Κοσμος

Νιρ Αβισάι Κοέν: Νότια της Μεσοποταμίας, ένας μεγάλος λυγμός

Τι έφερε αλήθεια αυτός ο τελευταίος πόλεμος;

32014-72458.jpg
A.V. Guest
5’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
Νιρ Αβισάι Κοέν
Νιρ Αβισάι Κοέν

H συγγραφέας Βίβιαν Αβρααμίδου Πλούμπη γράφει με αφορμή το βιβλίο του Νιρ Αβισάι Κοέν, «Όχι στο όνομά μας – Αγαπώ το Ισραήλ, συμπαραστέκομαι στην Παλαιστίνη» (εκδ. Μελάνι)

Υπάρχει μια παμπάλαια εβραϊκή έκφραση που λέει «κάνω Αλιγιά». Η λέξη «αλιγιά» σημαίνει «ανάβαση», μα εδώ, για τους εβραϊκούς πληθυσμούς που για αιώνες ζούσαν στη διασπορά, εννοείται η επιστροφή στη γη των προγόνων τους· στη γη του Ισραήλ. «Ολίμ» λέγονται εκείνοι που κατάφεραν να επαναπατριστούν. Και είναι ευλογημένοι.

Από το 2016 στο Ισραήλ, μια συγκεκριμένη μέρα –την 7η μέρα του μήνα Χεσβάν στο Ισραηλινό ημερολόγιο– ορίστηκε να γιορτάζεται σαν «ημέρα Αλιγιά». Φέτος, με το Γεωργιανό ημερολόγιο η ημέρα Αλιγιά, ή αλλιώς «ημέρα Ανεξαρτησίας», θα έπεφτε στις 28 Ιανουαρίου. Το εκπληκτικό είναι που σαν μέρα Αλιγιά επιλέχτηκε να γιορτάζεται η επόμενη της ημέρας μνήμης για τα θύματα του Ολοκαυτώματος. Η μέρα χαράς ακολουθεί την ημέρα μεγάλης λύπης. Αυτή είναι η ζωή του απαράμιλλου, του μεγαλειώδους αυτού λαού· που παρά τους ατελείωτους διωγμούς που υπέστησαν σε όλο τον κόσμο, παρέμειναν όρθιοι για αιώνες, και με υπομονή και επιμονή κατάφεραν σταδιακά να επαναπατριστούν. Πέντε συνολικά Αλιγιά πραγματοποιήθηκαν, με πρώτη εκείνη του 1882, όπου αφορμή ήταν οι διωγμοί που υπέστησαν στη Ρωσία.

Φέτος, η μέρα Ανεξαρτησίας ακολούθησε, βέβαια, και πάλι την ημέρα μνήμης, της μεγαλύτερης γενοκτονίας που υπέστη ποτέ λαός. Της πλέον κατάπτυστης εγκληματικής ενέργειας διαρκείας, η οποία εκτελέστηκε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης του Άουσβιτς-Μπίρκενάου. Έχω επισκεφτεί πολλά από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης του 2ου Παγκόσμιου πολέμου, ειδικά, όμως, αυτά των Άουσβιτς και Μπίρκεναου, τα έχω επισκεφτεί πάνω από δεκαπέντε φορές μέχρι σήμερα. Και πάντα συνοδεύοντας ανίψια και φίλους. Το ναζιστικό αίσχος πρέπει όλοι να το δούμε από κοντά. Εκατομμύρια εβραϊκές οικογένειες εξακολουθούν να θρηνούν αυτή τη μέρα για κάποιο δικό τους άνθρωπο και στο Ισραήλ η μέρα αποτελεί ένα τεράστιο εθνικό πένθος.

