Λίβανος: Παρουσιάστρια ειδήσεων ξεσπά σε κλάματα ανακοινώνοντας τον θάνατο του Νασράλα

Με τη φωνή της να τρέμει και να ξεσπά σε κλάματα η παρουσιάστρια ειδήσεων του λιβανέζικου τηλεοπτικού σταθμού Al-Mayadeen, ανακοινώνει στο δελτίο ειδήσεων τον θάνατο του ηγέτη της Χεζμπολάχ Χασάν Νασράλα, ο οποίος σκοτώθηκε από τους ισραηλινούς βομβαρδισμούς το βράδυ της Παρασκευής (27.09).

Η παρουσιάστρια ειδήσεων διακατέχεται από έντονη συναισθηματική φόρτιση και φανερώνει τη θλίψη της καθώς ανακοινώνει τον θάνατο του Νασράλα. Ντυμένη στα μαύρα ανακοινώνει ότι ο ισχυρός άνδρας της τρομοκρατικής οργάνωσης σκοτώθηκε από ισραηλινά πυρά.

Η δολοφονία του Χασάν Νασράλα, σηματοδοτεί ένα σημείο καμπής στη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή. Τόσο ο Νασράλα όσο και η οργάνωση της οποίας ηγείτο είχαν σκληρυνθεί από τις διαδοχικές δεκαετίες συγκρούσεων στο εσωτερικό του Λιβάνου, εναντίον του Ισραήλ και, τελευταία, στη Συρία. Και οι δύο ήταν ισχυρές πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις με πολύ σημαντική περιφερειακή και τοπική επιρροή.

Μέσα σε περισσότερες από τρεις δεκαετίες επικεφαλής της Χεζμπολάχ, ο Νασράλα δημιούργησε μια ένθερμη προσωπική οπαδοποίηση, καθοδηγώντας το σιιτικό μουσουλμανικό κίνημα μέσα από μια σειρά μεταβάσεων, εξισορροπώντας τις απαιτήσεις του στρατιωτικού του ρόλου με εκείνες των εκτεταμένων συστημάτων κοινωνικής πρόνοιας, χτίζοντας μια πολιτική πτέρυγα και διαπραγματευόμενος τις διάφορες κρίσεις που ξέσπασαν στην περιοχή. Κέρδισε τον θαυμασμό των υποστηρικτών του και την πικρή προσωπική έχθρα των εχθρών του.

Ο Νασράλα στην εξουσία

Ο Νασράλα γεννήθηκε περίπου το 1960, γιος ενός σιίτη πωλητή λαχανικών σε μια φτωχή, μικτή γειτονιά της Βηρυτού. Παρά τον αυξανόμενο αριθμό τους, οι σιίτες του Λιβάνου ήταν επί μακρόν περιθωριοποιημένοι πολιτικά και οικονομικά. Ο Νασράλα εμπνεύστηκε από τις νέες ισλαμιστικές ιδεολογίες που εξαπλώνονταν στη Μέση Ανατολή και από έναν μετριοπαθή κληρικό ιρανικής καταγωγής, τον Μούσα αλ Σαντρ, ο οποίος προσπάθησε να κινητοποιήσει τους σιίτες του Λιβάνου για να κερδίσουν μεγαλύτερη εκπροσώπηση και περισσότερους πόρους. Εντάχθηκε στην Amal, μια σιιτική πολιτοφυλακή που σχηματίστηκε λίγο πριν από τον βίαιο εμφύλιο πόλεμο που ξέσπασε στον Λίβανο το 1975.

Τέσσερα χρόνια αργότερα, ο Αγιατολάχ Ρουχολάχ Χομεϊνί κατέλαβε την εξουσία μετά την ιρανική επανάσταση. Αυτό το σεισμικό γεγονός έστειλε ένα κύμα ενέργειας να διατρέξει τις σιιτικές κοινότητες παντού στη Μέση Ανατολή. Ο Νασράλα είχε έρθει κοντά στον Χομεϊνί όταν σπούδαζε σε ένα σεμινάριο στη Νατζάφ, την ιερή πόλη του Ιράκ, όπου ο ριζοσπάστης κληρικός είχε εξοριστεί. Περίπου το 1981, όπως και πολλοί άλλοι νεαροί νεοσύλλεκτοι, ο Νασράλα εγκατέλειψε την Αμάλ για να αναζητήσει πιο ριζοσπαστικές εναλλακτικές λύσεις.

