«Πόλεμος» παραπληροφόρησης από Ρωσία, Κίνα και Ιράν εν όψει αμερικανικής κάλπης

Στην πιο επικίνδυνη περίοδο πριν από τις αμερικάνικες εκλογές έχει εισέλθει η χώρα όπως προειδοποιούν αξιωματούχοι των ΗΠΑ. Πρόκειται για την περίοδο του Οκτωβρίου, όταν ο χρόνος αντίδρασης λιγοστεύει, η παραπληροφόρηση αυξάνεται και ο κίνδυνος κυβερνοεπιθέσεων είναι μεγαλύτερος.

Ενώ οι Ρώσοι προσπαθούν ελάχιστα να κρύψουν την υποστήριξή τους προς τον πρώην Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ στις αμερικανικές εκλογές της 5ης Νοεμβρίου, οι Ιρανοί -από τους σημαντικότερους προμηθευτές της Μόσχας στον πόλεμο με την Ουκρανία- θέλουν απεγνωσμένα να τον εμποδίσουν να επιστρέψει στην εξουσία. Και η Κίνα, που κάποτε αναμενόταν να είναι σημαντικός παίκτης στις εκλογές, φαίνεται αβέβαιο ποιον υποψήφιο προτιμά.

Ρωσία, Κίνα και Ιράν προσπαθούν να επηρεάσουν το αποτέλεσμα της αμερικανικής κάλπης

Αξιωματούχοι των ΗΠΑ, σύμφωνα με τους New York Times, δήλωσαν ότι η Ρωσία παραμένει «η πιο ενεργή απειλή ξένης επιρροής» μεταξύ των δυνάμεων που πλημμυρίζουν το διαδίκτυο με μηνύματα που έχουν σκοπό να «δημιουργήσουν διχόνοια και να υπονομεύσουν την εμπιστοσύνη στην εκλογική μας διαδικασία».

Η Ρωσία μπορεί να βρίσκεται πλήρως πίσω από τον Τραμπ, παρά τους ισχυρισμούς του Πούτιν για το αντίθετο, αλλά σε αυτόν τον εκλογικό κύκλο, οι προσπάθειές του μπορεί να ακυρωθούν εν μέρει από το Ιράν, όσο οι Κινέζοι δεν επιλέγουν ανοιχτά «στρατόπεδο».

Σύμφωνα με την Washington Post, όπως η Ρωσία, έτσι και το Ιράν και η Κίνα έχουν προωθήσει περιεχόμενο που στοχεύει στην ενίσχυση των εσωτερικών διχασμών στις ΗΠΑ. Το Ιράν επιδιώκει να αξιοποιήσει τις αντίθετες απόψεις σχετικά με τον πόλεμο στη Γάζα και χρησιμοποιεί την τεχνητή νοημοσύνη για να δημιουργήσει άρθρα με fake news στα αγγλικά και τα ισπανικά.

Την ίδια ώρα, η Κίνα έχει επικεντρωθεί στα θέματα της χρήσης ναρκωτικών, τη μετανάστευση και τις αμβλώσεις. Το Πεκίνο παράγει εκστρατείες παραπληροφόρησης για θέματα που δεν είναι αυστηρά υψηλής πολιτικής, επιδιώκοντας να μην γίνει φανερή η επιρροή της. Ο στόχος της Κίνας είναι να υποστηρίξει τις προτεραιότητές της έναντι των υποψηφίων που αντιτίθενται σε αυτές.

Η κυβέρνηση των ΗΠΑ προειδοποιεί για πιθανές εκλογικές απειλές

Τα σενάρια που ανησυχούν τους Αμερικανούς αξιωματούχους είναι πάρα πολλά. Ενώ οι εκλογές τις 5 Νοεμβρίου φαίνονται πιο ασφαλείς από ό,τι οι προηγούμενη αναμέτρηση - το 97% των ψήφων θα περιλαμβάνει κάποια μορφή αντιγράφων ασφαλείας που θα κάνει τις εκ νέου καταμετρήσεις πολύ πιο αξιόπιστες.

Οι αξιωματούχοι ανησυχούν ότι εάν καταστεί δύσκολο να εγγραφούν οι ψηφοφόροι τις τελευταίες εβδομάδες πριν από τις εκλογές, θα μπορούσε αυτό να αλλοιώσει τα αποτελέσματα των εκλογών ή, εναλλακτικά, να δώσει προβάδισμα στον Τραμπ σε πολιτείες όπως η Τζόρτζια.

