Mετά τα Κίτρινα Γιλέκα, τα Κόκκινα Στιλό

Πριν από μία εβδομάδα, στα σχολεία μνημονεύτηκαν οι δολοφονίες του Σαμουέλ Πατί και του Ντομινίκ Μπερνάρ, δύο καθηγητών που έπεσαν θύματα της ισλαμικής τρομοκρατίας. Η σιγή ενός λεπτού που πρότεινε το Υπουργείο Παιδείας αποδείχτηκε προβληματική· πολλοί καθηγητές δεν τόλμησαν να ακολουθήσουν την οδηγία υπό τον φόβο αντιδράσεων μουσουλμάνων μαθητών και γονέων. Ακόμα και η ομάδα «Κόκκινα Στιλό» σιώπησε· μόνο τα δεξιά και «ακροδεξιά» ΜΜΕ υπογράμμισαν τις επετείους, ενώ η εφημερίδα Le Monde, η οποία ευθύνεται για την ανοχή της ισλαμικής διείσδυσης στη Γαλλία, δημοσίευσε σύντομο άρθρο υπέρ της κοσμικότητας του λαϊκού σχολείου — λες και το πρόβλημα είναι απλώς η «κοσμικότητα».

Ωστόσο, περιμέναμε περισσότερα από τα «Κόκκινα Στιλό», μια ομάδα εκπαιδευτικών που δήλωνε ανεξάρτητη από τα κόμματα και υπερασπιζόταν τα συμφέροντα και την ασφάλεια του εκπαιδευτικού προσωπικού στη Γαλλία. Τα Κόκκινα Στιλό δημιουργήθηκαν το 2018 και κινητοποιούνται ιδιαίτερα κάθε αρχή σχολικής χρονιάς: φέτος, σίγησαν. Αλλά μέχρι να σιγήσουν, πρόβαλλαν εκτός από κοινωνικά αιτήματα και διεκδικήσεις μισθολογικών αυξήσεων, θέσεις υπέρ της παραδοσιακής εκπαίδευσης με πειθαρχία και κυρώσεις για παραβατική συμπεριφορά. Εξάλλου πολλά μέλη τους επέμειναν στη χαμένη αξία της κοσμικότητας που έχει καταργηθεί στα σχολεία εξαιτίας της ισλαμικής πίεσης.

Τα Κόκκινα Στιλό ξεκίνησαν παράλληλα με τα Κίτρινα Γιλέκα, στις αρχές Δεκεμβρίου 2018, από μια ομάδα 25.000 καθηγητών στο Facebook. Μέσα σε 4 εβδομάδες, τα μέλη έγιναν 60.000 και τον Απρίλιο του 2021 είχαν φτάσει 74.000. Tον Αύγουστο του 2023 ήταν 76.000: όχι και τόσο πολλά αν πάρουμε υπόψη ότι στη Γαλλία υπάρχουν 900.000 εκπαιδευτικοί. Πάντως, τα Κόκκινα Στιλό προσπάθησαν να ενημερώσουν το κοινό για τα προβλήματά τους με ένα μανιφέστο που είχε τίτλο «Μισθοί, πόροι, σεβασμός» και με μια σειρά τοπικές και εθνικές δράσεις, όπως διαδηλώσεις μπροστά στο Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και στην πυραμίδα του Λούβρου. Η συλλογικότητα προειδοποιούσε επίσης για τα αίτια της επαγγελματικής εξουθένωσης λόγω των συχνά εξευτελιστικών συνθηκών εργασίας και κατηγορούσε την ιεραρχία της Εθνικής Παιδείας για έλλειψη στήριξης μπροστά στο «bashing» των δασκάλων εκ μέρους των γονέων και των εφήβων. Προπάντων, ασχολούνταν με τα ζητήματα γύρω από το hashtag #PasDeVague που ήταν παρόν στα κοινωνικά δίκτυα τον Οκτώβριο-Νοέμβριο 2018 με περισσότερες από 40.000 μαρτυρίες εκπαιδευτικών για σχολική βία, ισλαμικές απαιτήσεις και κουλτούρα σιωπής σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Ο τότε υπουργός Εθνικής Παιδείας Ζαν Μισέλ Μπλανκέρ, που είχε διάθεση για μεταρρυθμίσεις, συναντήθηκε με εκπροσώπους του κινήματος, αλλά υπήρχε διαφωνία ως προς την ηλικία συνταξιοδότησης —τα Κόκκινα Στιλό ήταν εναντίον της μετατόπισης του ορίου από τα 62 στα 64— όσο και γενικότερα βε προς τις μεταρρυθμίσεις που ονειρευόταν ο Μπλανκέρ—ο οποίος δεν άργησε να αντικατασταθεί από τον άτολμο Pap Ndiaye, στη συνέχεια από την Αμελί Ουντεά Καστερά και τέλος από την Αν Τζενετέτ που μόλις διορίστηκε. (Η Τζενετέτ μού είναι εντελώς άγνωστη.)

