«Συζητώντας» με την Τεχνητή Νοημοσύνη γιατί βγήκε ο Τραμπ

Αφού βυθίστηκα, επιμελέστατα, σε πλήθος αναλύσεις, γραπτές, αναρτημένες, τηλεοπτικές ή απλώς συζητητικές, σχετικά με το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών και αφού μάλλον δεν έβγαλα και κανένα σαφές συμπέρασμα (πλην ελαχίστων εξαιρέσεων) –μια που πολλές ήταν είτε απολύτως κοινότοπες είτε τόσο «επιμελώς» και «περισπούδαστα» διατυπωμένες, ώστε το «συμπέρασμα» ήταν αδύνατο να το διακρίνεις ή δεν υπήρχε καν–, αποφάσισα να απευθυνθώ στην… Τεχνητή Νοημοσύνη (AI, μέσω του Copilot της Microsoft) μπας και βγάλω καμιά άκρη.

Μεταφέρω, εδώ τη «συζήτησή» μας, αυτολεξεί (μεταφρασμένη στα ελληνικά).

Η «κουβέντα» ξεκίνησε με τα στοιχειώδη:

ΕΓΩ: Ποιες είναι οι δέκα σημαντικότερες ερωτήσεις που θα έπρεπε να θέσει, καταρχήν, κάποιος για το πώς διαμορφώθηκε το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών.

COPILOT:

1. Πώς συγκρίνεται η συμμετοχή των ψηφοφόρων με τις προηγούμενες εκλογές;
2. Ποιος ήταν ο ρόλος που έπαιξαν οι αμφισβητούμενες Πολιτείες στον καθορισμό του αποτελέσματος;
3. Πώς οι δημογραφικές αλλαγές επηρέασαν τα πρότυπα ψήφου;
4. Τι αντίκτυπο είχαν τα οικονομικά ζητήματα στις αποφάσεις των ψηφοφόρων;
5. Πώς διέφεραν οι στρατηγικές εκστρατείας των υποψηφίων και πώς επηρέασαν τα αποτελέσματα;
6. Ποιο ρόλο έπαιξαν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και η παραπληροφόρηση στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης;
7. Πώς ο χειρισμός της πανδημίας COVID-19 επηρέασε το αίσθημα των ψηφοφόρων;
8. Ποια ήταν τα βασικά θέματα που παρακίνησαν τους ψηφοφόρους να προσέλθουν στις κάλπες;
9. Πώς επηρέασαν την εκλογική διαδικασία και τα αποτελέσματα η πρόωρη ψήφος και η επιστολική ψήφος;
10. Ποιος ήταν ο αντίκτυπος των νομικών αμφισβητήσεων και των επανακαταμετρήσεων στο τελικό αποτέλεσμα;

(Και συμπληρώνει ο Copilot: Οι ερωτήσεις αυτές μπορούν να παρέχουν μια ολοκληρωμένη κατανόηση των διαφόρων παραγόντων που επηρέασαν τα εκλογικά αποτελέσματα. Αν θέλετε να εμβαθύνετε σε κάποιο από αυτά τα θέματα, ενημερώστε με!)

ΕΓΩ: Για «ενημερώστε» με περισσότερο, ως προς τις ερωτήσεις που έπρεπε να τεθούν.

COPILOT:

1. Πώς η δυναμική των φύλων επηρέασε την προσέλευση των ψηφοφόρων και την υποστήριξη των υποψηφίων;
2. Ποιος ήταν ο ρόλος της φυλετικής και εθνοτικής ποικιλομορφίας στη διαμόρφωση των προτιμήσεων των ψηφοφόρων;
3. Πώς η εισοδηματική ανισότητα επηρέασε τις προτεραιότητες και τις αποφάσεις των ψηφοφόρων;
4. Ποια ήταν η επιρροή του μορφωτικού επιπέδου στις συνήθειες ψήφου;
5. Πώς επηρέασαν τα εκλογικά αποτελέσματα οι διαχωρισμοί μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών;
6. Τι αντίκτυπο είχαν οι μεταναστευτικές πολιτικές στο αίσθημα των ψηφοφόρων;
7. Πώς επηρέασαν τη συμπεριφορά των ψηφοφόρων τα ζητήματα της ταυτότητας φύλου και των δικαιωμάτων LGBTQ+;
8. Ποιος ήταν ο ρόλος της πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη και της οικονομικής προσιτότητας στη διαμόρφωση των επιλογών των ψηφοφόρων;
9. Πώς οι αντιλήψεις για την κοινωνική δικαιοσύνη και τη φυλετική ισότητα επηρέασαν την προσέλευση των ψηφοφόρων;
10. Ποιος ήταν ο αντίκτυπος της εκπροσώπησης και της κάλυψης από τα μέσα ενημέρωσης σε διάφορες κοινωνικές ομάδες;

