Κοσμος

Σαν Σήμερα 29 Οκτωβρίου 1929: Η «Μαύρη Τρίτη» του Χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης

H αγορά επέστρεψε στα προ του 1929 επίπεδα μόλις στο τέλος του 1954

62224-137655.jpg
Newsroom
3’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
crowds_gathering_outside_new_york_stock_exchange__3_

Σαν Σήμερα 29 Οκτωβρίου 1929: Η «Μαύρη Τρίτη» του Χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης

Σαν Σήμερα τη «Μαύρη Τρίτη» 29 Οκτωβρίου του 1929, η Γουόλ Στριτ κατέρρευσε. Κατά «το μεγάλο κραχ», όπως έμεινε στην ιστορία, εκατομμύρια τίτλοι μετοχών έγιναν απλά χαρτιά, χάνοντας την αξία τους.
 
Ο Dow Jones έχασε 12% και η αγορά 14 δισ. δολ. με αποτέλεσμα οι απώλειες της εβδομάδας να αγγίξουν τα 30 δισ. δολ, δηλαδή δέκα φορές τον ετήσιο προϋπολογισμό της ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Ήταν μόνο η αρχή. Μιας μακροχρόνιας βουτιάς που οδήγησε τον Dow Jones μέχρι και τον Ιούλιο του 1932 σε απώλειες 90%. Χρειάστηκαν 22 χρόνια, ως το 1954, για να ξαναπιάσει τα προ του κραχ επίπεδα. Περιουσίες επιχειρήσεων και νοικοκυριών εξανεμίστηκαν, εργαζόμενοι καταρρακώθηκαν, οικονομίες καταβαραθρώθηκαν.

Tι προηγήθηκε

Ο κόσμος δεν είχε βιώσει ποτέ κάτι ανάλογο με την ανάπτυξη της αμερικανικής οικονομίας κατά τη δεκαετία του 1920. Ο κατασκευαστικός τομέας γνώριζε πρωτοφανή ανάπτυξη, και επίσης πρωτοφανή ήταν τα ύψη στα οποία ανέρχονταν τα κέρδη. Η ανεργία, που ήδη είχε υποχωρήσει πολύ, ήταν σχεδόν ανύπαρκτη. Η αυτοκινητοβιομηχανία μετά βίας μπορούσε να αντεπεξέλθει στην ακόρεστη απαίτηση για ταχύτητα, που είχε συνεπάρει όλο το έθνος. Τα βιομηχανικά θαύματά της διαφημίζονταν από τη μια ακτή μέχρι την άλλη σε ραδιόφωνα που όλοι ήθελαν να αποκτήσουν. Αρχής γενομένης το 1922, η αξία των μετοχών έμοιαζε να σημειώνει κατακόρυφη άνοδο. Αν πριν από το 1928 ελάχιστοι νόμιζαν ότι ήταν ποτέ δυνατόν πέντε εκατομμύρια μετοχές να αλλάξουν χέρια στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης μέσα σε μία ημέρα, μετά το δεύτερο εξάμηνο της εν λόγω χρονιάς τούτο το ανώτατο όριο σχεδόν  μετατράπηκε σε κατώτατο. Τον Σεπτέμβριο του 1929 ο δείκτης Ντόου έκλεισε στο υψηλότερο σημείο της ιστορίας του. […]  Χάρη στη χαλαρή εποπτεία της κυβέρνησης και στην απροθυμία της να διαταράξει τούτο το υπέροχο συλλογικό όνειρο, οι ευκαιρίες ήταν εκεί για όποιον τις έβλεπε και τις άρπαζε. Η ακόρεστη ζήτηση σε αυτοκίνητα, ραδιόφωνα, αεροπλάνα και προϊόντα ψυχαγωγίας τροφοδότησε μια ανεξέλεγκτη ζήτηση μετοχών: ο αριθμός των διαπραγματεύσεων μετοχών στο Χρηματιστήριο της Nέας Υόρκης μεταξύ 1925 και 1929 ανήλθε από 113 εκατομμύρια σε πάνω από 1 δισεκατομμύριο. Τη χώρα είχε καταλάβει πυρετός κερδοσκοπίας.

