Γιαροσλάβα Μάχουτσιχ: Η διάσημη Ουκρανή χρυσή Ολυμπιονίκης στο άλμα εις ύψος μιλά στην ATHENS VOICE
Η Γιαροσλάβα Μάχουτσιχ δεν είναι απλώς μια σπουδαία αθλήτρια. Είναι σύμβολο αντοχής, ελπίδας και έμπνευσης, όχι μόνο για τους συμπατριώτες της, αλλά και για κάθε άνθρωπο που πιστεύει στη δύναμη της ανθρώπινης θέλησης.
Το Ντνιπρό είναι μια πόλη με ιστορικό βάρος και στρατηγική σημασία - ενσαρκώνει άψογα την πολυτάραχη πορεία της Ουκρανίας. Με πληθυσμό περίπου 1 εκατομμύριο κατοίκους, βρίσκεται στον ποταμό Δνείπερο και έχει μακρά ιστορία που ξεκινά από τον 16ο αιώνα, όταν η περιοχή κατοικήθηκε από Κοζάκους. Στον 20ό αιώνα, ως Ντνιπροπετρόβσκ, έγινε κέντρο βαριάς βιομηχανίας και στρατηγικών τομέων, όπως η διαστημική τεχνολογία, διατηρώντας τον χαρακτηρισμό «κλειστή πόλη» για λόγους ασφαλείας. Η πολιτική και κοινωνική της κατεύθυνση άλλαξε ριζικά μετά την ανεξαρτησία της Ουκρανίας το 1991 και ιδιαίτερα μετά το Euromaidan το 2014, αποστασιοποιούμενη από τη ρωσική επιρροή.
Η ρωσική εισβολή το 2022 ανέδειξε το Ντνιπρό σε ανθρωπιστικό και στρατηγικό κόμβο, υπογραμμίζοντας την ανθεκτικότητα και τη δυναμική του ρόλου της πόλης στη σύγχρονη Ουκρανία. Το ιστορικό της υπόβαθρο, από τις Κοζακικές κοινότητες έως την εποχή των πολέμων, τη βαριά βιομηχανία και τον πρόσφατο αγώνα για ανεξαρτησία, προσδίδει σε όσους μεγαλώνουν εκεί μια σύνθετη ταυτότητα, όπου το παρελθόν και το παρόν διαπλέκονται διαρκώς.
Γιαροσλάβα Μάχουτσιχ: Η διάσημη Ουκρανή αθλήτρια μιλά στην ATHENS VOICE
Σε μία συνοικία του Ντνιπρό, στις 19 Σεπτεμβρίου 2001, άνοιξε για πρώτη φορά τα μάτια του ένα κορίτσι που έμελλε να πετάξει ψηλά – κατά κυριολεξία. Η Γιαροσλάβα Μάχουτσιχ, μόλις στα 23 της χρόνια, ήδη έχει αφήσει τη σφραγίδα της στον παγκόσμιο στίβο με εξαιρετικές επιδόσεις στο άλμα εις ύψος. Με κορυφαίες στιγμές της καριέρας της το χρυσό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2024 στο Παρίσι και την κατάρριψη του παγκοσμίου ρεκόρ με άλμα 2,10 μέτρων, αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες αθλήτριες της εποχής της.
Η Μάχουτσιχ ξεκίνησε την αθλητική της πορεία σε ηλικία 13 ετών και μέχρι τα 15 της είχε ήδη κατακτήσει διεθνείς τίτλους, όπως το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Κ18 του 2017. Στη συνέχεια, η ανοδική της πορεία περιλάμβανε σημαντικές διακρίσεις: αργυρό μετάλλιο στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του 2019, χρυσά μετάλλια στο Παγκόσμιο Κλειστού Στίβου 2022 και στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα 2023, καθώς και δύο διαδοχικές νίκες στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα το 2022 και το 2024.
Το 2024 αποτέλεσε ορόσημο για την καριέρα της, καθώς στις 7 Ιουλίου κατέρριψε το 37ετές παγκόσμιο ρεκόρ της Στέφκα Κοσταντίνοβα, ενώ λίγες εβδομάδες αργότερα κατέκτησε το χρυσό στους Ολυμπιακούς Αγώνες με άλμα 2,00 μέτρων. Η Μάχουτσιχ, παρά τις αντιξοότητες, όπως η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, συνέχισε να αγωνίζεται και να διαπρέπει, αποδεικνύοντας τη δύναμη και την αφοσίωσή της στο άθλημα.
