Κοσμος

Γιατί η κρίση στη Γαλλία προκαλεί σοβαρή ανησυχία σε όλη την Ευρώπη

Αστάθεια και στη Γερμανία - Η ΕΕ στο σύνολό της επηρεάζεται από τις εξελίξεις

Newsroom
8’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
UPD

Η Γαλλία σε κρίση μετά την πτώση της κυβέρνησης Μπαρνιέ - Γιατί η πολιτική αναταραχή δεν προκαλεί σοβαρή ανησυχία μόνο στους γάλλους πολίτες - Ανάλυση του BBC

Νέα περίοδο κρίσης διέρχεται η Γαλλία μετά την ανατροπή της κυβέρνησης έπειτα από πρόταση δυσπιστίας κατά του πρωθυπουργού Μισέλ Μπαρνιέ, ο οποίος χρησιμοποίησε ειδικές εξουσίες για να επιβάλει την ψήφιση του προϋπολογισμού κοινωνικής ασφάλισης τη Δευτέρα.

Το γεγονός ότι η Γαλλία βρίσκεται σε πολιτική και οικονομική αναταραχή δεν προκαλεί ωστόσο σοβαρή ανησυχία μόνο στους πολίτες της χώρας. Όπως επισημαίνει ανάλυση του BBC, «είναι εποχές βαθιάς παγκόσμιας αστάθειας».

Και η Γαλλία, μαζί με τη Γερμανία, θεωρείται παραδοσιακά η «ατμομηχανή» της ΕΕ από άποψη ιδεολογικής και πολιτικής ιπποδύναμης.

Ο Γάλλος πρωθυπουργός Μισέλ Μπαρνιέ έχασε την ψήφο εμπιστοσύνης έπειτα από μόλις τρεις μήνες στην εξουσία © EPA/Thomas Samson

Γαλλία: Δεν διαφαίνεται τέλος στην πολιτική αστάθεια

Η Γαλλία δεν είναι η μόνη που σπαράσσεται από εσωτερικές πολιτικές διαμάχες. Η Γερμανία θα διεξάγει πρόωρες βουλευτικές εκλογές τον Φεβρουάριο, καθώς η κυβέρνηση συνασπισμού κατέρρευσε πρόσφατα. Η ΕΕ στο σύνολό της επηρεάζεται από τις εξελίξεις στις δύο κραταιές δυνάμεις της.

«Τι γίνεται με αυτή την αποφασιστική επίδειξη δύναμης και ενότητας που η Ευρώπη είχε ως στόχο να διατηρήσει απέναντι σε ένα επεκτατικό, επιθετικό Κρεμλίνο;», διερωτάται το BBC προτού συμπληρώσει: «και πώς θα εκπληρώσει η Ευρώπη την υπόσχεσή της να παραμείνει αταλάντευτα στο πλευρό της Ουκρανίας, αν ο προσεχής πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ μειώσει ή ακόμη και σταματήσει τη ροή στρατιωτικής βοήθειας προς το Κίεβο;».

Η Γαλλία είναι, άλλωστε, η μόνη μεγάλη στρατιωτική δύναμη της Ευρώπης, μαζί με το Ηνωμένο Βασίλειο. Η επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο γεμίζει με ανησυχία την ΕΕ και την Ευρώπη ευρύτερα.

Το γαλλικό κοινοβούλιο παραμένει διαιρεμένο μεταξύ τριών αντίπαλων πολιτικών μπλοκ, χωρίς ορατή διέξοδο © EPA/Yoan Valat

Πώς θα μπορούσε η συσσωρευμένη δυσαρέσκειά του για το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ με την Ευρώπη και για τις ευρωπαϊκές (ανεπαρκείς κατά την άποψή του) αμυντικές δαπάνες, να διογκωθεί σε πολιτική πραγματικότητα;

«Σε αυτή την καίρια στιγμή της γεωπολιτικής, η ηγεσία της ΕΕ λείπει οδυνηρά», επισημαίνει το BBC. «Το μπλοκ αρχίζει να αισθάνεται ακυβέρνητο, με την άνοδο πιο αυταρχικών, ρωσόφιλων ηγετών στην Ουγγαρία, τη Σλοβακία και τη Ρουμανία - και τη γαλλική και γερμανική ηγεσία αποδυναμωμένη και αφηρημένη».

Για τη Γαλλία, δεν διαφαίνεται πραγματικό τέλος στην πολιτική αστάθεια.

