Γιατί ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ τερμάτισε το πρόγραμμα ελέγχου πληροφοριών

Η είδηση ότι το Meta θα σταματήσει τον έλεγχο δεδομένων από τρίτους και θα προχωρήσει σε ένα μοντέλο που ονομάζεται community notes, την περίοδο που ο Ντόναλντ Τραμπ επιστρέφει και πάλι στον Λευκό Οίκο, προκαλεί ανησυχία, συζητήσεις και αντιδράσεις. Μεγάλα διεθνή ΜΜΕ προχωρούν σε αναλύσεις, προσπαθώντας να εξηγήσουν γιατί ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ αποφάσισε μία τέτοια αλλαγή και τι θα σημάνει αυτή στον κόσμο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης τους επόμενους μήνες. 

Tο Meta μετατοπίζεται προς τα... δεξιά, «ακολουθώντας τους επικρατούντες πολιτικούς ανέμους που πνέουν στις Ηνωμένες Πολιτείες», σύμφωνα με τον Guardian 

Ο Μπλέικ Μοντγκόμερι στην ανάλυσή του στο The Guardian προσπαθεί να ερμηνεύσει το γιατί ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ, μέσω του Meta, αποφάσισε να τερματίσει το πρόγραμμα ελέγχου δεδομένων σε Facebook και Instagram, υποστηρίζοντας ότι το Meta μετατοπίζεται προς τα... δεξιά, «ακολουθώντας τους επικρατούντες πολιτικούς ανέμους που πνέουν στις Ηνωμένες Πολιτείες. Τώρα πλησιάζει μια πιο κομματική εποχή για τον γίγαντα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και τους εταιρικούς ηγέτες του, αν και ο ίδιος ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ έχει λίγες προσωπικές πολιτικές φιλοδοξίες». 

Με ένα βίντεό του -πού αλλού- στο Facebook, ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ ανακοίνωσε, την Τρίτη, ότι «θα επιστρέψουμε στις ρίζες μας και θα επικεντρωθούμε στη μείωση των λαθών, στην απλούστευση των πολιτικών μας και στην αποκατάσταση της ελεύθερης έκφρασης στις πλατφόρμες μας. Πιο συγκεκριμένα, θα απαλλαγούμε από τους ελεγκτές γεγονότων και θα τους αντικαταστήσουμε με κοινοτικές σημειώσεις, παρόμοιες με το Χ, ξεκινώντας από τις ΗΠΑ». 

Οι σημειώσεις από καθημερινούς χρήστες θα αντικαταστήσουν τις διορθώσεις από συνεργάτες ελέγχου πληροφοριών, παρόμοιες με τη λειτουργία Community Notes του Twitter/X. Σε μια ανάρτηση στο Threads, την απάντηση του Meta στο X, ο Zuckerberg υποσχέθηκε επίσης να μειώσει τα «λάθη λογοκρισίας», ρητορική που αντικατοπτρίζει τις μακροχρόνιες κατηγορίες των συντηρητικών των ΗΠΑ, ότι το Facebook και το Instagram τιμωρούν άδικα τους συντηρητικούς, για τις οποίες υπάρχουν ελάχιστα στοιχεία. Eίπε ότι οι προηγούμενες πολιτικές ελέγχου του περιεχομένου της εταιρείας του είχαν ως αποτέλεσμα «υπερβολική λογοκρισία». Ο Τραμπ χαιρέτισε αμέσως τις αλλαγές. 

Σε εποχή Maga το Facebook;

Το προηγούμενο βράδυ, η Meta ανακοίνωσε τον διορισμό της Dana White, CEO του Ultimate Fighting Championship (UFC), του κινήματος Maga, στο διοικητικό συμβούλιό της. H White υποστηρίζει τον Τραμπ από το 2016.

Την περασμένη εβδομάδα, η εταιρεία απαλλάχθηκε από τον κεντρώο Νικ Κλεγκ, πρώην αντιπρόεδρο της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου, και τον αντικατέστησε με τον συντηρητικό Τζόελ Κάπλαν, πρώην αναπληρωτή επιτελάρχη του Ρεπουμπλικανού προέδρου των ΗΠΑ, Τζορτζ Μπους. Ο Κάπλαν συνέταξε την ανάρτηση, με την οποία κήρυξε το τέλος του ελέγχου πληροφοριών. Ο Κάπλαν έχει ωθήσει τη Meta να συνεργαστεί με δεξιούς ειδησεογραφικούς ιστότοπους για τον έλεγχο δεδομένων. Τοποθέτησε εξέχοντες Ρεπουμπλικάνους σε βασικούς ρόλους και υποστήριξε ότι το Facebook δεν θα έπρεπε να περιορίζει τις ψεύτικες ειδήσεις, υποστηρίζοντας ότι μια τέτοια καταστολή θα τιμωρούσε άδικα τους συντηρητικούς. 