Ο αγώνας στον πόλεμο και στον αθλητισμό
Το μεσημέρι μίας Κυριακής του Δεκέμβρη, στάθηκε απέναντι μου στην οθόνη ένα σεμνό, ευγενέστατο κορίτσι. Τη ρώτησα, αρχικώς, πού βρίσκεται – αν είναι στην Ουκρανία, στο Ντνίπρο της καρδιάς της, όπου ζει η οικογένειά της. Η Γιαροσλάβα χαμογέλασε και είπε ότι βρίσκεται στην Τενερίφη καθώς προετοιμάζεται για μία ακόμα μεγάλη διεθνή συνάντηση του στίβου. Στην Ουκρανία είχε βρεθεί για δύο μήνες, τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο – όχι μόνο για να νιώσει τη θαλπωρή των δικών της, στο σύντομο αυτό διάλειμμα από τον πρωταθλητισμό, αλλά για να στηρίξει με τις δικές της δυνάμεις των αγώνα της χώρας της.
Μιλώντας στην Athens Voice, η Γιαροσλάβα Μάχουτσιχ μοιράζεται την εντυπωσιακή διαδρομή της, καθώς και τον τρόπο που ο πόλεμος έχει σμιλέψει την ψυχική της αντοχή και την αποστολή της να γίνει σύμβολο ελπίδας για την πατρίδα της.
«Από μικρή ένιωθα ότι ήθελα να ξεπερνάω τα όρια μου», εξηγεί. «Ξεκίνησα να πηδάω πάνω από κάθε εμπόδιο που έβρισκα μπροστά μου και στα 13 μου κατάλαβα ότι ο αθλητισμός δεν είναι απλώς χόμπι, είναι ο δρόμος μου». Σε ηλικία 17 ετών, κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Εφήβων, κάτι που, όπως λέει, «ήταν η στιγμή που όλα άλλαξαν. Όλος ο κόσμος ξαφνικά κοίταξε προς εμένα και ήξερα ότι είχα ευθύνη να συνεχίσω».
Η ζωή της άλλαξε δραματικά το 2022, όταν ο πόλεμος ξέσπασε στην Ουκρανία. Το Ντνίπρο, η γενέτειρά της, βομβαρδίζεται συνεχώς, όμως η Γιαροσλάβα επιμένει να επιστρέφει. «Είναι η καρδιά μου – εκεί ζουν οι γονείς μου, οι φίλοι μου. Δεν μπορώ να σταματήσω να επιστρέφω, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι θα ακούσω ξανά εκρήξεις», λέει. «Οι Ουκρανοί ζούμε αυτή τη ζωή, αλλά προσπαθούμε να συνεχίσουμε. Όταν είμαι εκεί, νιώθω τον παλμό της πόλης μου. Ακόμα κι αν ακούω εκρήξεις, ξέρω ότι είμαι στο σπίτι μου».
Παρά τις αντιξοότητες, αγωνίζεται και κερδίζει. «Προσπαθώ να συνεχίσω να εκπροσωπώ τη χώρα μου σε διεθνές επίπεδο, να δείξω στον κόσμο ότι συνεχίζουμε να πολεμάμε και να προστατεύουμε την ανεξαρτησία μας». Το 2023, στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του Παρισιού, κέρδισε το χρυσό μετάλλιο, δείχνοντας στον κόσμο ότι «η δύναμη της ψυχής μου υπερβαίνει κάθε εμπόδιο. Κάθε φορά που ανεβαίνω στο άλμα, κουβαλάω μαζί μου την πατρίδα μου. Είναι σαν να υψώνεται μαζί μου η Ουκρανία».
«Κάθε φορά πριν από έναν αγώνα διαβάζω ειδήσεις για επιθέσεις στη χώρα μου. Και μετά, πηγαίνω στο στάδιο. Το να συνεχίσω να αγωνίζομαι είναι ο τρόπος μου να φωνάξω στον κόσμο: μην ξεχνάτε την Ουκρανία», είπε και πρόσθεσε: «Πώς μπορώ να αγνοήσω τι συμβαίνει; Πώς μπορώ να σταματήσω; Οι στρατιώτες μας χάνουν τη ζωή τους, και εγώ οφείλω να κάνω το καλύτερο για τη δική μου αποστολή: να κρατήσω την Ουκρανία στο προσκήνιο».
Η Γιαροσλάβα γνωρίζει ότι το όνομά της και οι επιτυχίες της είναι πηγή έμπνευσης για εκατομμύρια συμπατριώτες της. «Δυστυχώς, χάνουμε τους καλύτερους ανθρώπους μας, τους στρατιώτες μας, που προστατεύουν τη χώρα. Ακόμα και στον αθλητισμό έχουμε παραδείγματα, όπως ο Βόβα, ένας φίλος μου και κορυφαίος αθλητής του επτάθλου, που σκοτώθηκε στο Ντονέτσκ. Η θυσία του με γεμίζει ευθύνη να συνεχίσω. Κάθε φορά που σκέφτομαι τον Βόβα, νιώθω ότι πρέπει να προσπαθήσω ακόμη περισσότερο».
