Ο Νετανιάχου θα βγάλει τον Τραμπ;

Το 1968 νικητής των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ ήταν ο Ρίτσαρντ Νίξον. Αντίπαλός του και υποψήφιος των Δημοκρατικών ήταν ο Χιούμπερτ Χάμφρεϊ. Είχε πάρει τη θέση του τότε προέδρου Λίντον Τζόνσον, ο οποίος είχε αποφασίσει να αποσυρθεί από την πολιτική και να μην διεκδικήσει μια δεύτερη θητεία στον Λευκό Οίκο. Αιτία ήταν ο πόλεμος στο Βιετνάμ, ο οποίος είχε διχάσει το Δημοκρατικό Κόμμα και την αμερικανική κοινωνία. Ήταν η εποχή που οι ΗΠΑ συγκλονίζονταν από μαζικές διαδηλώσεις οι οποίες γίνονταν συχνά βίαιες και συνοδεύονταν από ενέργειες ανυπακοής.

Ο Τζόνσον είχε, ακόμα, ανακοινώσει τη διακοπή των βομβαρδισμών στο Βόρειο Βιετνάμ. Στόχος του ήταν να ξεκινήσει ειρηνευτικές συνομιλίες για να σταματήσει ο πόλεμος. Αν μπορούσε να το πετύχει -και υπήρχαν σοβαρές πιθανότητες γι’ αυτό-, τότε ενδεχομένως να άλλαζε και το αποτέλεσμα των εκλογών. Θα ήταν μια μεγάλη διεθνής επιτυχία η οποία θα έκλεινε και τις πληγές στο Δημοκρατικό Κόμμα. Για τον Νίξον ενδεχόμενη ήττα θα ήταν το τέλος της πολιτικής του καριέρας καθώς θα αποτύγχανε να εκλεγεί για δεύτερη φορά. Έτσι αποφάσισε και τελικά πέτυχε να υπονομεύσει τις διαπραγματεύσεις. Μέσω μιας κινεζο-αμερικάνας δωρήτριας των Ρεπουμπλικάνων, της Άννας Σενώ, η οποία είχε επαφές με το Ανόι, διαμήνυσε στην ηγεσία του Νότιου Βιετνάμ να κρατήσουν σκληρή στάση, υποσχόμενος καλύτερους όρους όταν εκλεγεί.

Ο Τζόνσον, ο οποίος παρακολουθούσε τη Σενώ και γνώριζε τι διαμήνυε στον Νοτιοβιετναμέζο πρόεδρο, υποπτεύθηκε από την πρώτη στιγμή παρέμβαση Νίξον. Δεν είχε αποδείξεις ωστόσο ότι αυτός είχε δώσει την εντολή. Έτσι, παρότι ιδιωτικά μιλούσε για προδοσία του Νίξον, αντιστάθηκε στις παροτρύνσεις των συνεργατών του και αρνήθηκε να δημοσιοποιήσει την υπόθεση. Τελικά οι αποδείξεις βρέθηκαν το 2007 όταν άνοιξαν τα αρχεία του Νίξον και βρέθηκαν οι σημειώσεις των συνεργατών του. Εκεί είχαν καταγράψει τις οδηγίες του «να συνεχίσει η Άννα Σενώ να πιέζει το Ν.Β.» Ήταν πολύ αργά.

Ομολογώ θυμήθηκα την ιστορία με αφορμή την κλιμάκωση των επιχειρήσεων του Ισραήλ. Όπως ήταν αναμενόμενο, προκάλεσε την αντίδραση του Ιράν και τώρα πια βρισκόμαστε μπροστά στον πολύ σοβαρό κίνδυνο, αν δεν είμαστε ήδη εκεί, ενός γενικευμένου πολέμου. Εκείνο που έχει εντυπωσιάσει τους αναλυτές, είναι η αδυναμία των ΗΠΑ και του προέδρου Μπάιντεν να πείσουν τον Νετανιάχου να επιδείξει αυτοσυγκράτηση και να αποδεχθεί τα σχέδια εκεχειρίας που του προτείνουν οι Αμερικανοί. Κι αυτό την ώρα που στην πραγματικότητα το Ισραήλ μόνο με τη διαρκή αμερικανική υποστήριξη μπορεί να συνεχίσει τις πολεμικές επιχειρήσεις και να αμυνθεί στις πυραυλικές επιθέσεις του Ιράν.

Το γιατί είναι ωστόσο προφανές. Μεσούσης της προεκλογικής περιόδου θα ήταν αυτοκτονικό για τους Δημοκρατικούς να κρατήσουν σκληρή στάση απέναντι στον Νετανιάχου απειλώντας, για παράδειγμα, με περικοπή της βοήθειας αν δεν αποδεχθεί το σχέδιο για την εκεχειρία.

Το πρόβλημα για τον Μπάιντεν, και κατ’ επέκταση για τη Χάρις, έγινε μεγαλύτερο μετά την επίθεση του Ιράν και τα αναμενόμενα αντίποινα του Ισραήλ. Ως τώρα, παρά την αγριότητά του, ο πόλεμος ήταν κατά κάποιο τρόπο περιορισμένος. Ο μέσος Αμερικανός τον αντιμετώπιζε ως τηλεοπτικό θέαμα. Τώρα όμως κινδυνεύει να τον νιώσει στην τσέπη του αν, για παράδειγμα, μπούμε σε ένα νέο κύκλο αύξησης των τιμών του πετρελαίου. Για τον Τραμπ, σημειώνουν οι αναλυτές, αυτό θα είναι ένα απρόσμενο δώρο. Δίνει αληθοφάνεια στο αφήγημά του ότι και οι δύο πόλεμοι, στο Ισραήλ και στην Ουκρανία, οφείλονται στην αδυναμία του Μπάιντεν που έχει απελευθερώσει τους αντιπάλους της Αμερικής. Κι όπως έγραψε ο Γκίντιον Ράχμαν στους Φαϊνάνσιαλ Τάιμς, μπορεί να αποδειχθεί ότι είναι η «έκπληξη του Οκτωβρίου», το γεγονός δηλαδή που περιμένουν οι εκλογολόγοι σε κάθε εκλογική αναμέτρηση, να κάνει τη διαφορά στις κάλπες.

Δεν υπάρχει κανένα στοιχείο που να υποδηλώνει κάποια συνεννόηση Νετανιάχου - Τραμπ. Χωρίς την παραμικρή αμφιβολία, ωστόσο, ο ισραηλινός πρωθυπουργός προτιμά χίλιες φορές τον Τραμπ από τη Χάρις. Αν μπορεί να το πετύχει την ίδια στιγμή που ισχυροποιεί τη θέση του με τους υπερσυντηρητικούς συμμάχους του, έχει κάθε λόγο να το κάνει. Προφανώς έχει και άλλους πολύ σοβαρότερους λόγους για τη στάση που κρατά. Η εικόνα του «μικρού», ωστόσο, που επιβάλει τη θέλησή του στον μεγάλο αποτελεί μια σημαντική πτυχή η οποία ίσως να καθορίσει και το πόσο ακριβά θα στοιχήσει τελικά σε όλους μας αυτή η αντιπαράθεση. Όσο για τον Μπάιντεν, το μόνο που μπορεί να κάνει, όπως μαθαίνουμε, είναι να κρατά μούτρα και να μη μιλάει στο τηλέφωνο με τον ισραηλινό πρωθυπουργό.