Ο Μέτα –όχι ο Ζούκερμπεργκ προσωπικά– δώρισε 1 εκατομμύριο δολάρια στον Τραμπ για την προεκλογική του εκστρατεία, όπως και πολλοί ηγέτες της τεχνολογίας. Ο διευθύνων σύμβουλος δείπνησε με τον Τραμπ στο Mar-a-Lago, πριν από δύο εβδομάδες, και του χάρισε ένα ζευγάρι Meta Ray-Bans, τα γυαλιά της εταιρείας εξοπλισμένα με κάμερα. Η Δημοκρατική Σέριλ Σάντμπεργκ δεν είναι πλέον η διευθύνουσα σύμβουλός της Meta, μάλιστα, ούτε καν ανήκει στο διοικητικό της συμβούλιο.

Ζούκερμπεργκ, όπως λέμε Ίλον Μασκ;  

Μάλιστα, ο Guardian σημειώνει ότι οι κινήσεις του Ζούκερμπεργκ αντικατοπτρίζουν τα βήματα του Ίλον Μασκ, ο οποίος έδωσε περίπου 200 εκατομμύρια δολάρια για να εκλέξει τον Τραμπ, και έχει αναλάβει ήδη τη διαχείριση του Χ. Ο Μασκ επίσης απέρριψε κάθε έλεγχο πληροφοριών από τρίτους στο Χ. 

Τα παιχνίδια του Ζούκερμπεργκ για έγκριση από τους συντηρητικούς μπορεί να τρομάξουν τους φιλελεύθερους και ακόμη και τους διαφημιστές, εάν η ασφάλεια της επωνυμίας του Facebook και του Instagram μειωθεί. Ωστόσο, είναι απίθανο τελικά να βλάψουν τα αποτελέσματα της Meta, σημειώνει αναλύτρια. «Το τεράστιο μέγεθος και η ισχυρή πλατφόρμα διαφημίσεων της Meta την απομονώνουν κάπως από μια φυγή χρηστών και διαφημιστών. Ωστόσο, οποιαδήποτε σημαντική μείωση της αφοσίωσης θα μπορούσε να βλάψει τη διαφημιστική επιχείρηση της Meta, δεδομένου του έντονου ανταγωνισμού για τους χρήστες και τις διαφημίσεις». 

Η ανακοίνωση του Ζούκερμπεργκ συνοδεύτηκε από σαρωτικές αλλαγές στις κατευθυντήριες γραμμές της κοινότητας του Meta, επιτρέποντας μεγαλύτερη κριτική στα άτομα LGBTQ+ και σε περιθωριοποιημένες ομάδες. 

Ο Τραμπ επαίνεσε την κίνηση Ζούκερμπεργκ 

Σε συνέντευξη Τύπου την Τρίτη, ο Τραμπ -ο οποίος στο παρελθόν είχε χλευάσει τον Ζούκερμπεργκ, απειλώντας τον Διευθύνοντα Σύμβουλο με φυλάκιση- επαίνεσε την κίνηση λέγοντας: «Νομίζω ότι έχουν κάνει πολύ δρόμο». Ερωτηθείς από έναν δημοσιογράφο εάν πιστεύει ότι ο Ζούκερμπεργκ άλλαζε πολιτική ως απάντηση στις προηγούμενες απειλές του Τραμπ, ο εκλεγμένος πρόεδρος απάντησε: «Μάλλον».

Πριν από μια δεκαετία, οι αποκαλύψεις ότι Ρώσοι πράκτορες εκμεταλλεύτηκαν το Facebook και άλλα κοινωνικά δίκτυα για να ενισχύσουν την προεδρική εκστρατεία του Τραμπ το 2016, πυροδότησε πίεση στους τεχνολογικούς γίγαντες να χαλιναγωγήσουν τις ψεύτικες ειδήσεις και την παραπληροφόρηση. Ο κλάδος διπλασίασε τον έλεγχο το 2021 -συμπεριλαμβανομένης της απαγόρευσης του Τραμπ από δημοφιλή δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης-, ως απάντηση στις κατηγορίες ότι η διαδικτυακή δραστηριότητα είχε τροφοδοτήσει τόσο την εξέγερση της 6ης Ιανουαρίου όσο και ψέματα σχετικά με τον κορωνοϊό. Αλλά ο Τραμπ και κορυφαίοι Ρεπουμπλικάνοι αντέδρασαν αποδοκιμάζοντας τις προσπάθειες ως μορφή λογοκρισίας και ξεκινώντας αγωγές και έρευνες στο Κογκρέσο. 

