Ο ρόλος του Τύπου στην υπόθεση Πελικό

Πριν από λίγες ημέρες χιλιάδες Γάλλοι πολίτες βγήκαν στους δρόμους, προκειμένου να δηλώσουν την υποστήριξή τους προς τη Ζιζέλ Πελικό - θύμα βιασμού επί μια δεκαετία του συζύγου της και δεκάδων άλλων άγνωστων αντρών που το τελευταίο διάστημα περνούν από δίκη για τις ειδεχθείς πράξεις τους.

Την Τρίτη 17.9, ο κύριος κατηγορούμενος και ενορχηστρωτής της κακοποίησης του θύματος, Ντομινίκ Πελικό, παραδέχθηκε την ενοχή του και κατά τη διάρκεια της κατάθεσής του δήλωσε ότι: «Είμαι βιαστής όπως όλοι οι άλλοι σε αυτήν την αίθουσα».

Όσοι ενδιαφέρονται για τις λεπτομέρειες αυτής της πραγματικά σοκαριστικής ιστορίας, μπορούν εύκολα να βρουν πληθώρα πληροφοριών στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο. Το σχόλιό μου δεν αφορά τους πρωταγωνιστές της, αλλά τον ρόλο των δημοσιογράφων τόσο στην συγκεκριμένη υπόθεση, όσο και στις υποθέσεις βιασμών γενικότερα.

Το τελευταίο διάστημα Γαλλίδες κα Αγγλίδες φεμινίστριες εκφράζουν την ικανοποίησή τους για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει ο Τύπος την Ζιζέλ Πελικό, κάτι που δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι είναι ο κανόνας για όλα τα θύματα των περιπτώσεων βιασμού. Σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες τα φαινόμενα σεξισμού στη δημοσιογραφία, αν και έντονα, περιορίζονται στον κίτρινο Τύπο.

Στην Ελλάδα μέχρι πρόσφατα δεν ήμασταν τόσο ενημερωμένοι για το πώς οφείλουμε να χειριζόμαστε αυτά τα ευαίσθητα θέματα με αποτέλεσμα να θυσιάζεται η εγκυρότητα της είδησης στο βωμό της ηδονοθηρίας και του εύκολου εντυπωσιασμού.

Εκείνο που δεν γίνεται συχνά αντιληπτό είναι τα σεξιστικά σχόλια μερίδας του Τύπου, εκτός από τα θύματα προσβάλλουν και όλους τους άντρες, υπονοώντας ότι κάθε ένας από αυτούς είναι εν δυνάμει βιαστής, αρκεί να έρθει αντιμέτωπος με μία έντονη ερωτική πρόκληση.

Δυστυχώς ο σεξισμός είναι ενσωματωμένος στην κουλτούρα μας σε τέτοιο βαθμό που τόσο άντρες όσο και γυναίκες δημοσιογράφοι μπορεί να κάνουν σεξιστικά σχόλια όχι μόνον εις βάρος των θυμάτων σεξουαλικής παρενόχλησης, ή βιασμού, αλλά ακόμα και ως μέρος του καθημερινού πολιτικού ρεπορτάζ.

Ο τρόπος με τον οποίο η σεξουαλική βία προβάλλεται από κάποιους δημοσιογράφους, μπορεί να δημιουργήσει σε ορισμένους την εντύπωση ότι η βίαια επιβολή της αντρικής επιθυμίας στη γυναίκα αποτελεί σε κάποιες περιπτώσεις «κανονικό», «αποδεκτό» και «φυσιολογικό» τρόπο ερωτικής συνεύρεσης και όχι μια αποτρόπαια πράξη κάποιου που απαιτεί την επέμβαση της δικαιοσύνης και χρειάζεται επειγόντως την αρωγή της ψυχιατρικής επιστήμης. 

Οι αναφορές στο «ζωηρό» παρελθόν, την «χαλαρή» ηθική, το «προκλητικό» ντύσιμο και στην «εκδικητικότητα» των θυμάτων συνέβαλε επί σειρά ετών στην χειραγώγηση των γυναικών, ωθώντας συχνά τα θύματα βιασμού να αλλάζουν τις αρχικές μαρτυρίες τους και να κρύβονται αντί να διεκδικούν μέχρι τέλους δικαιοσύνη για τα όσα έχουν υποστεί.

Ωστόσο, στην περίπτωση της Ζιζέλ Πελικό οι δημοσιογράφοι δείχνουν έναν πρωτοφανή σεβασμό για το θύμα και τους οικείους του, δίχως να αμφισβητούν ούτε στιγμή τον χαρακτήρα ή τις προθέσεις του. Οι ιδιαίτερες συνθήκες της σεξουαλικής κακοποίησης στη συγκεκριμένη υπόθεση, το γεγονός δηλαδή ότι η Ζιζέλ Πελικό ήταν πάντα ναρκωμένη, δίχως τις αισθήσεις της και συνεπώς χωρίς γνώση της κατάστασης της, δεν αφήνει περιθώρια για παρανοήσεις, προσβλητικά αστεία και σχόλια ηδονοθηρικού τύπου.

Αντιθέτως, για τους Γάλλους αρθρογράφους που παρακολουθούν στενά την υπόθεση, ο κατηγορούμενος, -ο σύντροφος που το θύμα εμπιστευόταν απόλυτα-, αποτελεί ένα αδίστακτο, δίχως την παραμικρή ενσυναίσθηση τέρας και οι υπόλοιποι θύτες δεν είναι παρά κοινοί βιαστές, ενώ η Ζιζέλ Πελικό έχει αναδειχθεί σε σύμβολο του γυναικείου αγώνα κατά της σεξουαλικής βίας.

Ασφαλώς ο τρόπος που εξελίχθηκε η υπόθεση εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την απόφαση του θύματος να μιλήσει ανοιχτά και χωρίς ντροπή για την κακοποίηση που έχει υποστεί, να εμφανίζεται καθημερινά στο δικαστήριο κοιτάζοντας τόσο τους άντρες που την βίασαν όσο και τους δικαστές κατάματα, απαιτώντας δικαιοσύνη.

Όσο οδυνηρό και αν είναι κάτι τέτοιο, φαίνεται ότι συνιστά τη μόνη οδό για να ανατραπεί οριστικά και αμετάκλητα ο τρόπος που ο Τύπος παρουσιάζει τους θύτες και τα θύματα βιασμού.