Κοσμος

Ξύπνησαν οι Δαίμονες της Μεσοποταμίας

Νεο-οθωμανικό ντελίριο στην Άγκυρα με στόχο τους Κούρδους στην σκιά του φλερτ Τραμπ-Ερντογάν και με το Ισραήλ να καραδοκεί

4766-35219.jpg
Νίκος Γεωργιάδης
4’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
Ξύπνησαν οι Δαίμονες της Μεσοποταμίας
© Reza/Getty Images

Μέση Ανατολή: Το πραγματικό παιχνίδι σε πραγματικές συνθήκες, με πραγματικούς πρωταγωνιστές μόλις αρχίζει μέσα στην αρένα που αναδύθηκε από τις στάχτες της Δυναστείας των Άσαντ. 

Κατά μήκος της συνοριακής γραμμής μεταξύ Τουρκίας και Συρίας, προς τη δυτική όχθη του Ευφράτη, απλώνεται η γη των Κούρδων. Εδώ και χρόνια, από το 2011, οι κάτοικοί της παλεύουν εναλλάξ να απωθήσουν τους Τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους και τους Τούρκους. Η κοινή συνοριακή γραμμή με την Τουρκία ξεπερνά τα 900 χιλιόμετρα. Ατελείωτη, αχόρταγη σε αίμα και ανθρώπινο πόνο.

Εδώ και μερικά εικοσιτετράωρα παρατηρείται μία ενδεικτική για τις προθέσεις της Τουρκίας ενίσχυση στρατιωτικών μονάδων με μοναδικό και προφανή στόχο μία ευρύτερη εισβολή κατά των κουρδικών θέσεων στην πόλη - σύμβολο, το Κομπάνι. Δίπλα στις τουρκικές μονάδες έχουν παραταχθεί και δυνάμεις Τζιχαντιστών, Τουρκομάνων προφανώς ως επί το πλείστον. Τα περισσότερα στοιχεία για την κατάσταση σε αυτήν την πλευρά του μετώπου και μακριά από το επίκεντρο του ενδιαφέροντος που είναι η Δαμασκός και το Χαλέπι, τα παραθέτει ο ισραηλινός τύπος. Μόλις πριν από λίγα εικοσιτετράωρα ισραηλινά αεροσκάφη βομβάρδισαν αποθήκες και εγκαταστάσεις με στρατιωτικό υλικό του πρώην εθνικού συριακού στρατού. Οι βόμβες έπεσαν ελάχιστα χιλιόμετρα από τα τουρκικά σύνορα. Το μήνυμα προς την Τουρκία ήταν σαφές. «Οι Κούρδοι είναι φίλοι μας».

Η Jerusalem Post της Τρίτης που μας πέρασε ανήρτησε μία ενδιαφέρουσα ανάλυση ως προς τα πραγματικά στρατιωτικά δεδομένα στην περιοχή του Κομπάνι. Ακόμη και οι Αμερικανοί που είναι παρόντες στην περιοχή ανησυχούν για μία ενδεχόμενη εισβολή στα κουρδικά εδάφη της Συρίας. Κάποιοι θεωρούν ως απολύτως επικείμενη μία τέτοια εισβολή. Και όλα αυτά στο περιθώριο των δηλώσεων του Ντόναλντ Τραμπ που ρίχνουν λάδι στη φωτιά. Βλέπετε, στην Τουρκία πνέει άνεμος αισιοδοξίας και εθνικής ανάτασης. Η Αμερική του Τραμπ αναγνωρίζει πως πίσω από την επέλαση των Τζιχαντιστών από το Ιτλίμπ στη Δαμασκό μέσα σε 11 ημέρες κρύβεται η Τουρκία, δηλαδή ο Ερντογάν. Ο οποίος κατά τον Ντόναλντ Τραμπ είναι «πολύ έξυπνος και ωραίος τύπος και ηγείται της Τουρκίας που είναι μία ισχυρή στρατιωτική δύναμη». Αυτά δήλωσε δημόσια ο νεοεκλεγείς πρόεδρος των ΗΠΑ και ποιος πιάνει τώρα τους νέο-Οθωμανούς της Άγκυρας που διψάνε για διεθνή αναγνώριση εδώ και χρόνια.

