Η Συρία σε κρίσιμη καμπή: Η απελευθέρωση των κρατουμένων και η εξουσία στους αντάρτες - Όσα γνωρίζουμε μέχρι σήμερα
Η Συρία βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή. Ο απερχόμενος πρωθυπουργός του καθεστώτος συμφώνησε να παραδώσει την εξουσία στους αντάρτες της Συρίας τη Δευτέρα, μια ημέρα αφότου οι αντάρτες κατέλαβαν την πρωτεύουσα και ανέτρεψαν τον μακροχρόνιο δικτάτορα Μπασάρ αλ Άσαντ.
Η είδηση της ανατροπής του Άσαντ πυροδότησε πανηγυρισμούς στους δρόμους της Δαμασκού και στις συριακές κοινότητες σε όλο τον κόσμο, καθώς αντάρτες και πολίτες λεηλάτησαν τα παλάτια του πρώην δικτάτορα. Χιλιάδες πολιτικοί κρατούμενοι απελευθερώθηκαν από τις διαβόητες φυλακές του Άσαντ. Ωστόσο, το μέλλον της κατεστραμμένης από τον πόλεμο χώρας παραμένει αβέβαιο, με τους ισλαμιστές μαχητές Hayat Tahrir al-Sham (HTS) - που χαρακτηρίζονται ως ξένη τρομοκρατική οργάνωση από τις Ηνωμένες Πολιτείες - να ηγούνται των ομάδων ανταρτών που πρόκειται να πάρουν τον έλεγχο.
Τι ξέρουμε έως σήμερα για την κατάσταση στη Συρία
Ο ηγέτης του HTS Abu Mohammad al-Jolani συναντήθηκε με τον απερχόμενο πρωθυπουργό Mohammad Ghazi al-Jalali στη Δαμασκό τη Δευτέρα για να «συντονίσει τη μεταφορά της εξουσίας με τρόπο που να διασφαλίζει την παροχή υπηρεσιών στον λαό μας στη Συρία». Δεν έχει ακόμη επιλεγεί ένας μεταβατικός πρωθυπουργός, είπε πηγή στο CNN, αλλά ο αλ Τζαλάλι έχει δεσμευτεί να συνεργαστεί.
Το Ισραήλ είπε ότι ο στρατός του έπληξε τις δυνατότητες χημικών όπλων της Συρίας καθώς διέταξε τον στρατό του να δημιουργήσει μια «ζώνη ασφαλείας» εντός του συριακού εδάφους, χωρίζοντας τα κατεχόμενα από το Ισραήλ Υψίπεδα Γκολάν από την υπόλοιπη Συρία. Τα Ηνωμένα Έθνη δήλωσαν ότι η κίνηση αυτή παραβιάζει μια συμφωνία του 1974.
