Κοσμος

Explainer: Δέχονται επίθεση τα υποθαλάσσια καλώδια διαδικτύου της Ευρώπης;

Πού οφείλονται οι αυξανόμενες ανησυχίες - Τι κάνει η ήπειρος για να προστατεύσει τις υποδομές της

Newsroom
5’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
UPD
Η Ευρώπη σε κατάσταση αυξημένης επιφυλακής μετά από σειρά βλαβών σε υποθαλάσσια καλώδια διαδικτύου και αγωγούς - Τι συμβαίνει και ποια μέτρα λαμβάνονται.

Η Ευρώπη σε κατάσταση αυξημένης επιφυλακής μετά από σειρά βλαβών σε υποθαλάσσια καλώδια διαδικτύου και αγωγούς - Τι συμβαίνει και ποια μέτρα λαμβάνονται.

Τα υποθαλάσσια οπτικά καλώδια, που μεταφέρουν περίπου το 99% της διατλαντικής κίνησης δεδομένων στο διαδίκτυο, καθώς και φωνητικές επικοινωνίες, αποτελούν τη «ραχοκοκαλιά» της παγκόσμιας οικονομίας.

Καθημερινά διευκολύνουν οικονομικές συναλλαγές αξίας τρισεκατομμυρίων δολαρίων, ευαίσθητες επικοινωνίες μεταξύ κυβερνήσεων, καθώς και καθημερινές επαφές στο διαδίκτυο. Παρότι οι δορυφορικές λύσεις βελτιώνονται, τα υποθαλάσσια καλώδια παραμένουν πιο γρήγορα, φθηνότερα και αξιόπιστα, καθιστώντας τα απαραίτητα στη σύγχρονη ζωή.

Αυξανόμενες ανησυχίες διατυπώνονται μεταξύ των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων σχετικά με πρόσφατα περιστατικά βλαβών στα υποθαλάσσια καλώδια όπως αναφέρει ο Guardian, με πολλούς Ευρωπαίους αξιωματούχους, συμπεριλαμβανομένων των υπουργών Άμυνας της Γερμανίας και της Φινλανδίας, να υποδεικνύουν σαμποτάζ από εχθρικούς παράγοντες, όπως η Ρωσία, ως πιθανή αιτία.

Η ρωσική κυβέρνηση έχει επανειλημμένα αρνηθεί τέτοιες κατηγορίες, ισχυριζόμενη ότι το ΝΑΤΟ χρησιμοποιεί «μύθους» για να ενισχύσει την παρουσία του στη Βαλτική Θάλασσα και να περιορίσει τις ρωσικές εξαγωγές πετρελαίου.

Σύμφωνα με έκθεση της αμερικανικής εταιρείας κυβερνοασφάλειας Recorded Future, η ταχεία και αδιάκοπη επέκταση του παγκόσμιου υποθαλάσσιου δικτύου καλωδίων – λόγω της αυξανόμενης ζήτησης για συνδεσιμότητα – έχει δημιουργήσει νέες ευκαιρίες για επιθέσεις και κατασκοπεία.

Τα καλώδια αυτά, αν και είναι θωρακισμένα, είναι συχνά ευάλωτα. Ο αναλυτής της Recorded Future, Ματ Μούνεϊ, σημειώνει ότι κάθε χρόνο καταγράφονται 100-200 περιστατικά βλαβών σε καλώδια, κυρίως λόγω ατυχημάτων από άγκυρες ή αλιευτικά εργαλεία. Ωστόσο, οι ζημιές που σημειώθηκαν τους τελευταίους 15 μήνες στη Βαλτική Θάλασσα ακολουθούν ένα ύποπτο μοτίβο, γεγονός που καθιστά απίθανο να είναι όλες τυχαίες.

Ύποπτα περιστατικά στη Βαλτική 

Τον Νοέμβριο του 2024, δύο τηλεπικοινωνιακά καλώδια στη Βαλτική Θάλασσα υπέστησαν ζημιές. Το πρώτο, που συνέδεε τη Λιθουανία με το σουηδικό νησί Γκότλαντ, σταμάτησε να λειτουργεί στις 17 Νοεμβρίου, ενώ το δεύτερο, που συνέδεε τη Γερμανία με τη Φινλανδία, υπέστη βλάβη τη νύχτα μεταξύ 17 και 18 Νοεμβρίου.

Η έρευνα Σουηδίας και Φινλανδίας επικεντρώθηκε στο φορτηγό πλοίο Yi Peng 3, το οποίο ανήκει σε κινεζική εταιρεία. Το πλοίο βρισκόταν στο σημείο και τον χρόνο που σημειώθηκαν οι βλάβες, ενώ παρουσίασε ύποπτη συμπεριφορά: η ταχύτητά του μειώθηκε σημαντικά όταν πλησίασε τα καλώδια και απενεργοποίησε τον πομπό του κατά τη διέλευσή του από το καλώδιο C-Lion1. Οι έρευνες έδειξαν ίχνη έλξης άγκυρας στον πυθμένα της θάλασσας και μία στρεβλωμένη άγκυρα στο πλοίο, γεγονός που υποδηλώνει σκόπιμη ενέργεια.