Η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης σε κρίση

Ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν θα διορίσει έναν νέο πρωθυπουργό, αλλά ακόμη και τότε το κοινοβούλιο θα παραμείνει διαιρεμένο μεταξύ τριών αλληλοαποδοκιμαζόμενων πολιτικών μπλοκ, ικανών να κρατούν το ένα το άλλο σε ομηρία για τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις και τον νέο προϋπολογισμό.

Και εδώ είναι ένας ακόμη λόγος για τον οποίο ό,τι συμβαίνει στη Γαλλία έχει σημασία πέρα από τα σύνορά της: Είναι η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης. Το δημοσιονομικό της έλλειμμα διογκώνεται πολύ πέραν των κανόνων της ΕΕ. Το γαλλικό δημόσιο χρέος είναι ομοίως εντυπωσιακό.

Αυτό είναι ανησυχητικό για τους Γάλλους φορολογούμενους που ανησυχούν για το κόστος ζωής, και άβολο για την υπόλοιπη ευρωζώνη, φοβούμενοι τις επιπτώσεις της ζημιάς στη φήμη του νομίσματός τους, αν η Γαλλία εμφανιστεί εκτός ελέγχου.

Στο μεταξύ ο έτερος πόλος, η Γερμανία, η μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ, αντιμετωπίζει επίσης προβλήματα. Η άλλοτε ακμάζουσα εξαγωγική της βιομηχανία έχει αποδυναμωθεί τόσο πολύ (ακόμη και πριν από τους δασμούς που απειλεί να επιβάλει ο Τραμπ από τον Ιανουάριο του 2025), ώστε κινδυνεύει να παρασύρει τους γείτονές της στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη.

Η Γαλλία δεν είναι η μόνη μεγάλη δύναμη της ΕΕ που σπαράσσεται από εσωτερικές πολιτικές διαμάχες, καθώς η Γερμανία θα διεξάγει πρόωρες εκλογές τον Φεβρουάριο © EPA/Clemens Bilan

Ο Μακρόν στη ζώνη του πυρός

Μέσα σε όλα αυτά, ο Μακρόν προσπαθεί να παρουσιάσει τον εαυτό του ως νησίδα ηρεμίας.

Ενώ ο πρωθυπουργός του βγήκε στη γαλλική τηλεόραση την παραμονή της πρότασης δυσπιστίας για να προειδοποιήσει για οικονομική αστάθεια, απευθύνοντας έκκληση στους Γάλλους νομοθέτες να βάλουν τη χώρα πάνω από την κομματική πολιτική και να στηρίξουν τον ίδιο και τον προϋπολογισμό του για την εξοικονόμηση δαπανών, ο Μακρόν υιοθέτησε έναν αισθητά διαφορετικό τόνο.

«Δεν πρέπει να τρομάζουμε τον κόσμο με αυτά τα πράγματα, έχουμε μια ισχυρή οικονομία», είπε.

Ο Εμανουέλ Μακρόν βρέθηκε στη Σαουδική Αραβία με τον πρίγκιπα διάδοχο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν © EPA/Bandar Aljaloud

«Η Γαλλία είναι μια πλούσια, σταθερή χώρα, η οποία έχει κάνει πολλές μεταρρυθμίσεις και τις τηρεί, η οποία έχει σταθερούς θεσμούς, ένα σταθερό σύνταγμα».

Ο Μακρόν μιλούσε από τη Σαουδική Αραβία, όπου ολοκλήρωσε τριήμερη επίσκεψη πριν επιστρέψει αεροπορικώς στο Παρίσι λίγο πριν από την ψηφοφορία. Και αυτός επίσης, βρίσκεται στη γραμμή του πυρός.

Το αδιέξοδο στο γαλλικό κοινοβούλιο είναι το αποτέλεσμα των πρόωρων εκλογών που προκήρυξε ο ίδιος στη Γαλλία το καλοκαίρι και στις οποίες το κόμμα του, δέχτηκε σημαντικό πλήγμα.

Σύμφωνα με τη γαλλική νομοθεσία, δεν μπορούν να διεξαχθούν νέες κοινοβουλευτικές εκλογές για τουλάχιστον ένα έτος, πράγμα που σημαίνει ότι ενδεχομένως δεν θα υπάρξει νέος προϋπολογισμός εξοικονόμησης δαπανών μέχρι τα τέλη του καλοκαιριού ή το φθινόπωρο του 2025, ακόμη και αν οι νέες εκλογές οδηγήσουν σε ένα σαφές πολιτικό αποτέλεσμα - κάτι που δεν προκύπτει από τις δημοσκοπήσεις της κοινής γνώμης.