(Και συνεχίζει: Οι ερωτήσεις αυτές εμβαθύνουν στους πολύπλοκους κοινωνικούς παράγοντες που επηρεάζουν τα εκλογικά αποτελέσματα και μπορούν να προσφέρουν μια βαθύτερη κατανόηση των δυναμικών που παίζουν ρόλο. Αν θέλετε να εξερευνήσετε περαιτέρω κάποιο από αυτά τα θέματα, ενημερώστε με!)

ΕΓΩ: Ευχαριστώ. Και τώρα ας περάσουμε και στο «διά ταύτα»: μπορείτε να μου ερμηνεύσετε το πώς εξηγείται η ψήφος ατόμων ή κοινωνικών ομάδων ενάντια στα πραγματικά τους συμφέροντα;

COPILOT:

1. Ταυτότητα και ένταξη: Οι άνθρωποι συχνά ψηφίζουν σύμφωνα με την κοινωνική τους ταυτότητα και τις ομάδες στις οποίες ανήκουν, ακόμη και αν αυτό έρχεται σε αντίθεση με τα οικονομικά τους συμφέροντα. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει παράγοντες όπως η φυλή, η θρησκεία ή η πολιτιστική ταυτότητα.
2. Παραπληροφόρηση και επιρροή των μέσων ενημέρωσης: Η έκθεση σε παραπληροφόρηση ή σε μεροληπτικά μέσα ενημέρωσης μπορεί να διαμορφώσει τις αντιλήψεις και να οδηγήσει τους ανθρώπους να ψηφίσουν ενάντια στα συμφέροντά τους.
3. Δυσαρέσκεια και απογοήτευση: Η οικονομική δυσπραγία και η αίσθηση ότι έχουν μείνει πίσω μπορεί να οδηγήσει σε δυσαρέσκεια κατά του κατεστημένου ή άλλων ομάδων, οδηγώντας τους ανθρώπους να ψηφίσουν υποψηφίους που υπόσχονται αλλαγή, ακόμη και αν οι πολιτικές των υποψηφίων αυτών μπορεί να μην τους ωφελήσουν.
4. Φόβος και ασφάλεια: Οι ανησυχίες για την ασφάλεια, τη μετανάστευση ή την κοινωνική αλλαγή μπορούν να οδηγήσουν τους ανθρώπους να υποστηρίξουν υποψηφίους που υπόσχονται να αντιμετωπίσουν αυτούς τους φόβους, ακόμη και αν αυτό σημαίνει ότι πρέπει να ψηφίσουν ενάντια στα οικονομικά τους συμφέροντα.
5. Κοινωνική επιρροή: Η πίεση των συνομηλίκων και η επιθυμία συμμόρφωσης με τις απόψεις του κοινωνικού κύκλου μπορεί να οδηγήσει τα άτομα να ψηφίσουν με τρόπους που ευθυγραμμίζονται με τις προτιμήσεις της ομάδας τους και όχι με τα δικά τους συμφέροντα.
6. Εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση: Το χαμηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης μπορεί να κάνει τα άτομα πιο ευάλωτα σε δημαγωγικές τακτικές και λιγότερο πιθανό να ψηφίσουν σύμφωνα με τις πολιτικές τους προτιμήσεις.
7. Βραχυπρόθεσμα έναντι μακροπρόθεσμων συμφερόντων: Οι ψηφοφόροι ενδέχεται να δίνουν προτεραιότητα στα βραχυπρόθεσμα οφέλη ή στις άμεσες ανησυχίες έναντι των μακροπρόθεσμων οφελών, με αποτέλεσμα να υποστηρίζουν πολιτικές που μακροπρόθεσμα δεν είναι προς το συμφέρον τους.
8. Συναισθηματικές επικλήσεις: Οι υποψήφιοι που χρησιμοποιούν συναισθηματικές εκκλήσεις, όπως ο πατριωτισμός ή ο φόβος, μπορούν να πείσουν τους ψηφοφόρους να τους υποστηρίξουν, ακόμη και αν οι πολιτικές τους δεν είναι επωφελείς.
9. Δυσπιστία στην κυβέρνηση: Η γενική δυσπιστία απέναντι στην κυβέρνηση και τους πολιτικούς θεσμούς μπορεί να οδηγήσει τους ανθρώπους να ψηφίσουν αουτσάιντερ ή αντι-καθεστωτικούς υποψηφίους, ανεξάρτητα από τις πραγματικές πολιτικές των υποψηφίων.
10. Πολυπλοκότητα των ζητημάτων: Η πολυπλοκότητα των πολιτικών θεμάτων μπορεί να δυσχεράνει την πλήρη κατανόηση των επιπτώσεων των επιλογών τους από τους ψηφοφόρους, οδηγώντας τους να λαμβάνουν αποφάσεις με βάση απλουστευμένες αφηγήσεις ή να ψηφίζουν για ένα μόνο θέμα.

