Η Κάμαλα Χάρις συνέχεια του Μπάρακ Ομπάμα

Αν δούμε ξεκάθαρα την περίπτωση της Κάμαλα Χάρις, θυμίζει εκείνη του Μπαράκ Ομπάμα. Ο Ομπάμα δεν ήταν ιδεολόγος· ήταν ρεαλιστής που πίστευε στην κοινωνική δικαιοσύνη υπό μια τόσο γενική έννοια ώστε ήταν δύσκολο να διαφωνήσει κανείς μαζί του. Και, παρ’ όλ’ αυτά, δεν ήταν λίγοι όσοι διαφωνούσαν. Αυτή η απουσία ιδεολογίας υπήρξε το πλεονέκτημα όλων των επιτυχημένων Αμερικανών προέδρων, τα μότο των οποίων ήταν απλές προτάσεις όπως «You got to do what you got to do», χωρίς αναφορά σε συγκεκριμένα ρεύματα πολιτικής φιλοσοφίας.

Όσο για τη Χάρις, η περιγραφή της προσωπικής της πολιτικής φιλοσοφίας εξαρτάται από τη γωνία από την οποία εξετάζεται: υπήρξε «προοδευτική» εισαγγελέας του Σαν Φρανσίσκο; Τι σημαίνει «προοδευτική»; Το 2000, όταν εμφανίστηκε στη δημόσια σκηνή, «το Παρίσι του Ειρηνικού» ήταν το προπύργιο της αμερικανικής αριστεράς· οι Ρεπουμπλικανοί θεωρούσαν το Σαν Φρανσίσκο ζούγκλα και Γόμορρα. Για να επιζήσεις ως εισαγγελέας στην πόλη, έπρεπε να ξέρεις καλά την τέχνη της σύνθεσης πολλών ταυτοτικών ρευμάτων με ενίοτε διαφορετικά συμφέροντα και να γεφυρώνεις ευαισθησίες και οικονομικές βλέψεις συνδικάτων, εκλεγμένων αξιωματούχων, κοινοτήτων (Κινέζων, Ισπανόφωνων, Μαύρων) χωρίς να ξεχνάς ο πληθυσμός LGBTQ+ κάνει το Σαν Φρανσίσκο να είναι το Σαν Φρανσίσκο.

Εν ολίγοις, αν μπορείς να εκλεγείς δικαστής στο Σαν Φρανσίσκο, μπορείς να εκλεγείς οπουδήποτε. Και όχι μόνο εξαιτίας της τοπικής και γενικότερης πολυπολιτισμικότητας: το 2003, όταν η Κάμαλα Χάρις έθεσε υποψηφιότητα για τη θέση της εισαγγελέως, που ισοδυναμεί με την ιδιότητα του «αρχιμπάτσου», στο Σαν Φρανσίσκο η εγκληματικότητα αυξανόταν, ενώ στις υπόλοιπες αμερικανικές μεγαλουπόλεις μειωνόταν θεαματικά. Ο απερχόμενος εισαγγελέας Τέρενς Χάλιναν (1936-2020), που είχε υπάρξει νεαρός παραβάτης με ροπή στο μπουνίδι, ταίριαζε στην εικόνα του Σαν Φρανσίσκο ως λιμανιού της αμαρτίας όπου μεθυσμένοι ναύτες πλακώνονται στο ξύλο στα μπαρ. Ο Χάλιναν ήταν η επιτομή του αριστερού νομικού, που δεν είναι αρκετά νομοταγής ο ίδιος ώστε να επιβάλλει τον νόμο στους άλλους. Οι μεγάλες τοπικές επιχειρήσεις τεχνολογίας και ακινήτων δεν έβλεπαν την ώρα να τον ξεφορτωθούν.

Η Κάμαλα Χάρις εργάστηκε για τον Χάλιναν, αλλά φαίνεται ότι δεν άντεχε την ανικανότητά του. Στη δική της προεκλογική εκστρατεία για την εισαγγελία, παρουσίασε τον εαυτό της ως εναλλακτική της επιβολής του νόμου και της τάξης, μέσω της οποίας τα ποσοστά καταδίκης θα αυξάνονταν – όπως όφειλαν. Αλλά σε μια πόλη τόσο προσκολλημένη στην αριστερά του Δημοκρατικού Κόμματος, κανείς δεν μπορεί να είναι πολύ αυστηρός: η Κάμαλα Χάρις, με τη στήριξη μεγάλων τοπικών χρηματοδοτών του κόμματος, συμπεριλαμβανομένης της χήρας του Στιβ Τζομπς, αν και εστίαζε στην αποκατάσταση της νομιμότητας, προώθησε ήπιες λύσεις αντί των ποινών φυλάκισης για μικροεγκληματίες, με σκοπό τον περιορισμό του πληθυσμού των φυλακών. Με αυτό το μήνυμα επικράτησε με πολύ μικρή διαφορά του Χάλιναν, ο οποίος, επιπλέον, είχε το μειονέκτημα της ηλικίας. Στο Σαν Φρανσίσκο δεν αρέσουν οι γέροι.