Αυτό που είναι διαφορετικό φέτος, πάντως, είναι οι έντονες προειδοποιήσεις από την κυβέρνηση των ΗΠΑ για πιθανές εκλογικές απειλές. Αυτή είναι μια σημαντική αλλαγή σε σχέση με πριν από οκτώ χρόνια, όταν η κυβέρνηση Ομπάμα χρειάστηκε μήνες για να κατονομάσει και να κατηγορήσει επίσημα τους Ρώσους για παρέμβαση στις εκλογές, ένα βήμα που ήρθε μόνο αφού ο Τραμπ νίκησε τη Χίλαρι Κλίντον.

Η Jen Easterly, επικεφαλής της Υπηρεσίας Κυβερνοασφάλειας των ΗΠΑ, η οποία έχει την κύρια ομοσπονδιακή ευθύνη για να βοηθά τις πολιτείες να υπερασπιστούν τα εκλογικά τους συστήματα, είπε ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ φέτος έκανε μεγαλύτερη προσπάθεια για να διασφαλίσει ότι το κοινό γνωρίζει «τι μπορούν να κάνουν ξένοι πράκτορες στις φετινές εκλογές».

«Οι δύο κύριοι στόχοι είναι να υπονομεύσουν την αμερικανική εμπιστοσύνη στην ασφάλεια των εκλογών μας και στους δημοκρατικούς μας θεσμούς και να σπείρουν διχόνοια», είπε σε συνέντευξή της. «Αυτοί είναι οι στόχοι όλων των ξένων πρακτόρων».

Φέτος, οι αξιωματούχοι ανησυχούν ότι μια μεγάλη μερίδα του ολοένα και πιο πολωμένου εκλογικού σώματος διχάζεται ακόμη και στο θέμα της εκλογικής παρέμβασης. Όταν ο Τραμπ προειδοποιεί ότι κάποιος, κάπου εργάζεται για να χειραγωγήσει την ψηφοφορία, συνήθως μιλά για τους εγχώριους πολιτικούς του αντιπάλους. Όταν οι Δημοκρατικοί μιλούν για παρέμβαση, συχνά δείχνουν τη Ρωσία και την προτίμησή της για τον Τραμπ.

Κατά τη διάρκεια της ακρόασης της Επιτροπής Πληροφοριών της Γερουσίας στα τέλη Σεπτεμβρίου, οι νομοθέτες ρώτησαν τους εκπροσώπους της Microsoft, της Meta και της Google, σχετικά με τις προσπάθειές τους να αμυνθούν από απόπειρες ξένης επιρροής. Ο Δημοκρατικός γερουσιαστής Mark Warner από τη Βιρτζίνια που ηγείται της επιτροπής, είπε ότι οι ξένοι αντίπαλοι «έχουν κίνητρα περισσότερο από ποτέ να παρέμβουν στις εκλογές μας».

Η τεχνητή νοημοσύνη στη «φαρέτρα» του πολέμου παραπληροφόρησης

Στην πιο πρόσφατη έκθεσή τους, αξιωματούχοι των υπηρεσιών πληροφοριών των ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι η Ρωσία και το Ιράν χρησιμοποιούσαν τεχνητή νοημοσύνη για εκλογική επιρροή. Οι αξιωματούχοι των μυστικών υπηρεσιών είπαν ότι η χρήση ΑΙ δεν έφερε κάτι το επαναστατικό, αλλά επέτρεψε στις ξένες δυνάμεις να παράγουν καλύτερο υλικό πιο γρήγορα. Η Ρωσία, είπαν οι αξιωματούχοι των μυστικών υπηρεσιών, μπορεί να χρησιμοποίησε AΙ για την παραγωγή παραποιημένων ομιλιών της Αντιπροέδρου Κάμαλα Χάρις.

Ωστόσο, η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης σε βίντεο παραμένει δύσκολο να επιτευχθεί και οι λιγότερο έντεχνες χρήσεις της είναι σχετικά εύκολο να εντοπιστούν. Έτσι, η Ρωσία συνεχίζει να χρησιμοποιεί ψεύτικα βίντεο παλιάς σχολής, χρησιμοποιώντας ηθοποιούς και ψεύτικες ιστορίες, για να προωθήσει την προπαγάνδα της.

Μια τέτοια περίπτωση ήταν ένα ψεύτικο βίντεο με μια γυναίκα που εμφανίστηκε ως θύμα παράσυρσης από την Κάμαλα Χάρις. Η γυναίκα αυτή υποστήριζε ότι η υποψήφια των Δημοκρατικών την χτύπησε με το αυτοκίνητό της, την άφησε και έφυγε...

