Explainer: Τι σημαίνει για τον Καναδά η παραίτηση του Τζάστιν Τριντό

Ο πρωθυπουργός του Καναδά, Τζάστιν Τριντό, ανακοίνωσε την παραίτησή του από την ηγεσία του Φιλελεύθερου Κόμματος και την παραμονή του στην εξουσία μέχρι την εκλογή νέου αρχηγού, φέρνοντας μία σειρά εξελίξεων στην πολιτική ζωή της χώρας. Η παραίτηση του επιβεβαίωσε τις φήμες που υπήρχαν εδώ και εβδομάδες για τεταμένο κλίμα στους κόλπους του κόμματος, αλλά και τη δυσφορία πολιτών που εκφραζόταν με τη δημοσκοπική πτώση των Φιλελεύθερων. 

«Σκοπεύω να παραιτηθώ από αρχηγός κόμματος, πρωθυπουργός, αφού το κόμμα επιλέξει τον νέο του αρχηγό», είπε ο 53χρονος Τζάστιν Τριντό στους δημοσιογράφους σε συνέντευξη Τύπου στην Οτάβα πριν από λίγες ώρες. Ο Τριντό εξέφρασε τη λύπη του που απέτυχε να μεταρρυθμίσει την εκλογική διαδικασία του Καναδά, ενόψει των εκλογών που αναμένονται αυτό το φθινόπωρο. «Εύχομαι να μπορούσαμε να αλλάξουμε τον τρόπο που εκλέγουμε τις κυβερνήσεις μας σε αυτή τη χώρα, έτσι ώστε οι άνθρωποι να μπορούν απλώς να επιλέξουν μια δεύτερη επιλογή ή μια τρίτη επιλογή στο ίδιο ψηφοδέλτιο», είπε. 

Πώς φτάσαμε στην παραίτηση του Τζάστιν Τριντό 

Ο Τζάστιν Τριντό, ηγέτης του Φιλελεύθερου Κόμματος για 11 χρόνια και πρωθυπουργός για εννέα, αντιμετώπιζε ένα ολοένα αυξανόμενο σύνολο κρίσεων, από τις δασμολογικές απειλές του Ντόναλντ Τραμπ μέχρι την παραίτηση βασικών συμμάχων και τη συντριβή του στις δημοσκοπήσεις. Η παραίτησή του θα μπορούσε να θεωρηθεί ως την επιλογή του να πηδήξει από τη βάρκα, προτού αυτή βυθιστεί ενόψει των εθνικών εκλογών που θα διεξαχθούν αργότερα φέτος και στις οποίες αναμενόταν να χάσει.

Ο Τριντό ανέλαβε την εξουσία του κόμματος το 2025, υποσχόμενος την ανέφελη πορεία του Καναδά. Υποστήριξε προοδευτικά ζητήματα όπως η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και η αντιμετώπιση ιστορικών καταχρήσεων κατά των αυτόχθονων πληθυσμών, αλλά τα τελευταία χρόνια της πρωθυπουργίας του έχουν χαρακτηριστεί από αυξανόμενη οικονομική δυσαρέσκεια. Μια αντιπαράθεση με έναν εργάτη σιδήρου και χάλυβα, ο οποίος επέκρινε τον Τριντό, σημειώνοντας ότι δεν ασχολήθηκε με το υψηλό κόστος ζωής, κατέγραψε την αυξανόμενη δυσαρέσκεια μεταξύ των Καναδών. «Δεν κάνεις τίποτα πραγματικά για εμάς, Τζάστιν», παρατήρησε ο εργαζόμενος, απηχώντας τις σκέψεις μεγάλης μερίδας πολιτών στον Καναδά. 