Σύροι έσπευσαν στη φυλακή Saydnaya, γνωστή ως «το σφαγείο», για να αναζητήσουν τα αγαπημένα τους πρόσωπα μετά τις φήμες ότι μια υπόγεια περιοχή της περιβόητης καθεστωτικής φυλακής ήταν γεμάτη με χιλιάδες κρατούμενους. Ωστόσο, η Συριακή Πολιτική Άμυνα είπε ότι δεν βρήκε «κανένα στοιχείο για μη ανακαλυφθέντα μυστικά κελιά». Σύντομα θα ανακοινωθεί κατάλογος ανώτερων αξιωματούχων του καθεστώτος Άσαντ που καταζητούνται για βασανιστήρια, δήλωσαν οι αντάρτες της Συρίας. Για μισό αιώνα, η οικογένεια Άσαντ κυβέρνησε τη χώρα με σιδερένια γροθιά, με μακροχρόνιες τεκμηριωμένες αναφορές για μαζικές φυλακίσεις, βασανιστήρια, εξωδικαστικές δολοφονίες και φρικαλεότητες κατά του λαού της. Οι αντάρτες της Συρίας κάλεσαν τις δυνάμεις ασφαλείας του καθεστώτος Άσαντ να εγγραφούν σε αυτό που αποκαλούν «κέντρο εποικισμού». Οι αντάρτες έχουν υποσχεθεί αμνηστία για όλους τους στρατευμένους στρατιώτες, αλλά αυτοί οι κανόνες δεν ισχύουν για όσους προσφέρθηκαν εθελοντικά να πολεμήσουν. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν «ξεκάθαρα και διαρκή συμφέροντα στη Συρία», όπως η καταπολέμηση του ISIS, η αποτροπή των όπλων μαζικής καταστροφής από το να πέσουν «σε λάθος χέρια» και η αποφυγή «εξαγωγής τρομοκρατίας και εξτρεμισμού» από τη χώρα. Εν τω μεταξύ, οι ΗΠΑ κατηγόρησαν δύο πρώην υψηλόβαθμους αξιωματούχους των συριακών μυστικών υπηρεσιών για εγκλήματα πολέμου για φερόμενο βασανισμό Αμερικανών και άλλων αμάχων.
Ο κορυφαίος απεσταλμένος των ΗΠΑ βρίσκεται στη Βηρυτό στο πλαίσιο «εντατικών προσπαθειών» για την εύρεση του ανεξάρτητου δημοσιογράφου Austin Tice, δήλωσε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν επικοινωνήσει με τις δυνάμεις της συριακής αντιπολίτευσης σχετικά με τον Tice, ο οποίος κρατήθηκε στη Δαμασκό το 2012, ελπίζοντας να μάθουν περισσότερα για το πού βρίσκεται.
Το Ισραήλ, οι ΗΠΑ και η Τουρκία εξαπολύουν πλήγματα στη Συρία για να προστατεύσουν τα συμφέροντά τους
Οι ΗΠΑ έχουν πλήξει στόχους που συνδέονται με το Ισλαμικό Κράτος στην κεντρική Συρία, ενώ η Τουρκία έχει επιτεθεί στις κουρδικές δυνάμεις που υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ. Συμφωνία για την απόσυρση των κουρδικών δυνάμεων από τη βόρεια πόλη Manbij φέρεται να επετεύχθη τη Δευτέρα μετά από προέλαση του Συριακού Εθνικού Στρατού που υποστηρίζεται από την Τουρκία.
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, προειδοποίησε τη Δευτέρα ότι το Ισλαμικό Κράτος θα προσπαθήσει να χρησιμοποιήσει αυτή την περίοδο για να αποκαταστήσει τις δυνατότητές του στη Συρία. Ο Μπλίνκεν πρόσθεσε ότι οι δηλώσεις των ηγετών των ανταρτών για την οικοδόμηση μιας διακυβέρνησης χωρίς αποκλεισμούς ήταν ευπρόσδεκτες, αλλά ότι το πραγματικό μέτρο θα ήταν στη δράση που θα αναλάβουν.
Το Ισραήλ επιβεβαίωσε επίσης ότι έστειλε δυνάμεις στην ουδέτερη ζώνη πέρα από τα κατεχόμενα από το Ισραήλ Υψίπεδα Γκολάν και σε πρώην συριακές στρατιωτικές θέσεις στο όρος Ερμών σε αυτό που περιέγραψε ως «προσωρινό μέτρο». Ανέφερε ότι θα συνεχίσει με αεροπορικές επιδρομές σε τοποθεσίες του πρώην καθεστώτος που σχετίζονται με πυραύλους και χημικά όπλα, και με αεροπορικές επιδρομές που αναφέρθηκαν το βράδυ της Δευτέρας σε εγκατάσταση αεράμυνας κοντά στο λιμάνι της Λατάκια.