Όχι στο όνομά μας – Αγαπώ το Ισραήλ, συμπαραστέκομαι στην Παλαιστίνη

Αλιγιά. Επιστροφή. Κι όμως εμένα με πονάει πολύ αυτή η λέξη. Μου τρώει τα σωθικά. Εδώ και πενήντα χρόνια έχω πλάσει στον ύπνο και το ξύπνιο μου αυτή την στιγμή σε χιλιάδες παραλλαγές. Και πάντα, η κεντρική εικόνα παραμένει πανομοιότυπη. Κλείνω τα μάτια και βλέπω ένα τεράστιο πλήθος, όχι… όχι να σέρνεται στην προσφυγιά, όπως ζήσαμε κι εμείς στην εισβολή των Τούρκων. Βλέπω το πλήθος να τρέχει με λαχτάρα, κι ας ξέρει πως στον προορισμό θα βρει μόνο ερείπια. Ξέρουμε εδώ και χρόνια πώς κατάντησαν οι Τούρκοι την πόλη μου, την Αμμόχωστο, μα η στιγμή της επιστροφής ξέρουμε πως θα είναι ευλογία.

Ναι, κι εφέτος γιορτάστηκε στο Ισραήλ η μέρα της Αλιγιά. Μόνο που αυτή τη φορά, η γιορτή τους επισκιάστηκε από τις εικόνες μιας άλλης επιστροφής, μιας άλλης χαράς. Που, σαν κι εκείνη που ονειρεύομαι εγώ για χρόνια, στο τέλος του δρόμου περιμένει καμένη γη και συντρίμμια. Δεκαπέντε μήνες μετά από μια εγκληματική, καταστροφική φωτιά που άναψε η Χαμάς και φούντωσε ο στρατός του Ισραήλ, ένας μεγάλος αριθμός Παλαιστινίων επιστρέφουν στο βόρειο τμήμα της λωρίδας της Γάζας, εκεί όπου τους περιμένει ένας τεράστιος όγκος από χαλάσματα. Επιστρέφουν όμως στην πατρίδα τους. Και χαίρονται και αγκαλιάζονται και κλαίνε και φιλιώνται.

Έψαξα στη βιβλιοθήκη μου να βρω εκείνον τον τόσο ενδιαφέροντα και εύχρηστο χρονολογικό πίνακα του Maurice Griffe που αναφερόταν στη Μέση Ανατολή και τη Μεσοποταμία. Τον είχα αγοράσει σε κάποια μας επίσκεψη στο μουσείο της Περγάμου στο Βερολίνο πριν από κάτι παραπάνω από είκοσι χρόνια. Ξεκινά από τα χρόνια των Χετταίων κάπου στα 7000 χρόνια προ Χριστού κι φτάνει στο 2003. Αφήνοντας τα φύλλα του πίνακα-βεντάλια να ξεδιπλωθούν μπροστά μου, με συγκλονίζουν και πάλι τα χρώματα στους χάρτες, έτσι όπως διαφοροποιούνταν από χρονική περίοδο σε χρονική περίοδο, σχηματίζοντας καινούργια όρια για τους διάφορους λαούς. Μοιάζει σαν αέναος χορός, σαν απεικόνιση κάποιου τυφώνα που τους τυλίγει και τους τσουρουφλίζει έτσι όπως αναγκάζονταν να μετακινούνται πέρα δώθε. Κοιτάζω ξανά τους χρονολογικούς πίνακες. Κι αν εκεί δεν σημειώνονται τα τελευταία χρόνια, σκύβοντας το κεφάλι κοντά, εγώ βλέπω το βαθύ κόκκινο του αίματος να ρέει ακόμα πάνω από το γκρι των ερειπίων και της καμένης γης. Μα το χειρότερο, είναι που ακούω τους ήχους τον εκρήξεων, το κλάμα των αμάχων, τους αλαλαγμούς των συγγενών των νεκρών αλλά και των ομήρων. Κι αναρωτιέμαι, τι πρέπει να γράψω εδώ;

