Ουκρανία: Ο Γιώργος Σταμάτης και η Κατερίνα Σπυριδάκη βίωσαν τη σκληρή πραγματικότητα του πολέμου

Η πρόσφατη επίσκεψη της ελληνικής κοινοβουλευτικής ομάδας Ελληνοουκρανικής Φιλίας στην Ουκρανία ανέδειξε την ένταση και τις δυσκολίες της «νέας κανονικότητας» που βιώνει ο ουκρανικός λαός εν μέσω του πολέμου. Η αποστολή, αποτελούμενη από τους βουλευτές Γιώργο Σταμάτη (ΝΔ) και Κατερίνα Σπυριδάκη (ΠΑΣΟΚ), επισκέφθηκε την Οδησσό και το Κίεβο, όπου συνομίλησαν με τοπικούς αξιωματούχους και εκπροσώπους της ελληνικής ομογένειας, κατανοώντας τις καθημερινές προκλήσεις της ουκρανικής κοινωνίας.

Έχουν περάσει ελάχιστα 24ωρα από την επιστροφή από ένα ταξίδι-ζωής στην Ουκρανία, το πρώτο μίας ελληνικής κοινοβουλευτικής αντιπροσωπείας απ' όταν άρχισε η ρωσική εισβολή, τον Φεβρουάριο του 2022. Η εμπειρία των βουλευτών ήταν έντονη. Οι αφηγήσεις τους σκιαγραφούν τις καθημερινές δυσκολίες των Ουκρανών, την προσαρμογή τους σε μια διαρκή κατάσταση κινδύνου και την αίσθηση αλληλεγγύης που απορρέει από τη διεθνή υποστήριξη.

«Και μόνο ότι πηγαίνεις σε μια χώρα η οποία είναι σε εμπόλεμη κατάσταση, αυτό από μόνο του είναι μια πρόκληση», τόνισε στην Athens Voice ο βουλευτής της ΝΔ, Γιώργος Σταμάτης, αναγνωρίζοντας την ένταση που συνοδεύει μια τέτοια εμπειρία.

«Το να βρίσκεσαι στην Ουκρανία σήμερα, ανάμεσα σε ανθρώπους που συνεχίζουν τη ζωή τους παρά τις δύσκολες συνθήκες, ήταν μοναδικό», λέει η βουλευτής του ΠΑΣΟΚ, Κατερίνα Σπυριδάκη. «Είναι έντονη η ανάγκη των ανθρώπων εκεί να δουν τη ζωή τους να προχωρά».

Κάθε επίσκεψη εμψυχώνει τους Ουκρανούς

Η αποστολή ξεκίνησε από την Οδησσό, πόλη με βαθιές ρίζες ελληνικής ιστορίας και πολιτισμού. «Κάθε γωνιά της Οδησσού αποπνέει ελληνικότητα», σχολίασε η κ. Σπυριδάκη για να προσθέσει: «Σε κάνει να αντιλαμβάνεσαι την οικουμενικότητα του Ελληνισμού. Η παρουσία του ελληνικού στοιχείου στην περιοχή με συγκίνησε».

Ο Γιώργος Σταμάτης επεσήμανε ότι το ταξίδι αυτό είχε διττό στόχο: «Να δεις τους συναδέρφους σου, αλλά και να μπορέσεις να δεις, όσο είναι δυνατόν κι όσο ο πόλεμος το επιτρέπει, πράγματα - να τα μεταφέρεις στη χώρα σου και από εκεί και πέρα να είσαι ένας άνθρωπος ο οποίος ουσιαστικά μεταφέρει την αλήθεια».

Η επίσκεψη είχε ακόμα μεγαλύτερη βαρύτητα καθώς πραγματοποιήθηκε λίγες μόλις μέρες μετά τη συνάντηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον πρόεδρο της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι. «Όλο αυτό είναι πολύ σημαντικό» εξηγεί ο κ. Σταμάτης, προσθέτοντας ότι «κάθε επίσκεψη Ευρωπαίου -και αν θέλετε κάθε δημοκράτη ανθρώπου- στην Ουκρανία τους εμψυχώνει».

Η διαμονή εκεί δεν ήταν εύκολη υπόθεση. «Το πρώτο πράγμα που σου λένε είναι το πού υπάρχει καταφύγιο σε περίπτωση που χτυπήσουν σειρήνες», αναφέρει. «Δεν έτυχε να χρειαστεί να καταφύγω κάπου όσο ήμουν εκεί», αλλά η εμπειρία της διαρκούς απειλής ήταν αρκετή για να συνειδητοποιήσει κανείς τι βιώνει καθημερινά ο λαός της Ουκρανίας.