Το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων με έδρα τη Βρετανία δήλωσε την Τρίτη ότι το Ισραήλ «κατέστρεψε τις πιο σημαντικές στρατιωτικές τοποθεσίες στη Συρία» με περίπου 250 αεροπορικές επιδρομές από την πτώση του καθεστώτος Άσαντ. Οι επιδρομές είχαν στόχο αεροδρόμια και αποθήκες, μοίρες αεροσκαφών, ραντάρ, στρατιωτικούς σταθμούς σημάτων και πολλαπλές αποθήκες όπλων και πυρομαχικών τις τελευταίες 48 ώρες, ανέφερε.
Στο περιθώριο κεκλεισμένων των θυρών συνεδρίασης του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ τη Δευτέρα, ο πρεσβευτής της Συρίας στον ΟΗΕ, Koussay Aldahhak, δήλωσε: «Είμαστε με τον συριακό λαό» και ότι οι πρεσβείες και οι αποστολές του είχαν λάβει οδηγίες να συνεχίσουν τον ρόλο τους όσο περιμένουν νέα κυβέρνηση. Το Συμβούλιο Ασφαλείας εμφανίστηκε ενωμένο ως προς την ανάγκη διατήρησης της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Συρίας και θα εργαστεί για μια κοινή δήλωση τις επόμενες ημέρες, δήλωσαν Αμερικανοί και Ρώσοι διπλωμάτες μετά τη συνάντηση.
Με έντονα ανταγωνιστικές ατζέντες, η Τουρκία και το Ισραήλ έχουν ήδη θέσει τις κόκκινες γραμμές τους σχετικά με τη Συρία, με την Τουρκία να λέει ότι δεν θα δεχόταν το κουρδικό PKK ή το Ισλαμικό Κράτος να επωφεληθούν από τη νέα κατάσταση, ακόμη και όταν υποσχέθηκε να βοηθήσει τους Σύρους μετανάστες στην Τουρκία. Ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ωστόσο επέμεινε ότι η Τουρκία δεν ενδιαφέρεται να επεκτείνει την εμβέλειά της στη Συρία, παρά την υποστήριξή της στους Σύρους αντάρτες.
Το Ιράν, το οποίο υποστήριξε τον Άσαντ στον βίαιο εμφύλιο πόλεμο της χώρας για να διατηρήσει τον χερσαίο του διάδρομο προς τη Χεζμπολάχ στον Λίβανο, έδειξε επίσης ότι άνοιξε γρήγορα μια απευθείας γραμμή επικοινωνίας με τους αντάρτες που ανέτρεψαν τον Άσαντ. Ώρες μετά την πτώση του Άσαντ το πρωί της Κυριακής, το Ιράν δήλωσε ότι αναμένει ότι οι σχέσεις με τη Δαμασκό θα συνεχιστούν με βάση την «διορατική και σοφή προσέγγιση» των δύο χωρών και ζήτησε τη σύσταση μιας κυβέρνησης χωρίς αποκλεισμούς που θα εκπροσωπεί όλα τα τμήματα της συριακής κοινωνίας.
Ο Τζο Μπάιντεν, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, είπε ότι η Συρία βρισκόταν σε μια περίοδο κινδύνου και αβεβαιότητας και ήταν η πρώτη φορά εδώ και χρόνια που ούτε η Ρωσία, το Ιράν ούτε η Χεζμπολάχ είχαν σημαντικό ρόλο εκεί.
Το καθεστώς Άσαντ, που είχε διαρκέσει από το 1971, ήταν γνωστό ως ένα από τα πιο σκληρά στη Μέση Ανατολή, με εκατοντάδες χιλιάδες πολιτικούς κρατούμενους να κρατούνται σε φρικτές συνθήκες και τεράστιους αριθμούς δολοφονιών σε μαζικές εκτελέσεις κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου.