Η κυβέρνηση του Τριντό συγκλονίστηκε επίσης πέρυσι από την αιφνιδιαστική παραίτηση της Αντιπρόεδρου της Κυβέρνησης και υπουργού Οικονομικών Chrystia Freeland, λίγες ώρες πριν από την ημερομηνία έκδοσης της ετήσιας δημοσιονομικής ενημέρωσης. Σε μια συγκλονιστική επιστολή παραίτησης, επέκρινε τα «πολιτικά τεχνάσματα» του Τριντό. Η πρώην υπουργός είπε ότι ο Καναδάς δεν θα μπορούσε να «αντέξει οικονομικά» τις πολιτικές του, που θεωρούνται ως προεκλογικό φυλλάδιο για την ανάκτηση ορισμένων ψηφοφόρων και έρχονται καθώς η χώρα αντιμετωπίζει τη σοβαρή προοπτική τεράστιων δασμών που θα μπορούσαν να επιβληθούν από την επερχόμενη κυβέρνηση Τραμπ.

Ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, που πρόκειται να επιστρέψει στον Λευκό Οίκο στις 20 Ιανουαρίου, δήλωσε ότι θα υπογράψει εκτελεστικό διάταγμα που θα επιβάλλει δασμούς 25% σε όλα τα προϊόντα που έρχονται στις ΗΠΑ από τον Καναδά. Ο Τραμπ έχει επίσης υποτιμήσει τον Τριντό και τη χώρα του Καναδά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αναφερόμενος στον πρωθυπουργό ως «κυβερνήτη» της «Μεγάλης Πολιτείας του Καναδά».

Τι έπεται της παραίτησης Τριντό; 

Η Επιτροπή του Φιλελεύθερου Κόμματος, που ελέγχει ζητήματα ηγεσίας, θα συνεδριάσει αυτήν την εβδομάδα, πιθανότατα μετά την κοινοβουλευτική ομάδα. Η αναστολή του κοινοβουλίου έχει σχεδιαστεί για να δώσει χρόνο στο κόμμα να επιλέξει νέο αρχηγό. Οι πιθανοί αντικαταστάτες περιλαμβάνουν τον πρώην διοικητή τόσο της Τράπεζας της Αγγλίας όσο και της Τράπεζας του Καναδά Mark Carney, την υπουργό Εξωτερικών Mélanie Joly και την πρώην αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Chrystia Freeland.

Η ελπίδα είναι ότι ένας νέος ηγέτης του κόμματος θα μπορούσε να βγάλει τους Φιλελεύθερους από το τέλμα πριν από τις γενικές εκλογές που θα διεξαχθούν στις 20 Οκτωβρίου.  «Αυτή η χώρα αξίζει μια πραγματική επιλογή στις επόμενες εκλογές και μου έχει καταστεί σαφές ότι εάν πρέπει να δώσω εσωτερικές μάχες, δεν μπορώ να είμαι η καλύτερη επιλογή σε αυτές τις εκλογές», δήλωσε ο Τριντό τη Δευτέρα.

Ο Τριντό εξελέγη τρεις φορές, με πιο πρόσφατη το 2021, όταν παρέμεινε στην εξουσία αλλά έχασε την κυβερνητική του πλειοψηφία. Από τότε, το Συντηρητικό Κόμμα του Poilievre έχει δημιουργήσει προβάδισμα έναντι του Φιλελεύθερου Κόμματος άνω του 20% στους εθνικούς μέσους όρους δημοσκοπήσεων. Ο Τριντό είπε στους δημοσιογράφους τη Δευτέρα ότι το συντηρητικό όραμα του Poilievre «δεν είναι η κατάλληλη επιλογή για τους Καναδούς».

Πώς σχολιάζεται η παραίτηση Τριντό 

Αντιδρώντας στην παραίτηση του Τριντό τη Δευτέρα, ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, υποστήριξε την ιδέα ότι ο Καναδάς και οι ΗΠΑ πρέπει να συγχωνευτούν. «Πολλοί άνθρωποι στον Καναδά ΛΑΤΡΕΥΟΥΝ να είναι η 51η Πολιτεία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπορούν πλέον να υποστούν τα τεράστια εμπορικά ελλείμματα και τις επιδοτήσεις που χρειάζεται ο Καναδάς για να παραμείνει στη ζωή. Ο Τζάστιν Τριντό το ήξερε αυτό και παραιτήθηκε», είπε στο Truth Social. «Εάν ο Καναδάς συγχωνευόταν με τις ΗΠΑ, δεν θα υπήρχαν δασμοί, οι φόροι θα μειωνόταν πολύ και θα ήταν ΑΠΟΛΥΤΑ ΑΣΦΑΛΕΙΣ από την απειλή των ρωσικών και κινεζικών πλοίων που τους περιβάλλουν συνεχώς. Μαζί, τι υπέροχο Έθνος θα ήταν!!!». πρόσθεσε.