Ο Τραμπ ήταν εκείνος που διεμήνυσε στον Ερντογάν το περίφημο «Σκάσε και κάτσε φρόνιμα», τότε με τα τερτίπια με τους S-400 και τη φυλάκιση του αμερικανού πάστορα. Είναι ωστόσο ο ίδιος άνθρωπος ο οποίος περιστοιχίζεται από μία ομάδα η οποία σκέπτεται με τον ίδιο τρόπο και η οποία προωθεί την αντίληψη πως η Τουρκία θα μπορούσε να αντικαταστήσει το Ιράν στη σκακιέρα της Εγγύς και Μέση Ανατολής. Πρόκειται για μία θεωρία η οποία υιοθετείται και από μία ισχυρή πτέρυγα των Δημοκρατικών η οποία διέγνωσε πως σε έναν βαθμό θα έπρεπε η Τουρκία να αναλάβει ρόλο στην περιοχή ώστε να ηττηθεί στρατηγικά το Ιράν στη Συρία για να αποδομηθεί το πολιτικο-στρατιωτικό αρχιτεκτόνημα της Τεχεράνης με τον Άσαντ, τη Χεζμπολάχ, τη Χαμάς και τους Χούθι. Επί της ουσίας και επί του παρόντος σε αυτή τη θεωρία προσχώρησε και το Ισραήλ αφού η προτεραιότητα για τον Νετανιάχου και το επιτελείο του είναι το Ιράν και ο γεωπολιτικός ακρωτηριασμός του.

Με τέτοιο ούριο άνεμο και την καθολική στήριξη της τουρκικής κοινωνίας ο Ερντογάν ενδεχομένως να θεωρεί πως λύθηκαν τα χέρια του για μία ολιστική αντιμετώπιση του κουρδικού προβλήματος. Θα μπορούσε να παραχωρήσει κάποια πολιτικά ανταλλάγματα στους δικούς του Κούρδους, όπως την υπό όρους αποφυλάκιση του Οτζαλάν και των κουρδικών πολιτικών στελεχών, καθώς και να παραχωρήσει κάποια πολιτικά δικαιώματα για τα μάτια του κόσμου. Εκτονώνοντας το εσωτερικό του μέτωπο θα μπορούσε να σκεφτεί πως μία εισβολή στη Συρία κατά των κουρδικών πολιτοφυλακών του YPG θα ήταν άμεσα υλοποιήσιμη. Με την ανοχή των Αμερικανών και το Ισραήλ να κάνει τα στραβά μάτια. Μέχρι να ξεκαθαρίσει η κατάσταση.

Μόνο που η σκακιέρα δεν είναι δεδομένη και το έδαφος στα δυτικά του Ευφράτη είναι ολισθηρό. Με τους «μετανοημένους» Τζιχαντιστές στην εξουσία και μία απίστευτη φτώχεια να κυριαρχεί από άκρη σε άκρη στην αχανή Συρία, όπου τα ταμιακά αποθέματα ανέρχονται σε μόλις 200 εκατ. δολάρια, οι μαθητευόμενοι μάγοι της Δαμασκού προσανατολίζονται στην επιβολή κεφαλικού φόρου για να τα βγάλουν πέρα. Κεφαλικό φόρο σε ποιον και πόσο άραγε; Η Συρία από το 2011 ζούσε και ζει σε κατάσταση γενικευμένης πείνας, με την αγροτική της οικονομία κατεστραμμένη, με εκατομμύρια ειδικευμένους πολίτες στην προσφυγιά και με τον εναπομείναντα πληθυσμό να έχει συνηθίσει στην «οικονομία του κατσαπλιά». Υπό αυτές τις συνθήκες η εξομάλυνση της καθημερινότητας στην εμπόλεμη, ακόμη, Συρία και η εκτόνωση των παθών που συσσώρευσε ο πολυετής εμφύλιος προφανώς και δεν προσφέρει άνεση ελιγμών στον Ταγίπ Ερντογάν αφού ανά πάσα στιγμή το «θαύμα του Χαλεπίου», αυτή η απροσδόκητη νίκη των Τζιχαντιστών δεύτερης γενιάς, κινδυνεύει να ανατραπεί. Άλλωστε η ίδια η στάση του Ισράηλ αποδεικνύει του λόγου το αληθές. Μην έχοντας καμία εμπιστοσύνη στις πραγματικές δυνατότητες άσκησης εξουσίας από τον πολλά υποσχόμενο Τζολάνι, το Ισραήλ αποφάσισε και να εισβάλει στη Συρία και να καταστρέψει εξ ολοκλήρου τις στρατιωτικές υποδομές της και να διασφαλίσει πως στο μέλλον η «ουδέτερη ζώνη» με τη Συρία θα ξεπερνά κατά πολύ τα 30 χιλιόμετρα σε βάθος. Μεταξύ μας, το Γκολάν χάθηκε διά παντός για την Συρία όπως φαίνεται πώς θα χαθεί και το Όρος Χερμών. Ταυτόχρονα οι Δρούζοι κατά μήκος της συνοριακή γραμμής φαίνεται πώς κινούνται στην κατεύθυνση της απορρόφησης τους από το ισραηλινό κράτος.