Συρία: Σε στάση αναμονής το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ
Καθώς «εξεπλάγησαν» από την πτώση του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ, τα κράτη μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών προτιμούν προς το παρόν να τηρήσουν στάση αναμονής όσον αφορά τη «ρευστή» κατάσταση στη Συρία, σύμφωνα με πρεσβευτές που συμμετείχαν χθες Δευτέρα σε έκτακτη συνεδρίαση του κορυφαίου οργάνου κεκλεισμένων των θυρών, συγκληθείσα κατόπιν ρωσικού αιτήματος.
«Το Συμβούλιο, νομίζω, ήταν λίγο ως πολύ ενωμένο όσον αφορά την ανάγκη να προστατευτεί η εδαφική ακεραιότητα και η ενότητα της Συρίας, να διασφαλιστεί η προστασία των αμάχων, να εξασφαλιστεί πρόσβαση στην ανθρωπιστική βοήθεια», είπε στον Τύπο ο πρεσβευτής της Ρωσίας στα Ηνωμένα Έθνη Βασίλι Νεμπένζια.
«Όμως όλοι εξεπλάγησαν από τις εξελίξεις — όλος ο κόσμος, συμπεριλαμβανομένων των μελών του Συμβουλίου. Τώρα λοιπόν πρέπει να περιμένουμε» πώς θα εξελιχτεί η κατάσταση, πρόσθεσε, συμπληρώνοντας πως το ΣΑ δεν είναι ακόμη έτοιμο να εκφραστεί γι’ αυτήν.
«Κανένας δεν περίμενε ότι οι συριακές δυνάμεις θα κατέρρεαν σαν πύργος από τραπουλόχαρτα», πλειοδότησε ο αμερικανός αναπληρωτής πρεσβευτής στον ΟΗΕ Ρόμπερτ Γουντ.
«Όπως είπαν πολλοί κατά τη διάρκεια των διαβουλεύσεων (...) η κατάσταση είναι εξαιρετικά ρευστή και πιθανόν θα αλλάζει από μέρα σε μέρα για την ώρα. Επομένως πρέπει να δούμε πώς θα εξελιχτεί», πρόσθεσε.
Παρ’ όλ’ αυτά, «σχεδόν όλοι μίλησαν για την ανάγκη να τύχουν σεβασμού η εθνική κυριαρχία, η εδαφική ακεραιότητα της Συρίας και (εξέφρασαν) ανησυχία για την ανθρωπιστική κατάσταση», συνέχισε, σημειώνοντας ακόμη πως το ΣΑ θα εργαστεί ώστε να προετοιμαστεί δήλωσή του, να «μιλήσει με μια φωνή».
«Θα δούμε αν θα μπορέσουμε να καταλήξουμε σε ενιαίο μήνυμα τις επόμενες ημέρες (...). Πολλοί περιμένουν να πάρει τον λόγο το Συμβούλιο», επέμεινε.
Από το ξέσπασμα του πολέμου στη Συρία το 2011, το ΣΑ είχε σε μεγάλο βαθμό παραλύσει για τον φάκελο· η Ρωσία ασκούσε συχνά το δικαίωμα βέτο της για να προστατεύει το καθεστώς του Μπασάρ Αλ Άσαντ. Ερωτηθέντες για το ενδεχόμενο να αφαιρεθεί από τον κατάλογο κυρώσεων του ΟΗΕ η ριζοσπαστική ισλαμιστική οργάνωση Χαγιάτ Ταχρίρ ας Σαμ (ΧΤΣ), αιχμή του δόρατος της συμμαχίας ανταρτών που προκάλεσε την πτώση του προέδρου Άσαντ, οι πρεσβευτές τόσο της Ρωσίας όσο και των ΗΠΑ ανέφεραν πως το Συμβούλιο δεν έθιξε το ζήτημα, προς το παρόν.
Η διεθνής κατάσταση, όπως διαμορφώνεται στο τέλος του τρέχοντος έτους, θυμίζει έντονα την τελευταία χρονιά πριν από την έκρηξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου
15°