Ο Poilievre, ο οποίος συναλλάσσεται με τη βάση MAGA, ενισχύοντας τη θέση του ως πιθανός υποψήφιος για τις φετινές εθνικές εκλογές, χρησιμοποίησε επίσης την παραίτηση του Τριντό για να κάνει μια προσφορά στους Καναδούς ψηφοφόρους. «Οι Καναδοί μπορούν να ανακτήσουν τον έλεγχο της ζωής τους και της χώρας τους», είπε ο Poilievre σε μια ανάρτηση βίντεο στο X. «Ανακτήστε τον έλεγχο των συνόρων μας. Πάρτε ξανά τον έλεγχο της μετανάστευσης. Πάρτε ξανά τον έλεγχο των δαπανών, των ελλειμμάτων και του πληθωρισμού. Θα περιορίσουμε τις δαπάνες, τους φόρους, θα ανταμείψουμε την εργασία, θα χτίσουμε σπίτια, θα στηρίξουμε την οικογένεια, θα σταματήσουμε το έγκλημα, θα διασφαλίσουμε τα σύνορα, θα επανοπλίσουμε τις δυνάμεις μας, θα αποκαταστήσουμε την ελευθερία μας και θα βάλουμε τον Καναδά πρώτο», είπε.

Η Freeland, πιθανή υποψήφια για την αντικατάσταση του Τριντό, ευχαρίστησε τον Τριντό για την πολυετή υπηρεσία του στον Καναδά.

Θα μπορέσουν οι Φιλελεύθεροι να αφήσουν πίσω τον Τριντό; 

Μεγάλο στοίχημα για το κόμμα των Φιλελεύθερων είναι τώρα το αν θα μπορέσουν να αφήσουν πίσω τον Τζάστιν Τριντό, έναν πολιτικό με τον οποίο ταυτίστηκε το κόμμα για μία και πλέον δεκαετία, αλλά και αποτέλεσε το πρόσωπο κλειδί τόσο για την άνοδο στην εξουσία, όσο και για τη δημοσκοπική πτώση. Σήμερα, ο Τριντό αναφέρεται ως μία πολιτική φιγούρα. Ο Andrew Perez, διευθυντής της Perez Strategies, είπε ότι θα είναι μια πρόκληση τώρα για τους Φιλελεύθερους να αποστασιοποιηθούν από το «εμπορικό σήμα» Τριντό. «Αυτή ήταν μια σημαντική πτυχή της επιτυχίας τους», είπε. 

Οι δημοσκοπήσεις για τους Φιλελεύθερους είχαν φτάσει σε νέα πτώση τις τελευταίες εβδομάδες και οι προσπάθειες αλλαγής πορείας με ανακατατάξεις στο υπουργικό συμβούλιο και φορολογικές ελαφρύνσεις απέτυχαν. Μια έρευνα που διεξήχθη κατά τη διάρκεια των εορτών από το Ινστιτούτο Angus Reid έδειξε το χαμηλότερο επίπεδο υποστήριξης του κόμματος από το 2014.

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι Συντηρητικοί - με επικεφαλής τον Pierre Poilievre, έναν 45χρονο πολιτικό με αιχμηρή γλώσσα, θα κέρδιζαν εύκολα μια εκλογική αναμέτρηση αν γίνονταν σήμερα. Οι επόμενες εκλογές πρέπει να διεξαχθούν μέχρι τον Οκτώβριο, αν και τόσο ο Poilievre όσο και ο Jagmeet Singh, ηγέτης του Νέου Δημοκρατικού Κόμματος του Καναδά, έχουν πει ότι θα επιδιώξουν να στείλουν τους Καναδούς στις κάλπες μόλις επανέλθει το κοινοβούλιο τον Μάρτιο.

Πηγές: CNN και BBC