(Και εξηγεί: Αυτοί οι παράγοντες μπορούν να δημιουργήσουν ένα πολύπλοκο τοπίο όπου οι επιλογές των ψηφοφόρων δεν ευθυγραμμίζονται πάντα με τα συμφέροντά τους. Αν θέλετε να διερευνήσετε περαιτέρω οποιονδήποτε από αυτούς τους λόγους, ενημερώστε με!)

ΕΡΩΤΗΣΗ: Κάπως αναλυτικότερα;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

1. Ιστορική πίστη: Ορισμένοι ψηφοφόροι διατηρούν μακροχρόνια αφοσίωση σε ένα συγκεκριμένο πολιτικό κόμμα για ιστορικούς λόγους, οικογενειακές παραδόσεις ή περιφερειακές σχέσεις, ακόμη και αν οι τρέχουσες πολιτικές του κόμματος δεν ευθυγραμμίζονται με τα συμφέροντά τους.
2. Ψηφοφορία ενός θέματος: Οι ψηφοφόροι μπορεί να δώσουν προτεραιότητα σε ένα μόνο θέμα, όπως τα δικαιώματα των όπλων, η άμβλωση ή η κλιματική αλλαγή, έναντι άλλων τομέων πολιτικής. Αυτό μπορεί να τους οδηγήσει να υποστηρίξουν υποψηφίους που υποστηρίζουν σθεναρά τη θέση τους στο συγκεκριμένο θέμα, παρά τις άλλες πολιτικές που μπορεί να μην τους ωφελούν.
3. Γνωστική ασυμφωνία: Όταν οι ψηφοφόροι έρχονται αντιμέτωποι με πληροφορίες που έρχονται σε σύγκρουση με τις πεποιθήσεις ή τα συμφέροντά τους, ορισμένα άτομα μπορεί να βιώσουν γνωστική ασυμφωνία και να επιλέξουν να απορρίψουν ή να εκλογικεύσουν τις αντικρουόμενες πληροφορίες για να διατηρήσουν τις υπάρχουσες πεποιθήσεις τους.
4. Χαρισματική ηγεσία: Ένας χαρισματικός ηγέτης μπορεί να προσελκύσει υποστήριξη με βάση την προσωπικότητά του, τη ρητορική του ή την αντιληπτή αυθεντικότητά του, ανεξάρτητα από τις πολιτικές του προτάσεις.
5. Αντιλαμβανόμενες ομαδικές απειλές: Οι ψηφοφόροι μπορεί να αισθάνονται ότι η κοινωνική ή πολιτισμική τους ομάδα απειλείται από τις κοινωνικές αλλαγές και μπορεί να ψηφίσουν υποψηφίους που υπόσχονται να προστατεύσουν την ταυτότητα και τις αξίες της ομάδας τους.
6. Οικονομικό άγχος: Η οικονομική αβεβαιότητα ή ο φόβος απώλειας θέσεων εργασίας μπορεί να οδηγήσει τους ψηφοφόρους να υποστηρίξουν υποψηφίους που υπόσχονται να αντιμετωπίσουν τις άμεσες οικονομικές τους ανησυχίες, ακόμη και αν οι μακροπρόθεσμες πολιτικές τους δεν είναι επωφελείς για τους ίδιους.
7. Διατομεακότητα: Οι αποφάσεις των ψηφοφόρων επηρεάζονται από πολλαπλές διασταυρούμενες κοινωνικές ταυτότητες, όπως η φυλή, το φύλο, η τάξη και η θρησκεία. Αυτή η πολυπλοκότητα μπορεί να οδηγήσει σε μοτίβα ψήφου που μπορεί να φαίνονται αντιφατικά όταν εξετάζονται μέσα από ένα μόνο θέμα.
8. Πολιτική κοινωνικοποίηση: Η διαδικασία με την οποία τα άτομα αποκτούν τις πολιτικές τους πεποιθήσεις και αξίες από την οικογένεια, την εκπαίδευση και το κοινωνικό τους περιβάλλον μπορεί να επηρεάσει έντονα την εκλογική συμπεριφορά, ακόμη και ενάντια στα δικά τους συμφέροντα.
9. Κομματική πόλωση: Η έντονη κομματική πόλωση μπορεί να καταστήσει δύσκολο για τους ψηφοφόρους να εξετάσουν εναλλακτικές απόψεις ή υποψηφίους, οδηγώντας τους να ψηφίσουν κατά μήκος των κομματικών γραμμών, ανεξάρτητα από τα δικά τους συμφέροντα.
10. Οικονομικές παρανοήσεις: Παρανοήσεις ή εσφαλμένες αντιλήψεις σχετικά με τις οικονομικές πολιτικές και τις επιπτώσεις τους μπορούν να οδηγήσουν τους ψηφοφόρους να υποστηρίξουν υποψηφίους των οποίων οι πολιτικές μπορεί να μην είναι προς το καλύτερο οικονομικό τους συμφέρον.

