Βρετανία: Επιδεινώνεται η φτώχεια - Τι δείχνουν οι αριθμοί για εκατομμύρια ανθρώπους στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Τα τελευταία χρόνια η φτώχεια έχει επιδεινωθεί ξανά στη Βρετανία: oι στερήσεις, ιδιαίτερα των παιδιών, γίνονται ευρύτερα ορατές κατά τη διάρκεια των εορτών. Σύμφωνα με τις φιλανθρωπικές οργανώσεις Crisis και Action for Children, αν και αυτή την περίοδο του χρόνου αυξάνονται οι δωρεές, το πνεύμα των Χριστουγέννων έχει κάτι από την ατμόσφαιρα της εξαθλίωσης που αποπνέουν τα μυθιστορήματα του Καρόλου Ντίκενς.
Βρετανία: Η κρίση κόστους και η επιδείνωση της φτώχειας
Η πρώην «Μεγάλη» Βρετανία αντιμετώπιζε ανέκαθεν ενδημική φτώχεια: η τοπική working class ήταν από τις φτωχότερες στην Ευρώπη. Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του UK Poverty, στην παγίδα της φτώχειας όπου βρίσκονται γενιές και γενιές εργαζομένων, προστίθεται σήμερα η κρίση κόστους, μια ακόμα φάση υψηλού πληθωρισμού που έχει δυσκολέψει τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων στο Ηνωμένο Βασίλειο. Σήμερα, 1 στους 5 κατοίκους της Βρετανίας (το 22%) βρίσκεται σε κατάσταση φτώχειας: πρόκειται για πληθυσμό 14,4 εκατομμυρίων εκ των οποίων 8,1 εκατομμύρια (περίπου 2 στους 10) ενήλικες σε ηλικία εργασίας, 4,2 εκατομμύρια (σχεδόν 3 στα 10) παιδιά και 2,1 εκατομμύρια (περίπου 1 στους 6) συνταξιούχους. Τα παιδιά έχουν σταθερά τα υψηλότερα ποσοστά φτώχειας, ενώ οι συνταξιούχοι μαζί με τους ενήλικες σε ηλικία εργασίας χωρίς παιδιά βρίσκονται σε καλύτερη κατάσταση. Σύμφωνα με δημοσίευμα του Guardian, ένα εκατομμύριο παιδιά στη Βρετανία δεν έχουν «δικό τους κρεβάτι».
Έχουν περάσει σχεδόν 20 χρόνια και 6 πρωθυπουργοί από την τελευταία παρατεταμένη περίοδο μείωσης της φτώχειας: η φτώχεια μειώθηκε για τελευταία φορά κατά το πρώτο εξάμηνο της τελευταίας κυβέρνησης των Εργατικών (μεταξύ 1999-2000 και 2004-2005), αλλά στο δεύτερο εξάμηνο της Εργατικής διακυβέρνησης αυξήθηκε. Το βιοτικό επίπεδο δεν φαίνεται να βελτιώνεται ενώ παραλλήλως παρατηρείται οικονομική επιβράδυνση για την οποία δεν υπάρχει μία και μοναδική αιτία· συντρέχουν πολλές αιτίες: η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, η επιδημία Covid-19, οι κακές κυβερνητικές αποφάσεις, το Brexit. Πριν από το 1979, τo επίπεδo της φτώχειας ήταν σε γενικές γραμμές σταθερό, γύρω στο 14%. Στη δεκαετία του 1980, υπό τη Συντηρητική κυβέρνηση της Μάργκαρετ Θάτσερ, παρατηρήθηκε αύξηση της φτώχειας ακόμη και σε περίοδο αύξησης του εισοδήματος, κυρίως λόγω της άνισης ανακατανομής των εισοδημάτων. Αυτή η τάση δεν έχει αντιστραφεί, πράγμα που σημαίνει ότι το σημερινό επίπεδο φτώχειας είναι περίπου 50% υψηλότερο από ό,τι στη δεκαετία του 1970.
Το 2021-2022, 6 εκατομμύρια άνθρωποι βρίσκονταν σε «πολύ βαθιά» φτώχεια, με εισόδημα πολύ κάτω από το καθορισμένο κατώφλι της φτώχειας. Περισσότεροι από δύο φορές περισσότεροι -πάνω από 12 εκατομμύρια άνθρωποι- είχαν βιώσει «απόλυτη» φτώχεια επί τουλάχιστον ένα χρόνο μεταξύ 2017-2018 και 2020-2021. «Απόλυτη» φτώχεια σημαίνει οικογενειακό εισόδημα μετά το κόστος στέγασης μικρότερο από το 40% του μέσου εισοδήματος. Η ομάδα σε βαθιά φτώχεια, αλλά όχι «απόλυτη» φτώχεια, έχει ισοδύναμο οικογενειακό εισόδημα μικρότερο από 50% αλλά περισσότερο από 40% του μέσου εισοδήματος. Η ομάδα που βρίσκεται σε φτώχεια, αλλά όχι βαθιά φτώχεια, έχει ισοδύναμο οικογενειακό εισόδημα μικρότερο από 60% αλλά περισσότερο από 50% του μέσου εισοδήματος. Μεταξύ 2019-2020 και 2021-2022, ο μέσος «φτωχός» είχε εισόδημα 29% κάτω από το όριο της φτώχειας, με το χάσμα να αυξάνεται από 23% μεταξύ 1994-1995 και 1996-1997. Οι φτωχότερες οικογένειες -όσες ζούσαν σε πολύ βαθιά φτώχεια- είχαν μέσο εισόδημα κατά 59% κάτω από το όριο της φτώχειας, με αυτό το χάσμα να αυξάνεται κατά περίπου 2/3 τα τελευταία 25 χρόνια.
Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση Destitution in the UK, το 2022 περίπου 3,8 εκατομμύρια άνθρωποι βίωσαν εξαθλίωση: δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα να καλύψουν τις πιο βασικές τους ανάγκες: στέγη, φαγητό, θέρμανση. Αυτό περιελάμβανε περίπου ένα εκατομμύριο παιδιά. Αυτά τα στοιχεία έχουν υπερδιπλασιαστεί από το 2017. Υπάρχουν περαιτέρω ενδείξεις βαθύτερης φτώχειας στον αυξανόμενο αριθμό ατόμων που χρησιμοποιούν τράπεζες τροφίμων, με περισσότερα δέματα τροφίμων έκτακτης ανάγκης να παραδίδονται από το δίκτυο Trussell Trust από κάθε άλλη φορά στο παρελθόν.
Ορισμένες κοινωνικές ομάδες αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα φτώχειας. Αυτό περιλαμβάνει: οι πολύτεκνες οικογένειες, οι μονογονεϊκές οικογένειες, μερικές εθνοτικές ομάδες (τα μισά νοικοκυριά πακιστανικής, αφρικανικής και μπανγκλαντεσιανής προελεύσεως) και (53%) και περίπου 4 στα 10 άτομα σε νοικοκυριά με επικεφαλής κάποιον από ασιατική καταγωγή εκτός από Ινδούς, Πακιστανούς, Μπαγκλαντές ή Κινέζους (39%) ή νοικοκυριά από μαύρη αφρικανική καταγωγή (42%) ήταν σε συνθήκες φτώχειας μεταξύ 2019-2020 και 2021-2022. Αυτά τα νοικοκυριά έχουν επίσης υψηλότερα ποσοστά παιδικής φτώχειας, πολύ βαθιά φτώχεια και επίμονη φτώχεια. Επίσης, το 31% των ατόμων με αναπηρία βρίσκονται σε συνθήκες φτώχειας, ενώ το 38% των ατόμων με μακροχρόνια, περιοριστική πάθηση ψυχικής υγείας φαίνεται ότι αντιμετωπίζουν ακόμα σοβαρότερη φτώχεια. Τα υψηλότερα ποσοστά φτώχειας για τα άτομα με αναπηρία οφείλονται εν μέρει στο πρόσθετο κόστος που συνδέεται με την αναπηρία και την κακή υγεία και εν μέρει στα εμπόδια στην εργασία που αντιμετωπίζουν. Το 28% των ατόμων με ευθύνες φροντίδας συγγενών τους υπερηλίκων ήταν σε κατάσταση φτώχειας το 2021-2022. Εξυπακούεται ότι και οι οικογένειες στις οποίες οι ενήλικες δεν εργάζονται βρίσκονταν σε συνθήκες φτώχειας το 2021-2022, συγκριτικά με 15% των νοικοκυριών όπου οι ενήλικες εργάζονται. Πάνω από 4 στους 10 ενοικιαστές, δηλαδή όσοι δεν έχουν ιδιόκτητη στέγη, ωθούνται στη φτώχεια από το ποσό που πρέπει να δαπανήσουν για στέγαση. Το κόστος της στέγης, ιδιαίτερα στα επίζηλα μέρη των μεγαλουπόλεων, επιδεινώνει τη φτώχεια όλο και περισσότερο. Τον Οκτώβριο του 2023, 3,4 εκατομμύρια νοικοκυριά (58%) ανέφεραν ότι δεν είχαν αρκετά χρήματα για φαγητό.
Μεταξύ 2019-2020 και 2021-2022, το ποσοστό φτώχειας στην Αγγλία (22%), την Ουαλία (22%) και τη Σκωτία (21%) είχαν συγκλίνει περίπου στο ίδιο επίπεδο, αλλά ήταν πολύ χαμηλότερο στη Βόρεια Ιρλανδία (16%). Η φτωχότερη περιοχή είναι η Δυτική Μεσαγγλία (West Midlands) με ποσοστό φτώχειας 27% και το Λονδίνο με ποσοστό 25%.
Ο κόσμος αναγνωρίζει το μέγεθος του προβλήματος που αντιμετωπίζει η χώρα και την ανάγκη ανάληψης δράσης. Η έρευνα British Social Attitudes διαπίστωσε ότι το ποσοστό όσων πιστεύουν ότι υπάρχει πολλή φτώχεια στη Βρετανία έχει αυξηθεί κατά σχεδόν 20 ποσοστιαίες μονάδες από το 2006, ενώ η πλειοψηφία του βρετανικού κοινού, σε έρευνες από το 2017, έχει συμφωνήσει ότι πρέπει να αυξηθεί η φορολογία των πλουσιοτέρων και οι δαπάνες για την υγεία, την εκπαίδευση και τα κοινωνικά επιδόματα. Πάντως, σύμφωνα με τον Guardian, το 2024, 1,8 εκατομμύρια νοικοκυριά ζουν «σε ανέχεια», δηλαδή αδυνατούν να πληρώσουν στέγη, τροφή και θέρμανση. Σύμφωνα με την οργάνωση Shelter Britain, 354.000 άτομα είναι άστεγα ή ζουν σε προσωρινά καταλύματα.
13°