Όταν το Ισραήλ έστειλε στρατό στον Λίβανο το 1982 ως απάντηση στις διασυνοριακές επιθέσεις Παλαιστινίων μαχητών, σχηματίστηκε ένας συνασπισμός ισλαμιστικών ομάδων με ιρανική χορηγία και καθοδήγηση. Ο Νασράλα ήταν ένας ενθουσιώδης πρώτος νεοσύλλεκτος. Με το όνομα «Ισλαμική Τζιχάντ», ο συνασπισμός αυτός προχώρησε σε μαζικές βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας εναντίον των εισβολέων και στη συνέχεια εναντίον των αμερικανών και γάλλων ειρηνευτικών δυνάμεων, σκοτώνοντας εκατοντάδες ανθρώπους. Τρία χρόνια αργότερα, ο συνασπισμός είχε συγχωνευθεί από το Ιράν σε μια οργάνωση που ονομαζόταν Χεζμπολάχ, το κόμμα του Θεού. Το 1985, η Χεζμπολάχ δημοσίευσε το κύριο μανιφέστο της, κατακεραυνώνοντας τις ΗΠΑ, την ΕΣΣΔ και ζητώντας την καταστροφή του Ισραήλ.

Ειδικευμένος ισλαμιστής λόγιος, αποτελεσματικός δημόσιος ομιλητής και ικανός οργανωτής, ο Νασράλα απέκτησε ηγετική εμπειρία κατά τη διάρκεια της μακράς μάχης εναντίον των ισραηλινών στρατευμάτων και των τοπικών βοηθητικών τους δυνάμεων στο νότιο Λίβανο. Το 1992, επιλέχθηκε ως νέος γενικός γραμματέας του κινήματος μετά τη δολοφονία του προκατόχου του, Αμπάς αλ-Μουσάουι, από το Ισραήλ. Μήνες αργότερα, το Ιράν χρησιμοποίησε τα δίκτυα και τους πράκτορες της Χεζμπολάχ για να εκτελέσει μια μαζική βομβιστική επίθεση στην ισραηλινή πρεσβεία στην Αργεντινή, με 29 νεκρούς.

Η κατάσταση επί Νασράλα στη Μέση Ανατολή

Το 2000, η ταπεινωτική και χαοτική απόσυρση του Ισραήλ από το νότιο Λίβανο έφερε στη Χεζμπολάχ και τον Νασράλα αναγνώριση στη Μέση Ανατολή και στον ευρύτερο ισλαμικό κόσμο, παρά την ιστορική θρησκευτική εχθρότητα μεταξύ της πλειοψηφίας των σουνιτών μουσουλμάνων και της μειοψηφίας των σιιτών. Η νίκη αυτή είχε προσωπικό κόστος για τον Νασράλα: ένας γιος του σκοτώθηκε σε σύγκρουση με ισραηλινά στρατεύματα.

Έξι χρόνια αργότερα, ο Νασράλα οδήγησε τη Χεζμπολάχ σε μια νέα αντιπαράθεση με το Ισραήλ, όταν διέταξε μια επίθεση πέρα από τα αμφισβητούμενα σύνορα που σκότωσε οκτώ ισραηλινούς στρατιώτες και αιχμαλώτισε δύο. Αυτός ο πόλεμος ήταν λιγότερο αποφασιστικός και ο Νασράλα έστρεψε την προσοχή του σε μια πιο πολιτική στρατηγική, δίνοντας έμφαση στα εθνικιστικά διαπιστευτήρια του κινήματός του στο Λίβανο και δημιουργώντας ένα χαρτοφυλάκιο επιχειρήσεων, πολλές από τις οποίες παράνομες. Οποιοδήποτε υπολειπόμενο σχέδιο δημιουργίας ενός ισλαμικού καθεστώτος τύπου Χομεϊνί είχε από καιρό τεθεί στο ράφι. Η επιβολή συντηρητικών κωδίκων στις περιοχές του Λιβάνου που ελέγχονταν από τη Χεζμπολάχ ήταν, στο σύνολό τους, χαλαρή.

