Οι Μαρίες Αντουανέτες που στρώνουν το έδαφος για τους Τραμπ

Φίλες, φίλοι και οι υπόλοιποι, όλοι εμείς που δεν μας φαινόταν καθόλου καλή ιδέα η επανεκλογή του ημιπαράφρονα πορτοκαλή θα πρέπει να παραδεχτούμε ότι, όπως δείχνουν και τα αποτελέσματα των αμερικανικών εκλογών, το να είναι κάποια γυναίκα και μαύρη δεν αρκεί για την κατάκτηση της προεδρίας των ΗΠΑ. Πολύ περισσότερο όταν είναι κομμάτι ενός κυβερνητικού σχηματισμού και ενός κόμματος που μοιάζει να έχει χάσει κάθε επαφή με αυτό που ονομάζουμε «λαϊκά στρώματα».

Το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών των ΗΠΑ είναι περισσότερο μια ήττα των Δημοκρατικών και της Χάρις παρά μια νίκη του Τραμπ και άλλη μια απόδειξη (μαζεύονται πολλές σιγά-σιγά) του τι περιμένει μια κυβέρνηση η οποία σνομπάρει, ή ακόμα και συκοφαντεί, τους φόβους, τις αγωνίες και τις ανασφάλειες των πολιτών τους οποίους κυβερνά.

Ανεξαρτήτως του αν οι φόβοι, οι αγωνίες και οι ανασφάλειές τους είναι δικαιολογημένες ή όχι (συνήθως είναι και τα δύο), οι άνθρωποι θέλουν να νιώθουν ότι κάποιος τις ακούει, τις καταλαβαίνει, εξηγεί απλά και χωρίς έπαρση τα αδικαιολόγητα και επεμβαίνει σε όσα δικαιολογούνται. Αν η απάντηση στους φόβους, τις αγωνίες και τις ανασφάλειες είναι η αδιαφορία και η απαξίωση, τότε οι πολίτες αναπόφευκτα θα στραφούν σε όποιον δείχνει να τις αναγνωρίζει και να τις σέβεται ακόμα κι αν αυτός είναι κάποιος σαν τον Τραμπ.

Για να δώσω ένα ελληνικό παράδειγμα, η ανησυχία πολλών πολιτών για τα μεταναστευτικά ρεύματα δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται με απαξίωση και αφορισμούς του τύπου «είστε φασίστες» ούτε με επιχειρήματα καθησυχασμό του τύπου «όλα πάνε καλά μην ανησυχείτε για τίποτα». Μπορεί στην Εκάλη ή τη Φιλοθέη να είναι δυσνόητο, αλλά ένας πολίτης που βλέπει δυστυχισμένους ανθρώπους να γεμίζουν τις πλατείες της ήδη υποβαθμισμένης γειτονιάς του ανησυχεί και φοβάται. Και θα χειροκροτήσει και θα ψηφίσει όποιον αναγνωρίσει τη βασιμότητα της ανησυχίας και του φόβου του. Αν αυτοί που το κάνουν είναι ακραίοι, δεν φταίνε ούτε οι ακραίοι ούτε οι πολίτες. Φταίνε οι Μαρίες Αντουανέτες που αρνούνται να δώσουν σημασία.

Και το πράγμα γίνεται ακόμα χειρότερο όταν οι Μαρίες Αντουανέτες που δεν δίνουν σημασία στους φόβους και τις ανησυχίες των πολλών ξεκινούν σταυροφορίες για τις επιθυμίες των λίγων. Όταν προσπαθούν να επιβάλουν έναν «δικαιωματισμό» που δεν έχει να κάνει με δικαιώματα αλλά με δήθεν προβλήματα που γεννά η πολυτέλεια μιας πλήξης που μόνο οι προνομιούχοι έχουν. Τα δήθεν προβλήματα της «ταυτότητας» και του «αυτοπροσδιορισμού» μπορεί να είναι σημαντικά όταν όλα τα άλλα προβλήματά σου είναι λυμένα και τρώγεσαι με τα ακριβά σου ρούχα, αλλά για τους περισσότερους το τελευταίο που ενδιαφέρει είναι αν ο Δημήτρης θέλει να τον λένε «το Δημήτρη». Και προφανώς θα εξοργιστούν αν τους επιβάλουν να λένε «ο Δημήτρης» επειδή ο Δημήτρης έχει μπλέξει τα μπούτια και τις αντωνυμίες του.

Κι αν προσθέσουμε σε όλα αυτά και την πιο δυσβάσταχτη ανασφάλεια, την οικονομική (που δυστυχώς δεν ικανοποιείται με στατιστικά και διαγράμματα) δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς πως οι Δημοκρατικοί στην πραγματικότητα άνοιξαν την πόρτα για να περάσει ο Τραμπ. Και είναι μια πόρτα που όλο και συχνότερα οι «συστημικοί» και «εχέφρονες» πολιτικοί ανοίγουν στους ακραίους αντιπάλους τους.  

Φίλες, φίλοι και οι υπόλοιποι, δεν είναι πυρηνική φυσική. Οι άνθρωποι πρώτα και πάνω από όλα έχουν ανάγκη από ασφάλεια. Ασφάλεια οικονομική, εργασιακή, κοινωνική, σωματική και περιουσιακή. Και θα ακολουθήσουν όποιον μοιάζει περισσότερο ικανός να τους την προσφέρει. Φυσικά αυτός ο κάποιος μπορεί να είναι ένας επικίνδυνος απατεώνας, αλλά τη μεγαλύτερη ευθύνη για τη δυνατότητά του να εξαπατά την έχουν αυτοί που πεισματικά αρνούνται να ανταποκριθούν, έστω και ψυχολογικά, στην ανασφάλεια των πολλών επειδή οι ίδιοι αισθάνονται ασφαλείς. Και μπράβο τους.