Η Κατερίνα Σπυριδάκη σχολίασε τη νέα «κανονικότητα» που βιώνουν οι Ουκρανοί. «Η ζωή σταματά στις 10 το βράδυ. Τρώγαμε και την ίδια στιγμή ακούγαμε σειρήνες να ηχούν», αναφέρει. «Δεν μπορεί να είναι κανονικότητα να φοβάσαι, να ζεις κάτω από τον συνεχή ήχο των συναγερμών. Αυτή η κατάσταση με έκανε να σκεφτώ έντονα για το παρόν και το μέλλον των ανθρώπων εκεί».

Η «νέα κανονικότητα» στην Ουκρανία

Η αποστολή συνέχισε στο Κίεβο, όπου οι Έλληνες βουλευτές συζήτησαν με Ουκρανούς πολιτικούς και εκπροσώπους του ομογένειας για τις ανάγκες της χώρας και τις δυνατότητες στήριξης μέσω της κοινοβουλευτικής διπλωματίας.

«Γνώρισα πολύ αξιοπρεπείς ανθρώπους που δεν σκέφτηκαν καν να φύγουν» περιγράφει ο κ. Σταμάτης. «Αυτό τους τιμά».

Οι βουλευτές συνάντησαν τον πρόεδρο των Ελληνικών Ομοσπονδιών, Στεπάν Μαχσμά, ο οποίος τους έθεσε τις ανάγκες της ομογένειας, καθώς και την ελληνικής καταγωγής Χριστίνα Κατράκη, η οποία ενισχύει τον ουκρανικό αγώνα με μία ΜΚΟ που συνδράμει τους εσωτερικούς πρόσφυγες, αλλά και τον στρατό. «Θέλω να τελειώσει ο πόλεμος για να ζήσω», τους είπε.

Όπως επισημαίνει η κ. Σπυριδάκη, αυτό που βιώνουν οι Ουκρανοί είναι ένας διαφορετικός ρυθμός ζωής, στον οποίο το απρόοπτο του πολέμου αποτελεί μια σταθερά. «Οι ιστορίες που ακούσαμε ήταν προσωπικές και φορτισμένες», λέει. «Στιγμές που μας θύμισαν ότι ο πόλεμος, όσο κι αν είναι μακριά, είναι μια πραγματικότητα που αφορά όλους μας. Είναι απίστευτο να βλέπεις μια ολόκληρη πόλη να προσαρμόζεται σε κανόνες έκτακτης ανάγκης και να συνεχίζει. Η ζωή τελειώνει στις 10 το βράδυ, και ο ήχος από σειρήνες ή απόμακρες εκρήξεις είναι σχεδόν μέρος της καθημερινότητας».

«Ήταν συγκλονιστικό να βλέπεις μια πόλη με καταφύγια σε κάθε γωνιά και τους ανθρώπους να συνεχίζουν να ζουν, υπό την απειλή των drones», προσθέτει.

Μπούτσα, Ιρπίν: Ένα βίωμα που σε αλλάζει ως άνθρωπο

Η επίσκεψή στη μαρτυρική Μπούτσα και το Ιρπίν (προάστια της ουκρανικής πρωτεύουσας) ήταν μια από τις πιο συγκλονιστικές εμπειρίες της αποστολής, το σκηνικό ήταν ακόμα πιο έντονο, τα ίχνη του πολέμου είναι εμφανή και συγκλονιστικά.

«Βρεθήκαμε σε περιοχές όπου οι άνθρωποι έπρεπε να πάρουν γρήγορες αποφάσεις για τη ζωή τους», σχολιάζει η βουλευτής του ΠΑΣΟΚ, που περιγράφει πώς η ίδια ένιωθε τώρα στα μέρη που «βλέπαμε το αποτέλεσμα του πολέμου μέσα από φωτογραφίες και βίντεο».

«Περπατήσαμε στον "δρόμο της ζωής" όπου, μόλις πριν από 2,5 χρόνια, ήξερες πως αν βρισκόσουν εκεί, δύσκολα θα έφτανες στην άλλη άκρη». Η εμπειρία αυτή προσφέρει, κατά τη γνώμη της, μια βαθύτερη κατανόηση του πώς η ανθρώπινη φύση προσαρμόζεται στις συνθήκες, «χωρίς να χάνει την ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο».

Από την πλευρά του, ο κ. Σταμάτης υπογραμμίζει ότι «εκεί βλέπεις το μνημείο, είσαι στο σημείο όπου έγινε μια σφαγή. Είναι συγκλονιστικό να βρίσκεσαι σε ένα μέρος όπου διαπράχθηκαν εγκλήματα όχι πριν από 60 ή 80 χρόνια, αλλά πριν μόλις δύο χρόνια. Βλέπεις τις φωτογραφίες ανθρώπων διαφόρων ηλικιών, μεγάλους, νέους, παιδιά... Αυτό το βίωμα σε αλλάζει και ως άνθρωπο, αλλάζει την κοσμοθεωρία σου».