Τα ευρήματα των υπηρεσιών πληροφοριών συμφωνούν με τη Microsoft, η οποία ανέφερε μια στροφή από Ρώσους πράκτορες σχετικά με την Χάρις. Η Ρωσία φαίνεται ότι είχε αρχικά πιαστεί στον ύπνο όταν ο Πρόεδρος Μπάιντεν αποχώρησε από την προεκλογική κούρσα. Και για μέρες αφότου η Κάμαλα Χάρις ανακοίνωσε την υποψηφιότητά της, Ρώσοι πράκτορες συνέχισαν να δημοσιεύουν βίντεο που κατηγορούσαν την οικογένεια Μπάιντεν για διαφθορά, δήλωσε ο Clint Watts, επικεφαλής του Κέντρου Ανάλυσης Απειλών της Microsoft.

«Το Κρεμλίνο χρειάστηκε μερικές εβδομάδες για να βρει τι ήθελε να πει για την αντιπρόεδρο Χάρις, ποιες γραμμές "επίθεσης" ήθελαν να ακολουθήσουν», είχε πει ο Watts. «Τώρα, όλοι οι Ρώσοι πράκτορες είναι επικεντρωμένοι στις αμερικανικές εκλογές».

Πέντε τακτικές παραπληροφόρησης που χρησιμοποιεί η Ρωσία

Τα αμερικανικά μέσα έχουν πληροφορήσει τους Αμερικανούς πολίτες ακόμη και για τις τακτικές που ακολουθεί η Μόσχα προκειμένου να επηρεάσει το εκλογικό αποτέλεσμα. 

Μεταξύ αυτών είναι: 

1. Η χρήση Αμερικανών ινφλουένσερ που δεν αντιλαμβάνονται ότι συνεργάζονται με ελεγχόμενες από τους Ρώσους εταιρίες για την παραγωγή ή διανομή περιεχομένου που εξυπηρετεί τη στόχευση της Μόσχας.

2. Η χρήση διαδικτυακών ιστοτόπων που προωθούν ψευδείς πληροφορίες και fake news. Τέτοιου είδους site εμφανίζονται ψευδώς ως τοπικά μέσα, με ανησυχίες για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι κοινότητες και τις αντιπαραθέσεις μέσα στην κοινωνία για σειρά θεμάτων, προωθώντας τη ρωσική προπαγάνδα. Πολλές φορές, δε, τα site αυτά αναφέρονται το ένα στο άλλο, προκειμένου να ενισχύσουν την «αξιοπιστία» τους, δημιουργώντας έτσι ένα δίκτυο παραπληροφόρησης.

3. Η χρήση της κλασικής τεχνικής «λάδι στη φωτιά». Το περιεχόμενο που μοιράζεται ενισχύει την οργή, τα πάθη και τις αντιδράσεις. Το πιο αποτελεσματικό υλικό παραπληροφόρησης είναι αυτό που συνταιριάζει πραγματικά γεγονότα ή πληροφορίες, με ψεύδη, έτσι ώστε να μην μπορεί κάποιος να τα ξεχωρίσει.

4. Η αντιστροφή της κατηγορίας. Η Μόσχα έχει διαψεύσει πολλές φορές ότι προσπαθεί να επηρεάσει το αποτέλεσμα της αμερικανικής κάλπης. Το επόμενο βήμα μετά την άρνηση είναι η αντιστροφή της κατηγορίας. Έτσι, από την πλευρά των Ρώσων γίνεται λόγος για «ρωσοφοβία». Στο ίδιο πλαίσιο, οι ΗΠΑ έχουν κατηγορηθεί επίσημα από τη Μόσχα ότι μετατρέπονται σε «νεοφιλελεύθερη απολυταρχική δικτατορία».

5. Το χιούμορ στην υπηρεσία της προπαγάνδας. Η Ρωσία χρησιμοποιεί τακτικά το χιούμορ για να νομιμοποιήσει ενέργειές της ή να εξουδετερώσει τα επιχειρήματα των αντιπάλων. Χρησιμοποίεται ακόμη και αυτοσαρκασμός για να δημιουργηθεί ένα προφίλ που θα προσελκύσει το ενδιαφέρον, προκειμένου να αξιοποιηθεί στη συνέχεια για να περάσει η προπαγάνδα.