόρμα του X ως το μόνο κόμμα που μπορεί να σώσει τη Γερμανία, όπου την φιλοξένησε για ένα τετ-α-τετ, στο οποίο φάνηκε να υποβαθμίζουν την εποχή των Ναζί, ενώ εμφανίστηκε ακόμη και στην οθόνη στην τελευταία προεκλογική συγκέντρωση του AfD.

 Άλις Βάιντελ: Χαμογελά την ίδια στιγμή που έχει πολύ επιθετική ρητορική

Από πολλές απόψεις, η προϊστορία και η οικογενειακή της ζωή την καθιστούν μια απίθανη φιγούρα για ένα ριζοσπαστικό αντιμεταναστευτικό κόμμα που παρακολουθείται από τις αρχές ασφαλείας για υποψίες εξτρεμισμού.

Μιλώντας μανδαρινικά και έχοντας ζήσει στο παρελθόν στη Σιγκαπούρη και το Χονγκ Κονγκ, ζει στην Ελβετία με τη σύζυγό της που γεννήθηκε στη Σρι Λάνκα και τα παιδιά τους. Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας δεν μπόρεσε να απαντήσει σε ερώτηση σχετικά με το πόσοι άνθρωποι ζουν στην εκλογική περιφέρεια που εκπροσωπεί.

Η σχέση της την φέρνει σε αντίθεση με την πολιτική του ίδιου του AfD σχετικά με την οικογενειακή μονάδα, την οποία ορίζει με αυστηρά ετεροφυλόφιλους όρους. Το κόμμα απορρίπτει ρητά άλλους ορισμούς και έχει κάνει εκστρατεία για την κατάργηση του γάμου μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου.

«Δεν έχει ακριβώς τα κοινωνικοδημογραφικά χαρακτηριστικά που θα περίμενε κανείς από έναν ψηφοφόρο του AfD», δήλωσε ο Andreas Busch, πολιτικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν, ο οποίος την αντιπαραβάλλει με τον άλλο συν-επικεφαλής του κόμματος, τον Tino Chrupalla, ζωγράφο-διακοσμητή στο επάγγελμα. Ο Chrupalla, είπε ο Busch, ήταν «μάλλον πιο πεζός, προσγειωμένος και χωρίς διανοητικές αξιώσεις».

Ένας υποστηρικτής του AfD δήλωσε στον Guardian ότι δεν τους ενδιαφέρει ο τρόπος ζωής της Βάιντελ, αλλά αντίθετα την κρίνουν με βάση τα μηνύματά της και «την ικανότητά της να αντιμετωπίζει τις ανησυχίες μας και να μας κάνει να αισθανόμαστε υπολογίσιμοι».

Ερωτηθείσα για τη δική της άποψη, η Βάιντελ έχει δηλώσει στο παρελθόν ότι «δεν βλέπει το χρώμα του δέρματος» και ότι «δεν είμαι queer, απλώς είμαι παντρεμένη με μια γυναίκα που γνωρίζω εδώ και 20 χρόνια».

Με το σήμα κατατεθέν της, τα κρεμ πόλο και τα μαργαριταρένια κολιέ της, η Βάιντελ έχει αναμφίβολα προσδώσει έναν διαφορετικό αέρα σε ένα κόμμα του οποίου ηγούνταν γερασμένοι άνδρες καθηγητές και οικονομολόγοι, όταν ιδρύθηκε το 2013 ως ευρωσκεπτικιστική εναλλακτική λύση στο συντηρητικό CDU. Η εικόνα, λένε οι αναλυτές, μετράει πολύ: ακόμη και όταν το κόμμα έχει κινηθεί όλο και πιο δεξιά σε θέματα μετανάστευσης και Ισλάμ, η Βάιντελ έχει βοηθήσει κατά κάποιο τρόπο να το αποτοξινώσει στα μάτια ορισμένων ψηφοφόρων.