Αντιλαμβάνεσαι αλλιώς το τι διακυβεύεται

Ο ίδιος δεν παραλείπει να τονίσει την ανάγκη για ειρήνη, παρά τις αντίξοες συνθήκες. «Συζητάμε για τον πόλεμο και δεν συζητάμε για την ειρήνη» επισημαίνει, υπογραμμίζοντας τα εμπόδια που υπάρχουν για μια ειρηνική λύση. Παρά τις δυσκολίες, για εκείνον είναι σαφές ότι «έχουμε μια επίθεση σε μια χώρα με δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση και προεδρία, και αυτή τη στιγμή έχει καταληφθεί ένα μεγάλο μέρος της επικράτειάς της».

Σε ερώτηση αν η εμπειρία αυτή άλλαξε την κοσμοθεώρησή της για το ουκρανικό ζήτημα, η κ. Σπυριδάκη απαντά χωρίς δισταγμό: «Όταν έρχεσαι αντιμέτωπος με την αγωνία και τον πόνο ανθρώπων που ζουν μέσα στον πόλεμο, αντιλαμβάνεσαι αλλιώς το τι διακυβεύεται. Στόχος μας είναι να στηρίξουμε με πράξεις, με δράσεις που θα βελτιώσουν έστω και λίγο τη ζωή των Ουκρανών. Ο πόλεμος δεν μπορεί να αφήνει κανέναν ανεπηρέαστο. Η αποκατάσταση της ειρήνης είναι καθήκον που αφορά όλους μας».

Πόλεμος στην Ουκρανία: Ο ρόλος της κοινοβουλευτικής διπλωματίας

Αναφορικά με το μέλλον των διμερών σχέσεων, ο κ. Σταμάτης είπε: «Έχουμε καλέσει την αντίστοιχη κοινοβουλευτική ομάδα φιλίας να επισκεφθεί την Ελλάδα» με στόχο να ενισχυθεί ακόμα περισσότερο η συνεργασία των δύο χωρών. Επισημαίνει δε, ότι «η κοινοβουλευτική διπλωματία μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο» στο να διατηρηθούν και να ενδυναμωθούν οι σχέσεις των δύο χωρών, ειδικά στα ανθρώπινα δικαιώματα και τη στήριξη των πολιτών που βιώνουν καθημερινά τη φρίκη του πολέμου. Κλείνοντας, δεν παρέλειψε να στείλει ένα μήνυμα που αντανακλά τη δύναμη του ουκρανικού λαού: «Σλάβα Ουκραίνι».

Η Κατερίνα Σπυριδάκη δηλώνει αποφασισμένη να στηρίξει πρωτοβουλίες για την αλληλεγγύη προς την Ουκρανία, ενώ τονίζει την ανάγκη να δοθούν περισσότερες ευκαιρίες σε παιδιά και οικογένειες που έχουν πληγεί. «Δεν είναι πλέον κάτι μακρινό, αλλά μια κοινή ανάγκη για ειρήνη που αφορά όλους μας».

***

Τις επισκέψεις της ελληνικής αποστολής στην Οδησσό συνόδευε ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας στην πόλη, Χρήστος Β. Ζαχαρόπουλος. Οι βουλευτές επισκέφθηκαν επίσης το Σπίτι της Φιλικής Εταιρείας, σύμβολο της παρουσίας του ελληνισμού στην περιοχή της Οδησσού, καθώς και την πλατεία Ελλήνων.

Στο Κίεβο, η κοινοβουλευτική αποστολή είχε συνάντηση και με τον Συνήγορο του Πολίτη της Ουκρανίας, Ντμίτρο Λουμπινέτς, με τον οποίο συζητήθηκαν θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, προστασίας του άμαχου πληθυσμού και ενδεχόμενα συνεργασίας σε θέματα κοινωνικής υποστήριξης.

Επιπλέον, η αντιπροσωπεία επισκέφθηκε παιδικά ιδρύματα στο Κίεβο, βάζοντας στο επίκεντρο τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες που πλήττονται από τον πόλεμο.

Συναντήθηκαν με Ουκρανούς βουλευτές, με τους οποίους συζήτησαν προτάσεις συνεργασίας, όπως η φιλοξενία παιδιών από την Ουκρανία σε κατασκηνώσεις της χώρας μας. Ακολούθησε επίσκεψη στο Νοσοκομείο Παίδων Οχμαντίτ, όπου στις 8 Ιουλίου 2024 σημειώθηκε πυραυλικό πλήγμα.

Καθ’ όλη την παραμονή στο Κίεβο, την αντιπροσωπεία συνόδευαν ο Έλληνας Πρέσβης του Κιέβου Αλέξανδρος Δημητρακόπουλος, και οι συνεργάτες του διπλωμάτες Μανώλης Ανδρουλάκης και Κωνσταντίνος Πατμανίδης.