Ροντρίγκο Ντουτέρτε: Γιατί είναι τόσο σημαντική η κράτηση του για το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο

Έξω από το κέντρο κράτησης του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ΔΠΔ), όπου μεταφέρθηκε την Τετάρτη ο πρώην πρόεδρος των Φιλιππίνων Ροντρίγκο Ντουτέρτε, συγκεντρώθηκαν οι υποστηρικτές του, ανεμίζοντας εθνικές σημαίες και φωνάζοντας «Φέρτε τον πίσω!» καθώς περνούσε με ταχύτητα τις επιβλητικές σιδερένιες πύλες.

Λίγο πριν προσγειωθεί στην Ολλανδία, ο Ντουτέρτε υπερασπίστηκε αδιαμαρτύρητα τον αιματηρό «πόλεμο κατά των ναρκωτικών» για τον οποίο το ΔΠΔ λέει ότι υπάρχουν «εύλογοι λόγοι» για να του απαγγελθούν κατηγορίες για φόνο ως έγκλημα κατά της ανθρωπότητας.

Μικροέμποροι ναρκωτικών, χρήστες και άλλοι σκοτώθηκαν χωρίς δίκη επί των ημερών του ως δήμαρχος και, αργότερα, ως πρόεδρος. Ο επίσημος απολογισμός ανέρχεται σε 6.000, αν και οι ακτιβιστές πιστεύουν ότι ο πραγματικός αριθμός μπορεί να είναι δεκάδες χιλιάδες.

Ο Ντουτέρτε δήλωσε ότι κατέστειλε τους εμπόρους ναρκωτικών για να απαλλάξει τη χώρα από τα εγκλήματα του δρόμου.

Ωστόσο, ομάδες δικαιωμάτων υποστηρίζουν ότι η εκστρατεία ήταν γεμάτη από αστυνομική κακοποίηση, με στόχο νέους άνδρες από τους φτωχούς των πόλεων.

Ο Ντουτέρτε είναι ο πρώτος Ασιάτης πρώην αρχηγός κράτους που κατηγορείται από το ΔΠΔ - και ο πρώτος ύποπτος που μεταφέρεται στη Χάγη εδώ και τρία χρόνια. Και η άφιξή του έρχεται σε μια κομβική στιγμή για το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο.

Πώς κατέληξε ο Ροντρίγκο Ντουτέρτε σε ένα κελί φυλακής;

Η σύλληψη και η απέλαση του Ροντρίγκο Ντουτέρτε τη Δευτέρα ήταν το αποτέλεσμα μιας πρωτοφανούς αλυσίδας γεγονότων.

Οι υποστηρικτές του ισχυρίζονται ότι το ΔΠΔ χρησιμοποιείται ως πολιτικό εργαλείο από τον νυν πρόεδρο της χώρας Φερδινάνδο Μάρκος, ο οποίος έχει έρθει δημοσίως σε ρήξη με την ισχυρή οικογένεια Ντουτέρτε.

Το ΔΠΔ είναι ένα δικαστήριο έσχατης προσφυγής που έχει σχεδιαστεί για να θέτει τους ισχυρότερους προ των ευθυνών τους όταν τα εγχώρια δικαστήρια δεν είναι σε θέση ή δεν επιθυμούν να το πράξουν. Όμως η υπόθεση αυτή αποτελεί υπενθύμιση του βαθμού στον οποίο εξαρτάται από τη συνεργασία των κρατών προκειμένου να εκπληρώσει την εντολή του - ουσιαστικά δεν έχει καμία εξουσία να συλλαμβάνει χωρίς τη συνεργασία των χωρών στις οποίες βρίσκονται, η οποία τις περισσότερες φορές αρνείται.

Στην περίπτωση του Ντουτέρτε, οι πιθανότητες να διωχθεί ποτέ από το ΔΠΔ φαίνονταν αδιανόητες ακόμη και το 2022, όταν η κόρη του, η αντιπρόεδρος Σάρα Ντουτέρτε, συμμάχησε με τον Μάρκος για να δημιουργήσει την ισχυρή «Ενωτική Ομάδα» που σάρωσε στις προεδρικές εκλογές.

Μέχρι πριν από λίγους μήνες, ο Μάρκος είχε απορρίψει την ιδέα της συνεργασίας με το ΔΠΔ. Αλλά ο ρυθμός με τον οποίο επιδόθηκε στον Ντουτέρτε το ένταλμα σύλληψης και εκδόθηκε δείχνει ότι όταν οι πολιτικοί άνεμοι αλλάζουν, εκείνοι που κάποτε θεωρούνταν ανέγγιχτοι μπορεί να βρεθούν στη Χάγη.

Ο Ντουτέρτε θα περάσει τα 80ά γενέθλιά του στο κατάστημα κράτησης του ΔΠΔ, που βρίσκεται στους αμμόλοφους της Χάγης
Η όλη διαδικασία της έκδοσής του - από την κράτησή του στη Μανίλα έως την άφιξή του στη Χάγη - έχει καταγραφεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από την κόρη του Κίτι και τον ίδιο τον Ντουτέρτε μέσω του βοηθού του. Το αεροπλάνο του ήταν το πιο εντοπισμένο στα ραντάρ πτήσεων.

«Εγώ είμαι αυτός που ηγήθηκε των δυνάμεων επιβολής του νόμου και του στρατού μας. Είπα ότι θα σας προστατεύσω και θα είμαι υπεύθυνος για όλα αυτά», δήλωσε σε ένα βίντεο στο Facebook, ένα από τα πολλά που μοιράστηκαν για περισσότερες από 24 ώρες κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του από τη Μανίλα στη Χάγη.

