Πέθανε ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζίμι Κάρτερ

Ο πρώην πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Τζίμι Κάρτερ, που είχε τιμηθεί και με το Νόμπελ Ειρήνης, απεβίωσε σε ηλικία 100 ετών, σύμφωνα με την εφημερίδα Atlanta Journal-Constitution.

Ο γιος του Τζίμι Κάρτερ επιβεβαίωσε την πληροφορία αυτήν, χωρίς να διευκρινίσει τα αίτια του θανάτου του.

Τον Φεβρουάριο του 2023, έπειτα από αλλεπάλληλες νοσηλείες, το Ίδρυμα Κάρτερ ανακοίνωσε ότι ο πρώην πρόεδρος είχε αποφασίσει να μην συνεχίσει τις θεραπείες στις οποίες υποβαλλόταν και να επιστρέψει στο σπίτι του, όπου θα λάμβανε μόνο ανακουφιστική θεραπεία.

Ο Τζίμι Κάρτερ υπηρέτησε ως πρόεδρος από τις 20 Ιανουαρίου 1977 έως τις 20 Ιανουαρίου 1981. Σημαντικά επιτεύγματα της εξωτερικής πολιτικής της κυβέρνησής του ήταν οι συνθήκες για τη διώρυγα του Παναμά, οι συμφωνίες του Καμπ Ντέιβιντ, η συνθήκη ειρήνης μεταξύ Αιγύπτου και Ισραήλ, η συνθήκη SALT II με τη Σοβιετική Ένωση και η εγκαθίδρυση διπλωματικών σχέσεων των ΗΠΑ με τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας.

Ποιος ήταν ο Τζίμι Κάρτερ

Ο Κάρτερ ανέλαβε τα καθήκοντά του το 1977 ως «Τζίμι Ποιος;», ένας κυβερνήτης της Τζόρτζια με μία θητεία και ευσεβής χριστιανός, του οποίου η μη εξοικείωση με την Ουάσινγκτον θεωρήθηκε αρετή μετά τα χρόνια του Γουότεργκεϊτ και του πολέμου στο Βιετνάμ.

Οι ελπίδες για την προεδρία Κάρτερ διαψεύστηκαν, ωστόσο, από τις οικονομικές και εξωτερικές πολιτικές κρίσεις, που ξεκίνησαν με την υψηλή ανεργία και τον διψήφιο πληθωρισμό και κορυφώθηκαν με την κρίση ομηρίας στο Ιράν και τη σοβιετική εισβολή στο Αφγανιστάν. Μια κυλιόμενη ενεργειακή κρίση είδε την τιμή του πετρελαίου να τριπλασιάζεται από το 1978 έως το 1980, οδηγώντας σε ουρές στα αμερικανικά βενζινάδικα.

Τέτοιοι αγώνες διέψευσαν τις πρώιμες υποσχέσεις. Το 1977, ο Κάρτερ ολοκλήρωσε μια συνθήκη που είχε διαφύγει από τους προκατόχους του για την επιστροφή του ελέγχου της διώρυγας του Παναμά στη χώρα υποδοχής της. Στο Καμπ Ντέιβιντ το 1978, ο Κάρτερ έφερε κοντά τον Ισραηλινό πρωθυπουργό, Μενάτσεμ Μπέγκιν, και τον Αιγύπτιο πρόεδρο, Ανουάρ Σαντάτ, για μια συμφωνία που θα παρήγαγε την ειρήνη που διαρκεί μέχρι σήμερα.

Οι άκαρπες προσπάθειες του Κάρτερ να ανακόψει την οικονομική κατρακύλα οδήγησαν τους Ρεπουμπλικάνους να τον ονομάσουν «Τζίμι Χούβερ», από τον πρόεδρο της εποχής της ύφεσης. Αλλά καθώς ο Κάρτερ ετοιμαζόταν να διεκδικήσει την επανεκλογή του το 1980, ήταν η κρίση των ομήρων στο Ιράν που βάραινε περισσότερο στο μυαλό των Αμερικανών, με τον τηλεοπτικό παρουσιαστή Ted Koppel να αφιερώνει την εκπομπή του πέντε ημέρες την εβδομάδα στην κατάσταση των 52 Αμερικανών που κρατούνταν στην Τεχεράνη. Μια αποτυχημένη προσπάθεια διάσωσης άφησε οκτώ Αμερικανούς στρατιώτες νεκρούς και τροφοδότησε αμφιβολίες για την ηγεσία του Κάρτερ.

Ο Ρίγκαν, πρώην κυβερνήτης της Καλιφόρνια, κέρδισε 44 πολιτείες. Οι όμηροι απελευθερώθηκαν στις 20 Ιανουαρίου 1981, λίγες ώρες μετά την αποχώρηση του Κάρτερ από το αξίωμα, προκαλώντας εικασίες ότι οι Ρεπουμπλικάνοι είχαν συνάψει συμφωνία με το Ιράν.

Σε γενικές γραμμές μη δημοφιλής τότε, ο Κάρτερ συνέχισε να γίνεται όχι μόνο ο μακροβιότερος πρόεδρος αλλά και να έχει μια από τις πιο διακεκριμένες μεταπροεδρικές καριέρες. Του απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης για «δεκαετίες ακούραστης προσπάθειας» για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ειρήνευση. Το ανθρωπιστικό του έργο διεξήχθη στο πλαίσιο του Κέντρου Κάρτερ με έδρα την Ατλάντα, το οποίο ίδρυσε στις αρχές της δεκαετίας του 1980, μαζί με τη Ρόζαλιν.

Ο Κάρτερ ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο ως απεσταλμένος της ειρήνης, παρατηρητής εκλογών και υπέρμαχος της δημόσιας υγείας. Πραγματοποίησε επισκέψεις στη Βόρεια Κορέα το 1994 και στην Κούβα το 2002. Το Κέντρο Κάρτερ πιστώνεται ότι βοήθησε στη θεραπεία της τύφλωσης των ποταμών, του τραχώματος και της ασθένειας του σκουληκιού της Γουινέας, που από εκατομμύρια κρούσματα στην Αφρική και την Ασία το 1986 μειώθηκαν σε μια χούφτα σήμερα.

Ο Κάρτερ ήταν επικριτής της εισβολής στο Ιράκ το 2003, του πολέμου με μη επανδρωμένα αεροσκάφη, της κυβερνητικής παρακολούθησης χωρίς ένταλμα και της φυλακής στο Γκουαντάναμο. Κέρδισε τον θαυμασμό, αλλά και την απέχθεια, για τη συμμετοχή του στις προσπάθειες για την ειρήνη στη Μέση Ανατολή, προτρέποντας σε ομιλίες και βιβλία, μεταξύ άλλων και για την Παλαιστίνη, για μια λύση δύο κρατών: Ειρήνη όχι Απαρτχάιντ.