Ο συμβιβασμός αυτού του νέου ρόλου με τις απαιτήσεις του Ιράν, του κύριου χορηγού της Χεζμπολάχ, ήταν ένα πολύπλοκο έργο και ο Νασράλα μόνο απρόθυμα συμφώνησε το 2013 να στείλει χιλιάδες μαχητές του στη Συρία κατόπιν εντολής της Τεχεράνης για να ενισχύσουν το καθεστώς του Μπασάρ αλ Άσαντ. Αυτό βοήθησε να ανατραπούν οι ισορροπίες στον βίαιο εμφύλιο πόλεμο στη γειτονική χώρα, αλλά έβλαψε τη Χεζμπολάχ στο εσωτερικό της χώρας. Το ίδιο έκανε και η σθεναρή αντίσταση του Νασράλα στην πολιτική μεταρρύθμιση στο Λίβανο.

Δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι ο Νασράλα γνώριζε τι είχε σχεδιάσει η Χαμάς για την 7η Οκτωβρίου, αλλά αντέδρασε στις αιματηρές επιδρομές στο Ισραήλ με αυτό που πρέπει να του φάνηκε καλή κρίση. Η Χεζμπολάχ δεν εξαπέλυσε μεγάλη επίθεση, αλλά άρχισε να εκτοξεύει μερικά από τα τεράστια αποθέματα ρουκετών και πυραύλων της στο Ισραήλ, σε μια προσπάθεια να διατηρήσει τα διαπιστευτήριά της ως «αντιστασιακή». Ο Νασράλα πιθανότατα πίστευε ότι η σύγκρουση θα ήταν σύντομη και θα μπορούσε να αποφύγει περαιτέρω κλιμάκωση. Και στις δύο περιπτώσεις έκανε θανάσιμο λάθος.

Οι συνέπειες της δολοφονίας του Νασράλα είναι δύσκολο να εκτιμηθούν. Οι απαισιόδοξοι θα προβλέψουν μαζική κλιμάκωση, καθώς το Ιράν επιδιώκει να επιβεβαιώσει εκ νέου την ισχύ του και να εκδικηθεί τον θάνατο ενός ηγέτη που ήταν ένα από τα σημαντικότερα περιουσιακά του στοιχεία στο εξωτερικό. Οι αισιόδοξοι μπορεί να ισχυριστούν ότι απομακρύνθηκε αποτελεσματικά ένας παίκτης-κλειδί από τη σύγκρουση, αποτρέποντας την Τεχεράνη και ανοίγοντας έναν δρόμο για κάποιου είδους μείωση, αν όχι τερματισμό, των εχθροπραξιών.

Η εξεύρεση οποιουδήποτε αντικαταστάτη θα είναι πολύ δύσκολη για τη Χεζμπολάχ και το Ιράν. Ακόμα και χωρίς την εξόντωση βασικών υπαρχηγών από το Ισραήλ τους τελευταίους μήνες, δεν υπάρχει κανείς στο κίνημα που να πλησιάζει το περιφερειακό κύρος, την εμπειρία ή την επιρροή του Νασράλα. Είναι πλέον σαφές ότι το Ισραήλ είναι σε θέση να συλλέγει κρίσιμες, έγκαιρες πληροφορίες από την καρδιά της Χεζμπολάχ και να ενεργεί αποτελεσματικά βάσει αυτών. Το προσδόκιμο ζωής οποιουδήποτε νέου γενικού γραμματέα είναι πιθανό να είναι εξαιρετικά σύντομο.

Με πληροφορίες από Guardian