Explainer: Mπορεί η ΕΚΤ να σώσει την Γαλλία από τον κατήφορο;

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα βρίσκεται και πάλι αντιμέτωπη με ερωτήματα σχετικά με το αν θα στηρίξει την ταραγμένη αγορά ομολόγων της Γαλλίας, καθώς ο πρωθυπουργός Μισέλ Μπαρνιέ βρίσκεται αντιμέτωπος με μια δοκιμασία του προϋπολογισμού που θα μπορούσε να ανατρέψει την αντιδημοφιλή κυβέρνησή του.

Η κυβέρνηση του Μπαρνιέ θα μπορούσε να πέσει πριν από τα Χριστούγεννα, ενώ το κόστος δανεισμού της Γαλλίας εκτινάχθηκε αυτή την εβδομάδα λόγω των προοπτικών πολιτικής αστάθειας λόγω της αποτυχίας του προϋπολογισμού του 2025.

Στη συνέχεια εξετάζονται οι επιλογές της ΕΚΤ για να βοηθήσει τη Γαλλία.

Τι θα μπορούσε να κάνει η ΕΚΤ;

Ο μηχανισμός προστασίας της μετάδοσης (Transmission Protection Instrument - TPI) της ΕΚΤ της επιτρέπει να αγοράζει απεριόριστο αριθμό ομολόγων από οποιαδήποτε χώρα της ζώνης του ευρώ που αντιμετωπίζει άτακτη και αδικαιολόγητη σύσφιξη των όρων χρηματοδότησής της.

Το ασφάλιστρο κινδύνου που ζητούν οι επενδυτές για τη διακράτηση γαλλικού χρέους αυξήθηκε σε υψηλό 12 ετών, περίπου στις 84 μονάδες αυτή την εβδομάδα, αλλά το επίπεδο αυτό δεν απέχει πολύ από τις 80 μονάδες βάσης που σημειώθηκαν το καλοκαίρι, όταν ξεκίνησε η τρέχουσα έξαρση της πολιτικής αστάθειας.

Θα παρέμβει;

Πιθανότατα όχι. Σε τελική ανάλυση είναι απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ. Αλλά η Γαλλία δεν πληροί αρκετά βασικά κριτήρια, γεγονός που καθιστά μια παρέμβαση της ΕΚΤ νομικά αμφισβητήσιμη.

Κατ' αρχάς, η κίνηση στην αγορά οφείλεται στην πολιτική αναταραχή και στις ανησυχίες για τα δημοσιονομικά του προϋπολογισμού, γεγονός που καθιστά δύσκολο να ισχυριστεί κανείς ότι δεν δικαιολογείται.

Τα spreads για το γερμανικό χρέος, το de facto σημείο αναφοράς για την ευρωζώνη, δεν έχουν αυξηθεί πολύ περισσότερο από ό,τι πριν από τις βουλευτικές εκλογές του καλοκαιριού, οπότε είναι δύσκολο να ισχυριστεί κανείς ότι είναι άτακτη.

Η Γαλλία βρίσκεται επίσης υπό τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος της ΕΕ, καθώς δεν πληροί ένα βασικό κριτήριο της ΕΚΤ. Διαθέτει μεγάλα δημοσιονομικά ελλείμματα και το επίπεδο του χρέους της αυξάνεται, οπότε είναι επίσης δύσκολο να ισχυριστεί κανείς ότι έχει «υγιείς και βιώσιμες μακροοικονομικές πολιτικές», όπως απαιτεί η ΕΚΤ.

«Πιστεύουμε ότι η ΕΚΤ θα είναι απίθανο να ενεργοποιήσει τον μηχανισμό προστασίας της μετάδοσης και να αγοράσει γαλλικά κρατικά ομόλογα, εάν ο προϋπολογισμός απορριφθεί και η κυβέρνηση καταρρεύσει», ανέφερε η Barclays σε σημείωμά της.

Ωστόσο, η ΕΚΤ άφησε στον εαυτό της ένα παραθυράκι, λέγοντας ότι τα κριτήρια αυτά αποτελούν απλώς μια «εισροή» στη λήψη αποφάσεων και θα «προσαρμόζονται δυναμικά» υπό το φως των κινδύνων που διαμορφώνονται.

Παρόλα αυτά, μέχρι σήμερα, κανένας υπεύθυνος χάραξης πολιτικής της ΕΚΤ δεν έχει καν προτείνει η τράπεζα να βοηθήσει τη Γαλλία.

Είναι ακραία η αντίδραση της αγοράς;

Όταν δημιουργήθηκε ο TPI το 2022, η Ιταλία παραπονέθηκε ότι τα spreads του ήταν πολύ υψηλά. Ο διοικητής της Τράπεζας της Ιταλίας παραπονέθηκε ότι τα spreads που ξεπερνούν τις 200 μονάδες βάσης δεν ήταν δικαιολογημένα και ότι δεν θα έπρεπε να ξεπερνούν τις 150 μονάδες βάσης. Η ΕΚΤ, ωστόσο, δεν μετακινήθηκε και μέχρι σήμερα το TPI δεν έχει χρησιμοποιηθεί ποτέ.

Η Nomura προβλέπει ότι μια κατάρρευση της γαλλικής κυβέρνησης θα μπορούσε να ωθήσει το spread στις 100 με 120 μονάδες βάσης.

«Η δημοσιονομική και πολιτική αβεβαιότητα θα εκτοξευόταν», αναφέρει. «Κανείς, ούτε καν οι εγχώριοι (επενδυτές), δεν θα ήταν έτοιμος να πιάσει το μαχαίρι που πέφτει».

Τι μπορεί να συμβεί σε άλλες χώρες;

Η ΕΚΤ δεν έχει διερευνήσει δημοσίως αυτή την ιδέα που έθεσαν οι συμμετέχοντες στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Ωστόσο, η ΕΚΤ θα μπορούσε να έχει τη νομική εξουσία να βοηθήσει άλλες χώρες σε περίπτωση που υποφέρουν από μια άτακτη και αδικαιολόγητη αύξηση του κόστους δανεισμού λόγω της αναταραχής στη Γαλλία.

Πράγματι, το μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ Isabel Schnabel υποστήριξε πρόσφατα ότι οι αγορές ομολόγων είναι ένα ισχυρό εργαλείο για τη σταθεροποίηση των χρηματοπιστωτικών αγορών σε περιόδους πίεσης.

«Η σταθεροποίηση των χρηματοπιστωτικών αγορών απαιτεί συνήθως μόνο βραχύβιες παρεμβάσεις», δήλωσε η ίδια. «Οι αγορές μπορούν να περιοριστούν σε όγκο και να αποσυρθούν γρήγορα, γεγονός που συμβάλλει επίσης στον περιορισμό του ηθικού κινδύνου».

Ωστόσο, τα ιταλικά spreads δεν έχουν μετακινηθεί πολύ αυτή την εβδομάδα, γεγονός που υποδηλώνει ότι δεν υπάρχει φόβος μετάδοσης προς το παρόν.

Σε περίπτωση μετάδοσης, η ΕΚΤ θα μπορούσε επίσης να μειώσει τα επιτόκια κάπως ταχύτερα από ό,τι πιστεύουν τώρα οι αγορές για να αντισταθμίσει την αύξηση των συνθηκών χρηματοδότησης που θα προκαλούσε η αγορά.

Πηγή: Reuters