Σαν σήμερα: Ο θάνατος του Πριγκόζιν μετά το αντάρτικο στον Πούτιν

Πριν από ένα χρόνο σαν σήμερα, ο Ρώσος αρχηγός της μισθοφορικής ομάδας Wagner, Γιεβγκένι Πριγκόζιν σκοτώνεται σε αεροπορικό δυστύχημα μετά την πτώση του αεροσκάφος στο οποίο επέβαινε. «Διέπραξε σοβαρά λάθη», ήταν το σχόλιο του Πούτιν στην είδηση του θανάτου του.

Δέκα άνθρωποι επέβαιναν στο αεροπλάνο, σύμφωνα με την επίσημη λίστα επιβατών. Όλοι «σκοτώθηκαν», ανακοίνωσε το υπουργείο Εκτάκτων Καταστάσεων. Ανάμεσα τους, ο Ντμίτρι Ούτκιν, το δεξί χέρι του Πριγκόζιν εντός της Wagner, γνωστός για τις νεοναζιστικές συμπάθειές του. Ένας άλλος επιβάτης, ο Βαλερί Τσεκάλοφ, ήταν ένας από τους διευθυντές της Concord, της εταιρείας που ίδρυσε ο Πριγκόζιν, και είχε συνεργαστεί μαζί του από τη δεκαετία του 2000.

Οι δυτικές υπηρεσίες θεωρούν πιο πιθανό το σενάριο σύμφωνα με το οποίο πίσω από τον θάνατο του αφεντικού της Wagner κρύβεται ο Πούτιν. Εκεί καταλήγει και ο Τζο Μπάιντεν. Για «εύλογες ενστάσεις και απορίες» ως προς την πτώση του αεροσκάφους κάνει λόγο το Παρίσι. Ελάχιστοι είναι αυτοί που δεν πιστεύουν πως το σκάφος έπεσε από λάθος του πιλότου ή από μηχανική βλάβη.

Η πορεία του Γιεβγκένι Πριγκόζιν προς τη Μόσχα

Πριν από ένα χρόνο, στις 24 Ιουνίου, η Ρωσία συγκλονίστηκε από την είδηση ότι μια ένοπλη εξέγερση μισθοφόρων βρισκόταν σε εξέλιξης. Μισθοφορικός στρατός που θεωρούταν πιστός στο Κρεμλίνο κατέλαβε ένα στρατιωτικό αρχηγείο στο νότο και άρχισε να προελαύνει σε μια «πορεία δικαιοσύνης» προς τη Μόσχα για να «εκδιώξει τους ηγέτες του Υπουργείου Άμυνας», κατηγορώντας τους για κακοδιαχείριση στον πόλεμο με την Ουκρανία.

Ο Γιεβγκένι Πριγκόζιν και η ομάδα Wagner διέκοψαν την πορεία τους λίγες ώρες αργότερα, αλλά η εξέγερση ήταν ένα χτύπημα στον Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, η σοβαρότερη πρόκληση στην κυριαρχία του εδώ και σχεδόν ένα τέταρτο του αιώνα στην εξουσία.

Ποιος ήταν ο Γιεβγκένι Πριγκόζιν;

Ο Γιεβγκένι Πριγκόζιν, πρώην κατάδικος, ήταν ιδιοκτήτης ενός πολυτελούς εστιατορίου στην Αγία Πετρούπολη, όπου ο Πούτιν σύχναζε συχνά με ξένους ηγέτες. Αυτό χάρισε στον Πριγκόζιν το παρατσούκλι του «σεφ του Πούτιν».

Ίδρυσε την ομάδα Wagner, έναν μισθοφορικό στρατό το 2014 υπό τις διαταγές του Πούτιν, αναπτύσσοντας μισθοφόρους στη Συρία, τη Λιβύη, την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία και αλλού.