Τι ακολούθησε

Η οικονομία των ΗΠΑ αντιδρούσε σταδιακά. Στην αρχή, το 1930, τέθηκαν απαγορευτικοί δασμοί και κόπηκαν τα δάνεια σε χώρες που, χωρίς δολάρια, δεν μπορούσαν να πληρώσουν τα χρέη τους. Ακολούθησε προστατευτισμός κατά του ανταγωνισμού. Στο αποκορύφωμα της κρίσης, είχε επηρεαστεί το 25% του εργατικού δυναμικού των ΗΠΑ. Ενδεικτικά, το 1934, περίπου 17 εκατομμύρια Αμερικανοί, κυρίως στον Νότο, ζούσαν από την Πρόνοια. Ήταν ολοφάνερη η ανάγκη κρατικής παρέμβασης. Και το 1932, μετά την εκλογή στην προεδρία του Δημοκρατικού Φράνκλιν Ντελάνο Ρούσβελτ, το Κογκρέσο ενέκρινε ένα «πακέτο» μέτρων πρόνοιας και οικονομικών μεταρρυθμίσεων, το New Deal, χάρη στο οποίο οι άνεργοι μειώθηκαν από 13 εκατομμύρια σε 9 εκατομμύρια – τότε καθιερώθηκε ελάχιστο ημερομίσθιο και μέγιστη εβδομαδιαία απασχόληση (35 έως 45 ώρες), απαγορεύτηκε η παιδική εργασία, δημιουργήθηκε σύστημα κοινωνικών ασφαλίσεων, ενισχύθηκε διά νόμου ο ρόλος των συνδικάτων. Με νόμο του 1933, εφαρμόστηκε ένα πρόγραμμα δημοσίων έργων ώστε να ενισχυθεί η παραγωγή και η απασχόληση. Στο τέλος της δεκαετίας είχαν δαπανηθεί 10 δισ. δολάρια για να κατασκευαστούν 122.000 δημόσια κτίρια, 1.000 χλμ. οδικού δικτύου, 77.000 γέφυρες και 285 αεροδρόμια. Επίσης, έγιναν έργα παραγωγής υδροηλεκτρικής ενέργειας υπό κρατικό έλεγχο, ενώ κατασκευάστηκε και το πρώτο μεγάλο φράγμα, το Φράγμα Νόρις (1936). Τα έργα έγιναν υπό τον έλεγχο της Διεύθυνσης Εθνικής Ανασυγκρότησης που ιδρύθηκε το 1933, με σκοπό τη ανάπτυξη της βιομηχανίας. Οι ιδιώτες κατασκευαστές αντέδρασαν στην κατασκευή των έργων, αλλά όλα αποπερατώθηκαν σε μια δεκαετία.


Το τέρμα της κρίσης στις ΗΠΑ ταυτίστηκε με το έναυσμα της πολεμικής οικονομίας του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, περίπου, το 1939. Ομως, η αγορά επέστρεψε στα προ του 1929 επίπεδα μόλις στο τέλος του 1954. Τα επόμενα χρόνια, με βάση την άσχημη εμπειρία της Γουόλ Στριτ, τα χρηματιστήρια όλου του κόσμου πήραν μέτρα για να αποτρέψουν ένα νέο κραχ. Το κυριότερο ήταν η διακοπή των συνεδριάσεων σε περιόδους ραγδαίων μεταβολών της χρηματιστηριακής αγοράς.

The Great Depression - 5 Minute History Lesson
The Wall Street Crash

ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΣΤΟ NEWSLETTER ΜΑΣ

Tα καλύτερα άρθρα της ημέρας έρχονται στο mail σου

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.