Στη διάρκεια της προεδρικής εκστρατείας του 2022, τα Κόκκινα Στιλό δεν στήριξαν κανέναν υποψήφιο αλλά κολακεύτηκαν από την τρελή υπόσχεση της Αν Ινταλγκό, δημάρχου του Παρισιού και υποψηφίας για την προεδρία, να διπλασιάσει τους μισθούς των εκπαιδευτικών. Στο μεταξύ, οργανώθηκαν απεργίες και δημοσιεύτηκαν καταγγελίες γύρω από το «λυκόφως της γνώσης», ενώ, ταυτοχρόνως, παρατηρήθηκε κύμα παραιτήσεων: μέσα σε τέσσερα χρόνια, 143.703 εκπαιδευτικοί, περίπου το 17% του διδακτικού προσωπικού στη Γαλλία, άλλαξαν επάγγελμα. Κανείς δεν φάνηκε να συγκινείται ή να καταλαβαίνει τι εκτυλίσσεται στα σχολεία.

Τα Κόκκινα Στιλό μπέρδεψαν κάπως τους Γάλλους με το διφορούμενο κόκκινο: αν και ήθελαν να τονίσουν το κύρος του καθηγητή που διορθώνει τον μαθητή, άφησαν να εννοηθεί ότι επρόκειτο για υπεραριστερούς. Αλλά ως γνωστόν, το κύρος του καθηγητή, η πειθαρχία, η διόρθωση με κόκκινο στιλό δεν είναι αριστερές προτάσεις: η γαλλική παιδεία πάσχει από την αριστερή ηγεμονία ήδη από το 1968, στην οποία έχουν προστεθεί νοσηρές πρακτικές άρσης της κοσμικότητας και επιβολής της πολυπολιτισμικότητας. Και πράγματι, εναντίον των Κόκκινων Στιλό παρατάχθηκε το αριστερό κίνημα «Όχι στο σοκ των γνώσεων» που θέλει να προστατέψει τα παιδιά από την εντατικοποίηση και τις «υπερβολικές απαιτήσεις» στα μαθηματικά και στα γαλλικά. Όπως σε όλες τις χώρες, στη Γαλλία, η αριστερά προωθεί την ευκολία και τη μετριότητα· μέσω αυτής της τακτικής θηρεύει τις ψήφους των πολύ νέων: έτσι, εκτός του ότι έξω από τα περισσότερα γαλλικά σχολεία είναι αναρτημένα πανό με το σύνθημα «Όχι στο σοκ των γνώσεων», πολλοί καθηγητές που επίσης βολεύονται με την ευκολία έχουν προσχωρήσει στο εν λόγω διασυνδικαλιστικό κίνημα κατηγορώντας τα Κόκκινα Στιλό για αυταρχισμό.

Το 2023 δύο μέλη των Κόκκινων Στιλό, ο Νικολά Γκλιερ και ο Αρνό Φαμπρ, εξέδωσαν ένα βιβλίο με τίτλο «Το Λυκόφως της Γνώσης» στο οποίο αξιολογούσαν το εκπαιδευτικό σύστημα και διατύπωναν απλές, ποσοτικοποιημένες και άμεσα εφαρμόσιμες προτάσεις. Μερικές από αυτές είναι οι εξής: αύξηση των μισθών κατά 1.000 καθαρά μηνιαίως (Κόστος: περίπου 10 δισεκατομμύρια ετησίως)· επιστροφή όλων των διευθυντών σχολείων και όλων των επιθεωρητών από τις διοικητικές θέσεις στις σχολικές τάξεις για 4 έως 6 ώρες την εβδομάδα (Αποταμίευση: περίπου 3,5 δισεκατομμύρια σε διάστημα πέντε ετών)· αποκατάσταση της πειθαρχίας: κανένας ενοχλητικός μαθητής δεν πρέπει να παραμένει ατιμώρητος· αύξηση των ωρών των μαθημάτων γαλλικών και μαθηματικών καθώς και δημιουργία μιας επιπλέον τάξης για μαθητές που χρειάζονται ενίσχυση. Στο «Λυκόφως της γνώσης» οι συγγραφείς ασκούν κριτική στις εκπαιδευτικές μεθόδους που προέκυψαν από το 1968 και εφαρμόστηκαν στη δεκαετία του 1970, οι οποίες «συνορεύουν με το παράλογο» και επιδεινώνονται από στόχους ελαχιστοποίησης του κόστους.

Μπροστά σε αυτό το μπέρδεμα, τα συνδικάτα αγωνίζονται να επιτύχουν τη μεγαλύτερη δυνατή δημοσιοϋπαλληλική άνεση για τους καθηγητές,ενώ οι πολιτικοί ηγέτες, αποκομμένοι από την πραγματικότητα, πολλαπλασιάζουν μάταιεςμικρομεταρρυθμίσεις καιοι γονείς υπερπροστατεύουν τα παιδιά τους εις βάρος της κοινότητας. Οι συνέπειες είναι εξουθενωμένοι δάσκαλοι, πτώση του επιπέδου των ακαδημαϊκών απαιτήσεων και μαθητές απρόθυμοι να επιδείξουν κριτική σκέψη ή να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες της μάθησης και τους κανόνες της πειθαρχίας. Με σχεδόν είκοσι χρόνια εμπειρίας στο σχολείο, ο Νικολά Γκλιερ και ο Αρνό Φαμπρ ζωγράφιζαν την εικόνα ενός συστήματος σε δεινή θέση και παρείχαν ευκρινείς διαγνώσεις, όχι χωρίς κάποιο χιούμορ, των αιτιών που έχουν οδηγήσει στην κατάρρευσή του. Όσα εκτυλίσσονται στη Γαλλία και όσα πρότειναν, προτού σιωπήσουν, οι Γκλιερ και Φαμπρ δεν αφορούν μόνο τη Γαλλία —οι ευρωπαϊκές χώρες ουκ οίδασι τι ποιούσι.