Ποιος θεωρεί ότι είναι ο ρόλος της ως παγκόσμια πρωταθλήτρια; «Ξέρετε, νομίζω ότι είναι αποστολή μου: Να μην ξεχάσει κανείς την Ουκρανία. Και πρέπει να κάνω άλμα, να φέρω καλά αποτελέσματα για το έθνος μου. Και θυμάμαι όταν πήγα στους Ολυμπιακούς Αγώνες, ήμουν κάτοχος παγκοσμίου ρεκόρ. Είχα την προσοχή πάνω μου, όλοι με παρακολουθούσαν, κάθε κάμερα με ακολουθούσε», σημειώνει.
Πώς καταφέρνει να παραμένει συγκεντρωμένη, καταρρίπτοντας το ένα ρεκόρ μετά το άλλο: «Ξέρετε, είναι δύσκολο ψυχολογικά να αγωνίζεσαι και να συγκεντρώνεσαι μόνο στο ύψος. Το πρώτο χρόνο όταν ξεκίνησε ο πόλεμος, ήταν δύσκολο να συγκεντρωθώ μόνο στο άλμα εις ύψος. Αλλά τώρα, σχεδόν τρία χρόνια που αγωνίζομαι, και φυσικά, κάθε φορά πριν από τους αγώνες, όταν διαβάζω, είναι τρομακτικά τα νέα. Επιθέσεις με πυραύλους στο κέντρο της πόλης, στα σπίτια. Αλλά μετά από αυτό, ξέρω ότι πρέπει να πάω στον στίβο, να κάνω καλό άλμα για να δείξω στους ανθρώπους ότι δεν θα ξεχάσουν τους Ουκρανούς, τον Ουκρανικό λαό που μάχεται».
Πώς συγκεντρώνεται; «Πιστεύω ότι πρέπει να είμαι δυνατή και να συνεχίσω, γιατί ο αθλητισμός είναι το πάθος μου. Στην πραγματικότητα, με κάποιον τρόπο, ο αθλητισμός με βοηθάει». Οι εικόνες της Γιαροσλάβα να χαλαρώνει μέσα στον στίβο, ακόμα και να παίρνει έναν υπνάκο εν μέσω των αγώνων είναι εντυπωσιακές. Η αυτοσυγκέντρωσή της είναι αξιοθαύμαστη.
Επιμένω: Πώς μένει ψυχικά δυνατή; «Με βιβλία, μουσική και με τραγούδι. Αλλά τραγουδάω άσχημα...». Τι μουσική ακούει; «Έχουμε πολλούς Ουκρανούς τραγουδιστές. Όταν ήμουν στην Ουκρανία, επισκέφτηκα μια συναυλία της Νάντια Ντορόφιεβα. Μου αρέσουν οι νέοι Ουκρανοί τραγουδιστές». Τι βιβλία διαβάζει; «Όπως κάθε κορίτσι, φυσικά μου αρέσουν τα μυθιστορήματα. Νομίζω ότι μου δίνει ψυχική δύναμη. Γιατί όταν διαβάζω ένα βιβλίο, η φαντασία μου δουλεύει πολύ. Και όταν διαβάζεις ένα βιβλίο, φαντάζεσαι μόνο τη ζωή που συμβαίνει στο βιβλίο. Και για δύο ώρες ξεχνάς την πραγματικότητα».
Η Γιαροσλάβα δεν αφήνει ποτέ την ευκαιρία να προβάλει την ουκρανική της ταυτότητα. «Στις εμπορικές διοργανώσεις, όπου δεν φοράμε τη στολή της χώρας μας, σκέφτηκα να βάφω το μάτια μου με τα χρώματα της ουκρανικής σημαίας. Οι φωτογράφοι αγαπούν αυτή τη λεπτομέρεια, και οι εικόνες με το μπλε και το κίτρινο δημοσιεύονται παντού, με μικρές ιστορίες για μένα και τη χώρα μου», λέει χαμογελώντας.
