Κοσμος

40 χρόνια από την αεροπειρατεία των Λιβανέζων σιιτών

Αεροπειρατείες, Χεζμπολά, ο ρόλος της Τεχεράνης και οι έξι μέρες της «κρίσης των ομήρων»

A.V. Team
2’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Aεροπειρατεία των Λιβανέζων σιιτών: Τα αιτήματα, οι όμηροι και οι δολοφονίες

Στις 3 Δεκεμβρίου 1984, στην πτήση 221 της Kuwait Airways από την πόλη του Κουβέιτ προς το Καράτσι του Πακιστάν τέσσερις Λιβανέζοι σιίτες απαίτησαν την εκτροπή του αεροσκάφους στην Τεχεράνη. Το αίτημα των αεροπειρατών ήταν η απελευθέρωση των «17 του Κουβέιτ», το οποίο ωστόσο δεν ικανοποιήθηκε. Ένα χρόνο νωρίτερα, τον Δεκέμβριο του 1983, η Χεζμπολά και στελέχη της υποστηριζόμενης από το Ιράν ιρακινής σιιτικής ομάδας Da'wa είχαν πραγματοποιήσει επτά βομβιστικές ενέργειες στο Κουβέιτ, σκοτώνοντας 6 ανθρώπους και τραυματίζοντας 90. Οι στόχοι ήταν η αμερικανική και η γαλλική πρεσβεία, το αεροδρόμιο του Κουβέιτ, οι χώροι της βιομηχανίας όπλων Raytheon Corporation, μια εξέδρα πετρελαίου της Εθνικής Εταιρείας Πετρελαίου του Κουβέιτ και ένας σταθμός ηλεκτροπαραγωγής. Σε αυτές τις επιθέσεις, στελέχη της Χεζμπολά μαζί με Ιρακινούς ισχυρίστηκαν ότι ενεργούσαν με εντολή των μουλάδων του Ιράν διότι είχαν «θρησκευτικό καθήκον να εξαγάγουν την ισλαμική επανάσταση και να αγωνιστούν με οποιοδήποτε μέσον εναντίον του μεγάλου καταπιεστή, των ΗΠΑ». Από τη στιγμή που 17 τρομοκράτες είχαν συλληφθεί και φυλακιστεί στο Κουβέιτ η Χεζμπολά ξεκίνησε επιθέσεις με σκοπό την απελευθέρωση των μελών της που κρατούνταν. Ο τότε αναπληρωτής επικεφαλής της Χεζμπολάχ Ναΐμ Κασέμ παραδέχτηκε αργότερα ότι οι «17 του Κουβέιτ» ήταν η αφετηρία για να γενικευτεί η ιδέα της ομηρίας, προκειμένου να ασκηθεί πίεση για την απελευθέρωση των κρατουμένων στο Ισραήλ και αλλού. Ήδη η τακτική των ομήρων είχε δοκιμαστεί το 1979 στην Τεχεράνη.

Το χρονικό πίσω από την αεροπειρατεία της 3ης Δεκεμβρίου 1984 συμπληρώνεται από την καταδίκη σε θάνατο τον Μάρτιο του 1984 ενός από τους ισλαμιστές, του Mustafa Badreddine. Τότε, η Χεζμπολά προέβη σε απαγωγές —κρατούσε ήδη Αμερικανούς ομήρους— και αεροπειρατείες. Ο Badreddine δεν εκτελέστηκε αλλά το δεύτερο εξάμηνο του 1984, η Χεζμπολά απείλησε ότι θα σκοτώσει τους Αμερικανούς.

Στην αεροπειρατεία της 3ης Δεκεμβρίου 1984, οι γυναίκες, τα παιδιά και οι μουσουλμάνοι αφέθηκαν ελεύθεροι, ενώ δύο Αμερικανοί αξιωματούχοι της Υπηρεσίας Διεθνούς Ανάπτυξης των ΗΠΑ, ο Charles Hegna και ο William Stanford, δολοφονήθηκαν και πετάχτηκαν στην άσφαλτο του αεροδρομίου. Το αεροπλάνο προσγειώθηκε στην Τεχεράνη όπου κάποιοι από τις ιρανικές αρχές φαίνεται να προμήθευσαν τους τρομοκράτες  χειροπέδες και νάιλον σχοινιά για να δέσουν τους επιβάτες στις θέσεις τους, μολονότι επισήμως το Ιράν δεν ήταν αναμεμειγμένο στην αεροπειρατεία. Μάλιστα, μετά από έξι μέρες που το κλεμμένο αεροσκάφος βρισκόταν στο αεροδρόμιο της Τεχεράνης, οι Ιρανοί πραγματοποίησαν επιχείρηση διάσωσης που φάνηκε θεαματική. Στην πραγματικότητα είχαν ήδη συνεννοηθεί με τους τέσσερις Λιβανέζους, τους οποίους ωστόσο συνέλαβαν.

Οι αεροπειρατείες συνεχίστηκαν: η πιο γνωστή εκείνης της περιόδου έγινε στην πτήση 847 της TWA από το Κάιρο προς το Σαν Ντιέγκο με ενδιάμεσες στάσεις στην Αθήνα, τη Ρώμη, τη Βοστόνη και το Λος Άντζελες, το πρωί της 14ης Ιουνίου 1985 λίγο μετά την απογείωση του αεροσκάφους από την Αθήνα. Οι αεροπειρατές ζήτησαν την απελευθέρωση 700 σιιτών μουσουλμάνων από την ισραηλινές φυλακές, καθώς και των 17 του Κουβέιτ. Επρόκειτο για άτομα που κατηγορήθηκαν αργότερα για τρομοκρατικές ενέργειες και ανέβηκαν στην ιεραρχία της Χεζμπολά. Σ’ αυτή την αεροπειρατεία η οποία έληξε με ανταλλαγή ομήρων οι τρομοκράτες σκότωσαν έναν Αμερικανό δύτη.