Και έτσι, μεταξύ των πολυάριθμων πλέον πολιτικών αντιπάλων του Μακρόν, πληθαίνουν οι εκκλήσεις για την παραίτησή του. Αρκετοί ισχυρίζονται ότι αυτό θα έλυνε το πολιτικό αδιέξοδο στη Γαλλία.

Ο Μακρόν περιγράφει την ιδέα μιας πρόωρης προεδρικής εκλογής - η πλήρης θητεία του λήγει το 2027 - ως «πολιτική μυθοπλασία». Επιμένει ότι ψηφίστηκε από τον γαλλικό λαό για να υπηρετήσει τα συμφέροντά του.

Στιγμή μεγάλης ευκαιρίας και υψηλού ρίσκου για τη Μαρίν Λεπέν

Αλλά ένα πολιτικό πρόσωπο που έχει καλό λόγο να πιέζει για την ταχεία πολιτική του έξοδο είναι μια γυναίκα που περιγράφεται ως η μακροχρόνια πολιτική του νέμεση: η κατά συρροήν υποψήφια για την προεδρία Μαρίν Λεπέν, του ακροδεξιού εθνικιστικού Εθνικού Συναγερμού.

Η Λεπέν ερευνάται για φερόμενη υπεξαίρεση δημόσιων πόρων της ΕΕ, κάτι που η ίδια αρνείται. Εάν κριθεί ένοχη ωστόσο, θα μπορούσε να της απαγορευτεί η ανάληψη πολιτικού αξιώματος για πέντε χρόνια. Αυτό θα σήμαινε ότι θα έπρεπε να μείνει εκτός των γαλλικών προεδρικών εκλογών του 2027.

Η πρόεδρος του ακροδεξιού Εθνικού Συναγερμού Μαρίν Λεπέν ποζάρει πριν από συνέντευξη στο γαλλικό δίκτυο TF1 στις 4 Δεκεμβρίου 2024 © EPA/Stephane De Sakutin

Η ετυμηγορία για την υπόθεσή της αναμένεται να ανακοινωθεί στα τέλη Μαρτίου.

Αν ο Μακρόν παραιτηθεί τώρα, θα πρέπει να προκηρυχθούν προεδρικές εκλογές σε 30 ημέρες, δίνοντας στη Λεπέν την ευκαιρία να θέσει υποψηφιότητα, ελπίζοντας αυτή τη φορά να κερδίσει.

Πολιτικά, κοινωνικά, οικονομικά, πολλά εξαρτώνται εντός και εκτός Γαλλίας από το τι θα συμβεί στη συνέχεια.

Ο γαλλικός Τύπος για την ανατροπή της κυβέρνησης Μπαρνιέ

Πρώτο θέμα σε όλα τα γαλλικά ΜΜΕ είναι η πτώση της κυβέρνησης Μπαρνιέ.

«Ήρθα, είδα, απολύθηκα» γράφει η Liberation στο πρωτοσέλιδό της.

Η Le Figaro επισημαίνει τον ιστορικό χαρακτήρα του αποτελέσματος της χθεσινής ψηφοφορίας στη γαλλική εθνοσυνέλευση.

«Τη συμμαχία των άκρων» που οδήγησε στην πτώση της κυβέρνησης Μπαρνιέ, επισημαίνει από την πλευρά της η Les Echos.

Ενώ η L’ Humanité επιλέγει να βάλει στο κάδρο τον Εμμανουέλ Μακρόν, αντί για τον Μισέλ Μπαρνιέ.

Στο ίδιο μήκος κύματος και η Le Parisien, η οποία επικεντρώνεται στη «μεγάλη πολιτική αβεβαιότητα» για τη Γαλλία θέτοντας το ερώτημα «ποιος θα είναι ο επόμενος πρωθυπουργός».

Για «χαμένο στοίχημα» κάνει λόγο η La Croix προσθέτοντας ότι «η Γαλλία αντιμετωπίζει τον κίνδυνο της αποσταθεροποίησης».

Σημειώνεται ότι το βράδυ της Τετάρτης, ο Economist σημείωσε πως η χώρα «βαδίζει προς το άγνωστο» εικονογραφώντας το πρωτοσέλιδό του με μια εύγλωττη πινακίδα, η οποία αναγράφει «merde!».