Η έρευνα για τη βλάβη στη Βαλτική επικεντρώθηκε στο φορτηγό πλοίο Yi Peng 3, το οποίο ανήκει σε κινεζική εταιρεία © ΕΡΑ/Mikkel Berg Pedersen Denmark Out

Τα τελευταία χρόνια έχουν σημειωθεί αρκετές ακόμα ύποπτες ζημιές σε υποθαλάσσιες υποδομές, κυρίως στη Βαλτική Θάλασσα, όπου βρίσκονται τα περισσότερα καλώδια και ενεργειακοί αγωγοί της Ευρώπης. Το σχετικά ρηχό βυθό της περιοχής και η αυξημένη ναυτιλιακή δραστηριότητα καθιστούν τις υποδομές ιδιαίτερα ευάλωτες.

Το 2023, ο αγωγός Balticconnector, που συνδέει τη Φινλανδία με την Εσθονία υπέστη βλάβη, μαζί με δύο κοντινά τηλεπικοινωνιακά καλώδια. Οι φινλανδικές αρχές ανέκτησαν άγκυρα από το φορτηγό πλοίο Newnew Polar Bear, με σημαία Χονγκ Κονγκ, κοντά στο σημείο της βλάβης. Τον Αύγουστο του 2024, η κινεζική κυβέρνηση επιβεβαίωσε ότι το πλοίο ήταν υπεύθυνο, αλλά απέδωσε το συμβάν σε «ατύχημα» λόγω καταιγίδας.

Το 2023, ο αγωγός Balticconnector, που συνδέει τη Φινλανδία με την Εσθονία υπέστη βλάβη, μαζί με δύο κοντινά τηλεπικοινωνιακά καλώδια © ΕΡΑ/Toms Kalnins

Υποθαλάσσια σαμποτάζ πέρα από τη Βαλτική

Τον Απρίλιο του 2021, ένα τμήμα καλωδίου 12 τόνων από το νορβηγικό ωκεανογραφικό παρατηρητήριο Lofoten-Vesterålen αποκόπηκε, προκαλώντας διακοπή λειτουργίας. Οι έρευνες έδειξαν ότι το καλώδιο είχε κοπεί καθαρά, ένδειξη σκόπιμης ενέργειας. Ρωσικό αλιευτικό πλοίο, το Saami, πραγματοποίησε ύποπτους ελιγμούς στην περιοχή και πέρασε πάνω από το καλώδιο τέσσερις φορές.

Οκτώ μήνες αργότερα, ένα καλώδιο που συνέδεε τη Νορβηγία με το Σβάλμπαρντ υπέστη ζημιά, παρότι ήταν θαμμένο κάτω από τον βυθό για προστασία. Υποβρύχια πλάνα έδειξαν βαθιά αυλάκια στη λάσπη, ένδειξη σκόπιμης παρέμβασης. Ρωσικά αλιευτικά πλοία, Melkart 5 και Yagry, βρέθηκαν κοντά στην περιοχή, αλλά αρνήθηκαν κάθε εμπλοκή.

Το 2023, δύο καλώδια που συνέδεαν τα νησιά Μάτσου με την Ταϊβάν κόπηκαν, αφήνοντας 14.000 ανθρώπους χωρίς πρόσβαση στο διαδίκτυο για ημέρες. Τον Μάρτιο του 2024, η καταστροφή τεσσάρων καλωδίων στην Ερυθρά Θάλασσα – στρατηγικό γεωπολιτικό σημείο – διέκοψε το 25% της κίνησης δεδομένων μεταξύ Ασίας και Ευρώπης.

Τι κάνει η Ευρώπη για να προστατεύσει τις υποδομές της

Το 2022, μετά το σαμποτάζ στους αγωγούς Nord Stream, το ΝΑΤΟ ίδρυσε τη Μονάδα Συντονισμού Κρίσιμων Υποθαλάσσιων Υποδομών για τη χαρτογράφηση ευπαθειών και τη συνεργασία με ιδιωτικές εταιρείες.

Τον Ιανουάριο του 2025, ξεκίνησε η αποστολή Baltic Sentry, ενισχύοντας την παρουσία του ΝΑΤΟ στη Βαλτική Θάλασσα με πλοία, αεροσκάφη και ναυτικά drones.

Μετά το σαμποτάζ στους αγωγούς Nord Stream το 2022, το ΝΑΤΟ ίδρυσε τη Μονάδα Συντονισμού Κρίσιμων Υποθαλάσσιων Υποδομών © ΕΡΑ/Hannibal Hanschke

Η Μεγάλη Βρετανία έθεσε σε λειτουργία το RFA Proteus, ένα σκάφος με προηγμένα συστήματα παρακολούθησης, το οποίο πρόσφατα κατέγραψε ύποπτες κινήσεις του ρωσικού πλοίου Yantar σε βρετανικά ύδατα.

Ωστόσο, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η προστασία όλων των 1,4 εκατομμυρίων χιλιομέτρων υποθαλάσσιων καλωδίων παγκοσμίως δεν είναι εύκολη υπόθεση.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε νέο σχέδιο δράσης για την προστασία κρίσιμων υποδομών, με βασικό άξονα τη δημιουργία εφεδρικών συστημάτων και διεθνή συνεργασία στην ανταλλαγή πληροφοριών.

(Πηγή: Guardian)