Νιρ Αβισάι Κοέν
Νιρ Αβισάι Κοέν

Πριν λίγες μέρες υπογράφτηκε επιτέλους η εκεχειρία στον πόλεμο στη Γάζα και η σταδιακή ανταλλαγή ομήρων. Όμως, ο διακόπτης, ουσιαστικά, δεν έχει κλείσει. Η Χαμάς, παρά την προσπάθεια του Ισραηλινού στρατού να την εξολοθρέψει, αν και σοβαρά πληγωμένη, εξακολουθεί να βρίσκεται στη Γάζα. Από την άλλη μεριά, η Ισραηλινή κατοχή από το 1967 στη Δυτική όχθη με τον στρατό να κρατά ουσιαστικά τους Παλαιστίνιους σε μια διαρκή ιδιότυπη ομηρία και με τους έποικους να πολλαπλασιάζονται, καλά κρατεί. Τι έφερε αλήθεια αυτός ο τελευταίος πόλεμος; Εκτός από τις χιλιάδες αθώου κόσμου που έχουν χαθεί και τις απέραντες περιοχές που έχουν ισοπεδωθεί, τι άλλαξε στο χάρτη της περιοχής, αν κοιτάξεις τα πράγματα στην ίδια κλίμακα που τα κοίταγα και πριν; Πού να εντοπίσω το κράτος της Παλαιστίνης; Ποιο άλλο αποτέλεσμα μπορεί να φέρει μια σταθερή κατάσταση και ειρήνη στην περιοχή;

Μέσα στον τελευταίο χρόνο που διανύσαμε, η περιοχή σείστηκε από έξι διαφορετικές συγκρούσεις, οι οποίες στην ουσία ήταν αλληλένδετες σαν κινήσεις σε ίδια παρτίδα σκακιού. Πρωταγωνιστές, το Ισραήλ, η Παλαιστίνη, ο Λίβανος και η Συρία, το Ιράκ και το Ιράν, ακόμα και η Υεμένη. Πότε θα μπορέσουμε αλήθεια να αντικρίσουμε τον άνθρωπο σαν Άνθρωπο; Πότε θα αναγνωρίσουμε τα λάθη μας και θα δούμε την πραγματικότητα και από τις δυο της πλευρές; Πότε θα καταλάβουμε πως κάθε πραγματικότητα έχει όντως δυο πλευρές; Κοιτάω τους χάρτες και σκέφτομαι: Αδιαφορώ για τις γραμμές που περιχαρακώνουν το κάθε έθνος. Με συγκλονίζουν όμως τα πάθη, η τραγική τύχη των ανθρώπων που ζουν στην κάθε περιοχή. Ρίχνω κλεφτές ματιές και στη μικρή κουκίδα που πλέει εκεί δίπλα στη Μεσόγειο, με τις δυο κοινότητες να βγάζουν τα ίδια τους τα μάτια. Σκέφτομαι κι αναρωτιέμαι: Έχουν τα εγκλήματα διαβαθμίσεις;

Κοιτάω τους χάρτες και σκέφτομαι

Παίρνω στα χέρια το βιβλίο του Ισραηλινού έφεδρου ταγματάρχη των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων, Νιρ Αβισάι Κοέν, με τον τίτλο «Όχι στο όνομά μας – Αγαπώ το Ισραήλ, συμπαραστέκομαι στην Παλαιστίνη» και σκέφτομαι: «Ευλογημένοι όσοι μπορούν να ξεφεύγουν από τα αφηγήματα που το κάθε σύστημα τροφοδοτεί το μυαλό τους. Ευλογημένοι όσοι μπορούν να αποδεσμεύονται από τα δίχτυα του εθνοτισμού».

Το βιβλίο «Όχι στο όνομά μας – Αγαπώ το Ισραήλ, συμπαραστέκομαι στην Παλαιστίνη» κυκλοφορεί στην ελληνική γλώσσα από τις εκδόσεις Μελάνι. Διαβάστε το.

→ Η Βίβιαν Αβρααμίδου Πλούμπη γεννήθηκε στην Αμμόχωστο της Κύπρου το 1958, όπου και έζησε μέχρι το 1974. Σπούδασε οικονομικά στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας και στατιστική στο University of Washington στις ΗΠΑ. Σήμερα ζει και εργάζεται στην Πράγα.

ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΣΤΟ NEWSLETTER ΜΑΣ

Tα καλύτερα άρθρα της ημέρας έρχονται στο mail σου

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.