«Συχνά χαμογελά την ίδια στιγμή που έχει πολύ επιθετική ρητορική», δήλωσε ο Busch, ο οποίος πρόσθεσε ότι κατά καιρούς διατηρούσε μια “επικίνδυνη” ασάφεια προκειμένου να διευρύνει την εκλογική απήχηση του AfD.

Από τη μία πλευρά, έχει υιοθετήσει με ενθουσιασμό τη χρήση του όρου «παλιννόστηση», μιας εξαιρετικά αμφιλεγόμενης αλλά νεφελώδους ακροδεξιάς έννοιας που συνήθως νοείται ως η μαζική απέλαση ανθρώπων που έχουν γεννηθεί στο εξωτερικό - ακόμη και αν είναι πολιτογραφημένοι πολίτες.

«Αλλά την ίδια στιγμή που χρησιμοποιεί αυτόν τον όρο, λέει «φυσικά και χρειαζόμαστε τη μετανάστευση»», δήλωσε ο Busch. «Είναι αυτή η δημιουργική ασάφεια που της επιτρέπει να απευθύνεται σε διαφορετικά τμήματα του εκλογικού σώματος. «Είναι ... επικίνδυνη αλλά και εκλογικά ελκυστική».

Λιγότερο διφορούμενος ήταν ο εναγκαλισμός της με στελέχη του AfD που κάποτε αποφεύγονταν για τον εξτρεμισμό τους. Έχει πει ότι θέλει να κάνει τον Höcke - ο οποίος έχει δύο καταδίκες για συνειδητή χρήση ναζιστικών εκφράσεων σε πολιτική εκδήλωση - έναν από τους υπουργούς της. Και τον περασμένο μήνα καλωσόρισε τον Maximilian Krah και τον Matthias Helferich - οι οποίοι είχαν παραγκωνιστεί για σχόλια που έκαναν σχετικά με τους Ναζί - στην κοινοβουλευτική ομάδα του AfD.

Ο Deike Diening, δημοσιογράφος του Spiegel, ο οποίος πέρασε μήνες παρακολουθώντας τη Βάιντελ κατά την προεκλογική περίοδο, δήλωσε ότι φορούσε δύο καπέλα ταυτόχρονα, παραμένοντας στις κορυφαίες θέσεις του κόμματος, ανεχόμενη και φλερτάροντας ακόμη και την πιο ριζοσπαστική δεξιά πτέρυγα του κόμματος, ενώ παράλληλα παρέμενε «το συγκριτικά φιλικό πρόσωπο του κόμματος για το ευρύ κοινό».

Έχοντας μιμηθεί τις εκλογικές επιτυχίες άλλων γυναικών της ακροδεξιάς στην Ευρώπη, κυρίως της Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία και της Τζόρτζια Μελόνι στην Ιταλία, η Βάιντελ αντιμετωπίζει τώρα την πρόκληση να οδηγήσει το κόμμα της αντιπολίτευσης προς τον απώτερο στόχο της νίκης στις επόμενες εκλογές του 2029.

Ο Busch δήλωσε: «Ο κ: «Την ενδιαφέρει κυρίως να κερδίσει την εξουσία και εκεί βρίσκεται τώρα η κύρια πρόκληση. Το ερώτημα είναι αν θα κρατήσει το AfD επικεντρωμένο στη δυσαρέσκεια, συνεχίζοντας τον θεμελιώδη αντιπολιτευτικό του ρόλο, ή αν τελικά ενδιαφέρεται για κάποιου είδους προοπτική εξουσίας, κάτι που θα απαιτούσε να μετριάσει τη ρητορική της».

Βραχυπρόθεσμα, η Βάιντελ δεν έχει πολλές ελπίδες να σπάσει το «τείχος προστασίας» που έχουν υψώσει τα άλλα κυρίαρχα κόμματα για να εμποδίσουν την είσοδο του AfD στην κυβέρνηση. Αλλά αν ένας άλλος δυσκίνητος, εριστικός συνασπισμός αποτύχει να επαναφέρει τη Γερμανία στο σωστό δρόμο, το κόμμα της θα περιμένει στα παρασκήνια την επόμενη φορά.

Πηγή: Guardian