Αυτό που επιδιώκουν οι Ισραηλινοί είναι να διασφαλιστεί η δυνατότητα στρατηγικού βάθους εντός του συριακού εδάφους. Το Ισραήλ δεν διαθέτει στρατηγικό βάθος. Επεδίωκε να το διασφαλίσει στο παρελθόν μέσω… Τουρκίας, η οποία ήταν και ο «καλός χωροφύλακας του ΝΑΤΟ» στην περιοχή. Αυτή η θεωρητική συνθήκη έπαψε να υπάρχει μετά την υπόθεση «Mavi Marmara», τότε που τα τουρκικά πλοιάρια επιχείρησαν να μεταφέρουν βοήθεια στη Γάζα. Οι ισραηλινοί επιτέθηκαν. Ο Ερντογάν άρπαξε την ευκαιρία να αυτοανακηρυχθεί νέος Σουλεϊμαν Μεγαλοπρεπής. Η follie des grandeurs δεν έχει όρια ούτε και σύνορα αναγνωρίζει.

Ο μόνος τρόπος να διασφαλιστεί στρατηγικό βάθος για το Ισραήλ είναι η δημιουργία μίας γεωπολιτικά χρήσιμης κουρδικής οντότητας. Μία τέτοια προοπτική θα έφθανε δυνητικά ακόμη και στον ακρωτηριασμό του βορειοδυτικού Ιράν όπου κατοικείται από την κουρδική μειονότητα. Μία ματιά στον χάρτη θα ήταν πολύ χρήσιμη. Θεωρητικά η κουρδική ζώνη περικυκλώνει την Τουρκία από τα νότια στη Συρία, ανατολικά προς το Ιράκ και βορειοδυτικά προς το Ιράν, και συνορεύει με τις αμιγώς κουρδικές περιοχές εντός τουρκικού εδάφους.

Αυτόν τον πραγματικό κίνδυνο επιχειρεί εδώ και μήνες να περιγράψει ο Ταγίπ Ερντογάν όταν αναφέρεται σε «σχέδια ακρωτηριασμού της Τουρκίας που ετοιμάζονται 30 χιλιόμετρα από τα σύνορά μας». Ο κίνδυνος είναι τόσο υπαρκτός όσο υπαρκτές είναι οι στρατηγικές ανάγκες του Ισραήλ. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο ο Ερντογάν αφιερώνει τόσες πολλές «ατάκες» στις ομιλίες του περί ορατού κινδύνου πολεμικής εμπλοκής της Τουρκίας με το Ισραήλ.

Αν η Άγκυρα εκλάβει τα κομπλιμέντα του Ντόναλντ Τραμπ προς την Τουρκία και τον πρόεδρό της ως «πράσινο φως» για την εφαρμογή των σχεδίων εισβολής κατά των Κούρδων της Συρίας, τότε δυνητικά θα εκτεθεί στρατηγικά ο άξονας ΗΠΑ - Ισραήλ στην γραμμή αναχαίτισης της μέχρι και χθες διείσδυσης στη Μέση και Εγγύς Ανατολή του ιρανικού παράγοντα. Τότε θα έχουμε μία νέα πραγματικότητα ενός πάλι ισλαμικού κράτους με σαφείς επιδιώξεις άσκησης περιφερειακού ελέγχου με ιδεολογικές τάσεις που παραπέμπουν στην Ευρασία και όχι στην Δύση.

Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα προκαλούσε ανατροπή της σκακιέρας και ενδεχομένως θα μετατόπιζε τις τεκτονικές πλάκες επαναφέροντας γεωπολιτικά την περιοχή σε προ του Α' Παγκοσμίου Πολέμου εποχές. Πράγμα αδιανόητο για το σύγχρονο Ισραήλ. Με λίγα λόγια, το πραγματικό παιχνίδι σε πραγματικές συνθήκες, με πραγματικούς πρωταγωνιστές μόλις αρχίζει μέσα στην αρένα που αναδύθηκε από τις στάχτες της Δυναστείας των Άσαντ. 

ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΣΤΟ NEWSLETTER ΜΑΣ

Tα καλύτερα άρθρα της ημέρας έρχονται στο mail σου

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.