Παρά τη διεθνή αναγνώριση, η Γιαροσλάβα δεν ξεχνά το βάρος της ευθύνης. «Είμαι μόλις 23, ζώντας τα καλύτερα χρόνια της ζωής μου, αλλά δεν μπορώ να τα απολαύσω όπως θα ήθελα. Σκέφτομαι συνεχώς την οικογένεια και τους φίλους μου που ζουν μέσα στον πόλεμο. Ακόμα και όταν γελάω, αυτό διαρκεί για δύο λεπτά. Μετά θυμάμαι την Ουκρανία». Η ίδια θεωρεί πως όλη αυτή η πίεση την έχει κάνει πιο δυνατή. «Κάθε φορά που πηδάω στο αγώνισμά μου, νιώθω ότι κουβαλάω κάτι παραπάνω από τον εαυτό μου. Κουβαλάω τις ελπίδες και τα όνειρα της χώρας μου. Και αυτό μου δίνει περισσότερη δύναμη».
Πιστεύει πως ο τρόπος που αγωνίζεται, τα χρώματα της ουκρανικής σημαίας στα μάτια της, οι νίκες και τα μετάλλια, συμβάλλουν στο ηθικό των Ουκρανών; «Ξέρετε, είμαι περήφανη που είμαι Ουκρανή και θέλω να δείξω σε όλους ότι είμαστε δυνατοί άνθρωποι. Δυστυχώς, πριν από τον πόλεμο, πολλοί άνθρωποι δεν γνώριζαν καν τη χώρα μας. Θυμάμαι μια φορά που είπα σε κάποιους στην Ευρώπη ότι είμαι από την Ουκρανία, και μου απάντησαν “Α, από τη Ρωσία”; Και τους έλεγα όχι, από την Ουκρανία. Είναι μια διαφορετική χώρα, ανεξάρτητη, με τη δική της ιστορία. Και τώρα οι άνθρωποι από την Ευρώπη κι από όλο τον κόσμο ξέρουν ότι η Ουκρανία είναι μια ανεξάρτητη χώρα με δυνατούς ανθρώπους που μάχονται για την ελευθερία και την ανεξαρτησία τους. Αυτό θέλω να δείξω».
Συζητά με άλλους αθλητές, με προπονητές ή με συναθλητές για την Ουκρανία; «Όταν ξεκίνησε ο πόλεμος, ήταν πολύ συγκινητικό. Πολλοί αθλητές με ρωτούσαν για την κατάσταση, για την οικογένειά μου, τους φίλους μου. Στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα στη Σερβία, δύο εβδομάδες μετά την έναρξη του πολέμου, η Ελεονόρ Πάτερσον από την Αυστραλία έκανε μανικιούρ με τα χρώματα της σημαίας μας, μπλε και κίτρινο, και μου είπε: “Το έκανα για σένα, για τη χώρα σου”. Ένας άλλος αθλητής από την Ιταλία, ο Τζιανμάρκο Ταμπέρι, στην παρουσίαση φορούσε μάσκα με τα χρώματα της Ουκρανίας. Νιώθεις ότι οι αθλητές σε στηρίζουν και κατανοούν τι συμβαίνει».
Κλείνοντας, η Γιαροσλάβα στέλνει ένα μήνυμα: «Σας ζητώ να συνεχίσετε να βοηθάτε την Ουκρανία. Πολεμάμε για την Ευρώπη, για τον κόσμο ολόκληρο. Το 2024 εύχομαι να είναι η χρονιά που ο πόλεμος θα σταματήσει, οι οικογένειες θα επανενωθούν και θα συνεχίσουν τις ζωές τους. Αυτό είναι το μεγαλύτερό μου όνειρο».
Η προσφορά πέρα από το άλμα
Η Γιαροσλάβα δεν αγωνίζεται μόνο για τη δόξα. Είναι πρέσβειρα του προγράμματος Save the Limb, που παρέχει καινοτόμες θεραπείες σε στρατιώτες που έχουν χάσει άκρα. «Όταν ήμουν στην Ουκρανία, συνάντησα πολλούς από αυτούς. Το να βοηθάς αυτούς τους ανθρώπους είναι τόσο σημαντικό όσο και το να αγωνίζεσαι», λέει. «Με τα χρήματα από τις νίκες μου στηρίζω στρατιώτες, οικογένειες και ζώα που επηρεάζονται από τον πόλεμο. Είναι ο τρόπος μου να πω “ευχαριστώ” σε όσους θυσιάζονται για την ελευθερία μας».
Αξίζει να σημειωθεί ότι το «Save The Limb» ενώθηκε με τη ΜΚΟ «Be The Light» με έδρα τις ΗΠΑ (που ιδρύθηκε από τη Χριστίνα Κατράκη). Η κ. Κατράκη, μιλώντας στην Athens Voice έστειλε το παρακάτω μήνυμα: «Σας καλώ όλους να μας βοηθήσετε, να κάνετε δωρεές για τον σκοπό του φωτός και της ζωής - Be The Light - Save The Limb!».
9°