(Εξηγεί: Οι παράγοντες αυτοί καταδεικνύουν την πολύπλευρη και ενίοτε παράδοξη φύση της εκλογικής συμπεριφοράς. Επισημαίνουν πώς οι προσωπικές πεποιθήσεις, η κοινωνική δυναμική και οι ψυχολογικές διεργασίες μπορούν να διαμορφώσουν τις εκλογικές αποφάσεις με πολύπλοκους τρόπους. Αν θέλετε να διερευνήσετε οποιαδήποτε από αυτές τις πτυχές σε ακόμη μεγαλύτερο βάθος, μη διστάσετε να ρωτήσετε!)

ΕΓΩ: Ναι, θέλω. Και σας θέτω ένα τελικό ερώτημα: «ποιοι από τους παράγοντες αυτούς θεωρείτε πως οδήγησαν στη νίκη του Τραμπ επί της Χάρις;

Και η, ιδού η, τελική, αμήχανη, απάντηση της Τεχνητής Νοημοσύνης:

«I’d really like to help, but it seems this topic is off-limits for me. Sorry about that!»

Και εδώ τελείωσε η συζήτηση μας.

Συμπέρασμα: ομολογώ πως δεν ξέρω αν βοηθούν κάποιον οι απαντήσεις της Τεχνητής Νοημοσύνης ώστε να κατανοήσει βαθύτερα τους λόγους που ο Τραμπ αναδείχθηκε πρόεδρος των ΗΠΑ. Εμένα πάντως μου ξεκαθάρισε ορισμένα πράγματα: Το ποιες είναι οι καταλληλότερες ερωτήσεις ώστε να πάρεις ουσιαστικές απαντήσεις. (Πράγμα που είναι καλό και για τους δημοσιογραφούντες, αλλά και για τους εκ του προχείρου αποφαινόμενους με απολυτότητες.) Το πόσο «πολυπαραγοντική» είναι η διανοητική διαδικασία ενός ατόμου μέχρι να φτάσει στην απόφαση και την πράξη της ψήφου. Αλλά και πόσο η ερμηνεία μιας τέτοιας εξαιρετικά σύνθετης διαδικασία δεν χωράει σε προκατασκευασμένες αντιλήψεις, οι οποίες, εντέλει, συσκοτίζουν παρά φωτίζουν τέτοιου είδους αποφάσεις.

Αλλά και κάτι ακόμη, που προκύπτει από την τελευταία «μη απάντηση» της «μηχανής» και του αλγορίθμου της: «Θα ήθελα πραγματικά να βοηθήσω, αλλά φαίνεται ότι αυτό το θέμα είναι εκτός ορίων για μένα», με την οποία γίνονται φανερά τα όρια της σε σχέση με την ανθρώπινη σκέψη, όταν το πρόβλημα δεν απαιτεί μόνο καταχώρηση και συνδυασμό ήδη υπαρχόντων πληροφοριών αλλά και κάτι που την ξεπερνάει: ένα είδος «ενστίκτου», που προκύπτει από τις άπειρες εμπειρίες ζωής που έχουμε συσσωρεύσει, και που πολλές φορές αναδύονται εκεί που δεν το περιμένουμε κιόλας (από το «ασυνείδητο», θα έλεγαν οι ψυχαναλυτές) και που βάζει σε μια νέα τάξη τις πληροφορίες για να τις μετατρέψει σε γνώση. Ας το έχουμε υπόψη μας. Και εμείς και οι διάφοροι δημοσιολογούντες.