Ο Ζούκερμπεργκ ήταν σε μία φάση συμβιβιασμού έναντι του Τραμπ τον περασμένο χρόνο, σύμφωνα με τη Washington Post

Η ανακοίνωση είναι η τελευταία σε μια σειρά αλλαγών στο Meta, που είναι πιθανό να αγκαλιάσει μια δεύτερη κυβέρνηση Τραμπ, όπως αναφέρει η Washington Post. Ο Ζούκερμπεργκ ήταν σε μία φάση συμβιβιασμού έναντι του Τραμπ τον περασμένο χρόνο, όπως υποστηρίζει η ίδια ανάλυση. Αποκάλεσε τον εκλεγμένο πρόεδρο «κακό», μετά από μια απόπειρα δολοφονίας τον Ιούλιο. Τον επόμενο μήνα, ο Ζούκερμπεργκ είπε στον βουλευτή Τζιμ Τζόρνταν ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν «πίεσε επανειλημμένα» την εταιρεία να αφαιρέσει κάποιες παραπληροφορίες που σχετίζονται με τον κορωνοϊό κατά τη διάρκεια της πανδημίας. 

Έκπληξη για τις ομάδες ελέγχου γεγονότων

Το τέλος του προγράμματος ελέγχου γεγονότων θα μπορούσε να προκαλέσει ένα καταστροφικό πλήγμα στην ομάδα των οργανισμών, που βασίζονται στη χρηματοδότηση της Meta για την παρακολούθηση και την εξουδετέρωση θεωριών συνωμοσίας. Η αλλαγή πολιτικής προκάλεσε έκπληξη σε αρκετούς από αυτούς τους οργανισμούς. «Δεν ξέραμε ότι αυτό ερχόταν», είπε ο Alan Duke, αρχισυντάκτης του Lead Stories, ενός ιστότοπου ελέγχου γεγονότων που λαμβάνει χρηματοδότηση από τη Meta. «Στην πραγματικότητα, είχαμε διαβεβαιωθεί ότι το πρόγραμμα ελέγχου γεγονότων του 2025 ήταν σε εξέλιξη και υποστηρίζονταν πλήρως από τη Meta».

Μια έρευνα από ομάδες ελέγχου δεδομένων από όλο τον κόσμο, από το Διεθνές Δίκτυο Ελέγχου Γεγονότων, διαπίστωσε ότι το 63,5 τοις εκατό από αυτές συμμετείχαν στο Πρόγραμμα Ελέγχου Γεγονότων Τρίτων της Meta, ενώ λιγότερο από το 15 τοις εκατό των ελεγκτών γεγονότων συμμετείχαν σε παρόμοιο πρόγραμμα. Η συντριπτική πλειονότητα των ομάδων έχουν προϋπολογισμούς μικρότερους από 1 εκατομμύριο δολάρια και βασίζονται σε λίγους υπαλλήλους για τη διεξαγωγή της εργασίας τους, σύμφωνα με την έρευνα. Ενώ η χρηματοδότηση της Meta έπαιξε μεγάλο ρόλο στη δημιουργία της αγοράς ελέγχου δεδομένων, η επίδρασή της ήταν κάπως περιορισμένη. Ανεξάρτητοι ελεγκτές γεγονότων μπορούσαν να ελέγξουν μόνο έναν μικρό αριθμό αναρτήσεων και η εταιρεία τούς απαγόρευσε την επίβλεψη της ομιλίας των πολιτικών.

Η Meta σχεδιάζει επίσης, να ανανεώσει τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης -τα οποία περιορίζουν την εμβέλεια αναρτήσεων που φαίνεται να παραβιάζουν τους κανόνες της εταιρείας-, για να επικεντρωθεί σε σοβαρές παραβιάσεις, όπως η τρομοκρατία, η σεξουαλική εκμετάλλευση παιδιών, τα ναρκωτικά, η απάτη... Η εταιρεία είπε ότι θα καταργήσει τα περισσότερα προγράμματα που υποβιβάζουν αυτόματα το προβληματικό περιεχόμενο και επαναφέρουν πολιτικό περιεχόμενο στις ροές των χρηστών. Ο Ζούκερμπεργκ δήλωσε ότι η εταιρεία θα συνεργαστεί με τον Τραμπ για να απωθήσει τις διεθνείς κυβερνήσεις που «κυνηγούν αμερικανικές εταιρείες και πιέζουν να λογοκρίνουν περιεχόμενο».

Τα τελευταία χρόνια, η Meta απέσυρε ή αποδυνάμωσε τις πολιτικές που αποσκοπούσαν στη μείωση της διάδοσης ψευδών στο δίκτυό της. Ενόψει των εκλογών του 2024 στις ΗΠΑ, η εταιρεία επέτρεψε στους πολιτικούς να ισχυριστούν ότι οι εκλογές του 2020 ήταν νοθευμένες, επίτρεψε σε μεμονωμένους χρήστες να εξαιρεθούν από το πρόγραμμα ελέγχου γεγονότων της Meta. 

Η Meta σημειώνει ότι το σύστημα θα εφαρμοστεί σταδιακά τους επόμενους μήνες και θα τελειοποιηθεί κατά τη διάρκεια του 2025. 

Πηγές: The Guardian και Washington Post