Παρείχε σπάνια εικόνα σε μια διαδικασία που συνήθως είναι αδιαφανής και ο κόσμος μπόρεσε να παρακολουθήσει, μερικές φορές σε πραγματικό χρόνο, κάθε βήμα μέχρι και τα γεύματα που σερβίρονταν στον Ντουτέρτε στο ναυλωμένο αεροσκάφος του.

Μια πολυπόθητη νίκη για το ΔΠΔ;

Η σύλληψη του Ντουτέρτε στέλνει τώρα ένα ισχυρό μήνυμα ότι ακόμη και ισχυρά άτομα μπορούν να λογοδοτήσουν για τις πράξεις τους, αποτρέποντας ενδεχομένως μελλοντικές καταχρήσεις.

Η περίπτωσή του έχει επίσης αναζωπυρώσει τη συζήτηση σχετικά με το ρόλο του ΔΠΔ σε σχέση με την εθνική κυριαρχία, μια ανησυχία που συχνά εκφράζεται από κράτη μη μέλη όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ρωσία και η Κίνα. Το δικαστήριο εξαρτάται από τα 128 μέλη του για να χρηματοδοτήσει και να αποτελέσει τον επιχειρησιακό βραχίονα αυτού του δικαστικού οργάνου.

Έτσι, η πρωτοσέλιδη άφιξη του Ντουτέρτε, ακολουθούμενη από την πρώτη του νύχτα σε ένα κελί φυλακής στη Χάγη, προσφέρει στο δικαστήριο μια πολυπόθητη νίκη.

Μετά την επίδοση δύο ενταλμάτων σύλληψης υψηλού προφίλ - ένα για τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν και ένα άλλο για τον πρωθυπουργό του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου για τον πόλεμο στη Γάζα - τα οποία είναι απίθανο να εκτελεστούν, η άφιξη του Ντουτέρτε θα προβληθεί ως απόδειξη ότι το δικαστήριο είναι ικανό να φέρει ενώπιον της δικαιοσύνης όσους κατηγορούνται για τις σοβαρότερες θηριωδίες.

Πρόκειται για ένα τεστ για την ικανότητα του ΔΠΔ να λειτουργεί αποτελεσματικά σε ένα όλο και πιο πολωμένο κλίμα. Ο εισαγγελέας του ΔΠΔ Καρίμ Χαν τιμωρήθηκε πρόσφατα από τον Ντόναλντ Τραμπ για το ένταλμα σύλληψης που εκδόθηκε για τον Μπενιαμίν Νετανιάχου.

Η κράτηση του Ντουτέρτε του παρέχει μια ισχυρή απάντηση. «Πολλοί λένε ότι το διεθνές δίκαιο δεν είναι ισχυρό», αναγνώρισε ο Καρίμ Χαν. «Αλλά το διεθνές δίκαιο δεν είναι τόσο αδύναμο όσο κάποιοι μπορεί να νομίζουν. Όταν ενωνόμαστε, όταν δημιουργούμε συνεργασίες, το κράτος δικαίου μπορεί να επικρατήσει».

Η σύλληψη του Ντουτέρτε προσφέρει στο ΔΠΔ μια πολυπόθητη νίκη σε ένα όλο και πιο πολωμένο κλίμα Ο πρώην πρόεδρος των Φιλιππίνων θα γιορτάσει τώρα τα 80α γενέθλιά του αυτόν τον μήνα στο κέντρο κράτησης του ΔΠΔ, που βρίσκεται στους αμμόλοφους της Χάγης.

Οι εγκαταστάσεις, που κάποτε ήταν συγκρότημα φυλακών των Ναζί, παρέχουν σε κάθε κρατούμενο ένα ιδιωτικό κελί, πρόσβαση σε υπολογιστές, βιβλιοθήκη και αθλητικές εγκαταστάσεις.

Εάν δεν είναι ικανοποιημένος με τα γεύματα που του παρέχονται, ο Ντουτέρτε έχει τη δυνατότητα να ετοιμάζει το δικό του φαγητό χρησιμοποιώντας μια λίστα με τα ψώνια στην κουζίνα του κέντρου κράτησης. Θα έχει επίσης πρόσβαση σε ιατρική περίθαλψη, δικηγόρους και επισκέπτες.

Αναμένεται να πραγματοποιήσει την πρώτη του εμφάνιση στο δικαστήριο τις επόμενες ημέρες, όπου θα επιβεβαιώσει την ταυτότητά του, θα επιλέξει τη γλώσσα στην οποία επιθυμεί να παρακολουθεί τη διαδικασία και θα αναγνωρίσει τις κατηγορίες που τον βαρύνουν.

Μετά από αυτή τη δημόσια εμφάνιση, θα ακολουθήσει η ακρόαση για την επιβεβαίωση των κατηγοριών, κατά την οποία οι δικαστές θα αποφασίσουν αν η εισαγγελία έχει παρουσιάσει επαρκή αριθμό αποδεικτικών στοιχείων για να προχωρήσει σε δίκη.

Εάν οι κατηγορίες επιβεβαιωθούν, μπορεί να περάσουν πολλοί μήνες μέχρι να δικαστεί τελικά, και χρόνια μέχρι την έκδοση οριστικής απόφασης.

Πηγή: BBC