Όλα αυτά είναι σχετικά. Από την πλευρά τους, οι Ρεπουμπλικανοί δεν ξεχνούν πως το 2004, λίγο μετά την ανάληψη των καθηκόντων της στην πόλη, απέρριψε τη θανατική ποινή για κάποιον που είχε σκοτώσει έναν αστυνομικό. Το αποτέλεσμα ήταν να στραφεί εναντίον της ολόκληρο το αστυνομικό Σώμα του Σαν Φρανσίσκο. Ωστόσο, θα ήταν παράξενο να δεχόταν τη θανατική ποινή: αν και στην Καλιφόρνια δεν απαγορεύεται –σήμερα στους θαλάμους μελλοθανάτων υπάρχουν πάνω από 700 άτομα–, οι εκτελέσεις είναι πάρα πολύ σπάνιες. Εξάλλου, η Χάρις εξήγησε τη στάση της σ’ ένα βιβλίο με τίτλο «Smart on Crime», που κυκλοφόρησε προτού υποβάλει υποψηφιότητα για γενική εισαγγελέας της Καλιφόρνιας, όπου έγραφε, μεταξύ άλλων, ότι χρειαζόταν μια στρατηγική και ορατή παρουσία αστυνομικών στους δρόμους για να αποτρέπει τους εγκληματίες. Η πρόταση εξελήφθη ως αποδοχή της αστυνομοκρατίας και πολλοί αριστεροί τής γύρισαν την πλάτη.

Στη δεκαετία του 2010 το Δημοκρατικό Κόμμα μετατοπίστηκε προς τα αριστερά: ταυτοτική πολιτική, δικαιωματισμός, εξύψωση του θύματος και τα τοιαύτα. Το αντιρατσιστικό κίνημα Black Lives Matter, που οργανώθηκε μετά τον φόνο του Αφροαμερικανού Μάικλ Μπράουν στο Φέργκιουσον του Μιζούρι, έθεσε σε προτεραιότητα την αντιμετώπιση της αστυνομικής βίας εναντίον των μειονοτήτων, ιδιαίτερα εναντίον των νεαρών μαύρων. Όλα αυτά τα χρόνια η Κάμαλα Χάρις κράτησε ίσες αποστάσεις μεταξύ των αντιρατσιστικών οργανώσεων και των σωμάτων ασφαλείας, αποφεύγοντας να ευθυγραμμιστεί με τις ιδέες των Δημοκρατικών για μείωση ποινών που συνδέονται με την κατοχή ναρκωτικών – μια παρανομία που αφορά ιδιαίτερα τους νεαρούς μαύρους. Το πιθανότερο ήταν ότι, ως νομικός, δεν πίστευε στην ατιμωρησία, αλλά επίσης ότι ήθελε να διατηρήσει δεσμούς με τους κεντρώους. Έτσι, εξελίχθηκε από εισαγγελέας της Καλιφόρνιας σε γερουσιαστή, εξασφαλίζοντας τη στήριξη των Los Angeles Times, αν και όχι χωρίς επιφυλάξεις για την ατολμία και την ουδετερότητά της σε αμφιλεγόμενα ζητήματα.

Η Κάμαλα Χάρις έχει σπουδάσει νομικά και, όπως συμβαίνει στις ΗΠΑ, προτού μπει στη Νομική, πέρασε από τη σχολή Πολιτικών Επιστημών. Σπούδασε στο Χάουαρντ, ένα πανεπιστήμιο με αφροαμερικανική πλειοψηφία, μεσαίου μεγέθους από άποψη γοήτρου. Με λίγα λόγια, αν και προέρχεται από οικογένεια της ελίτ, είναι δύσκολο να την κατατάξει κανείς στις ελίτ που ενοχοποιούνται για περιφρόνηση του λαού και διαφθορά. Η τακτική της δεν είναι ούτε ελιτίστικη ούτε «ριζοσπαστική»: χαρακτηρίζεται από μικρά βήματα και κάποια μεθοδικότητα, παράδειγμα της οποίας είναι η πλατφόρμα Open Justice, ένας διαδικτυακός πίνακας ελέγχου της δραστηριότητας της καλιφορνέζικης αστυνομίας με σκοπό την υπευθυνοποίηση των αστυνομικών (η δημοσιοϋπαλληλική νοοτροπία είναι σοβαρός παράγων της αστυνομικής αποτυχίας).

Η ριζοσπαστική αριστεροσύνη θεωρείται σέξι και ίσως η Χάρις υποκύψει στον πειρασμό. Ήδη έκανε λόγο για καθολική δημόσια ιατρική κάλυψη, μια ιδέα που είχε υπερασπιστεί ο σοσιαλιστής γερουσιαστής Μπέρνι Σάντερς, αλλά που, μετά την κατακραυγή κατά της Obamacare, δεν έχει πολλές ελπίδες στις ΗΠΑ. Γι’ αυτό η Χάρις δεν επανέλαβε την πρόταση, όπως δεν επανέλαβε και άλλες ριζοσπαστικές προτάσεις που ακούγονται εύλογες στην Ευρώπη αλλά όχι στις ΗΠΑ. Κανείς δεν τολμάει να απαγορεύσει την υδραυλική ρωγμάτωση, που φέρνει χρήματα και δίνει δουλειές, ή να εξαγγείλει μείωση των εξοπλισμών – ούτε η Χάρις. Μερικά θέματα είναι off limits.

Η Χάρις κάνει αξιοπρεπή εκστρατεία, αν και ο πόλεμος εναντίον της είναι βρόμικος. Φαίνεται τρομερά ανθεκτική. Το ερώτημα είναι αν θα τη στηρίξουν οι κεντρώοι, οι οποίοι σιχαίνονται τον Ντόναλντ Τραμπ αλλά σιχαίνονται εξίσου τη woke κουλτούρα που έχουν υιοθετήσει οι Δημοκρατικοί, απειλώντας με ηθικολογικά κηρύγματα τις συνταγματικές ελευθερίες.