Ο Πριγκόζιν τράβηξε την προσοχή των ΗΠΑ, όταν αυτός και δώδεκα άλλοι Ρώσοι κατηγορήθηκαν από το αμερικανικό Υπουργείο Δικαιοσύνης για τη δημιουργία της ρωσικής Υπηρεσίας Ερευνών Διαδικτύου - μια «φάρμα τρολ» που κατηγορήθηκε για παρέμβαση στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ το 2016.

Ποιος ήταν ο ρόλος της Wagner στην Ουκρανία;

Μετά την εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία το 2022, η Wagner αναδείχθηκε πολύτιμη στον πόλεμο και έπαιξε βασικό ρόλο στην κατάληψη του ανατολικού προπύργιου του Μπαχμούτ τον Μάιο του 2023.

Το Κρεμλίνο επέτρεψε στον Πριγκόζιν να γεμίσει τις τάξεις της Wagner με καταδίκους, στους οποίους προσφέρθηκε αμνηστία μετά από έξι μήνες στην πρώτη γραμμή και όπως είπε 50.000 στρατολογήθηκαν και 10.000 από αυτούς πέθαναν στο Μπαχμούτ.

Πώς ο Γιεβγκένι Πριγκόζιν πήρε την απόφαση για επέλαση στη Μόσχα;

Ο Πριγκόζιν για πολύ καιρό παραπονιόταν για τα λίγα πυρομαχικά και για τον φθηνό εξοπλισμό που λάμβανε από το Κρεμλίνο για τον πόλεμο στην Ουκρανία και επέκρινε με αυστηρό τρόπο τον τότε υπουργό Άμυνας Σεργκέι Σόιγκου και τον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Στρατηγό Βαλέρι Γκερασίμοφ με βωμολοχίες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, κατηγορώντας τους για στρατιωτικές αποτυχίες και για διαφθορά.

Η εντολή του Υπουργείου Άμυνας να υπογράψει η Wagner συμβάσεις με τον τακτικό στρατό της Ρωσίας φάνηκε να είναι η τελευταία σταγόνα πριν την εξέγερση του Πριγκόζιν στις 24 Ιουνίου 2023.

Οι μισθοφόροι του κατέλαβαν γρήγορα το νότιο στρατιωτικό αρχηγείο της Ρωσίας στο Ροστόφ-ον-Ντον, ελπίζοντας σύμφωνα με πληροφορίες να συλλάβουν τον Σόιγκου και τον Γκερασίμοφ. Αλλά δεν ήταν εκεί.

Ο Πριγκόζιν διέταξε τις δυνάμεις του να στραφούν προς τη Μόσχα, λέγοντας ότι δεν ήταν ένα στρατιωτικό πραξικόπημα αλλά μια «πορεία δικαιοσύνης» για να ανατρέψει τους εχθρούς του. Οι μισθοφόροι κατέρριψαν πολλά στρατιωτικά αεροσκάφη καθ' οδόν, σκοτώνοντας πάνω από δώδεκα πιλότους. Οι δυνάμεις ασφαλείας στη Μόσχα τέθηκαν σε επιφυλακή και σημεία ελέγχου δημιουργήθηκαν στα νότια προάστια της πρωτεύουσας.

Στο απόγειο της κρίσης, ο Πούτιν βγήκε στην τηλεόραση και χαρακτήρισε την εξέγερση του άλλοτε προστατευόμενού του «προδοσία» και ορκίστηκε να τιμωρήσει τους υπεύθυνους.

Όμως ο Πριγκόζιν ματαίωσε απότομα την πορεία λίγες ώρες αργότερα σε μια συμφωνία αμνηστίας με τον πρόεδρο της Λευκορωσίας Αλεξάντερ Λουκασένκο ως μεσολαβητή. Στους μισθοφόρους της Wagner προσφέρθηκε η επιλογή να μετακομίσουν στη Λευκορωσία, να αποσυρθούν από την ομάδα ή να υπογράψουν συμβάσεις με το ρωσικό υπουργείο Άμυνας.

Ποια ήταν η μοίρα του Γιεβγκένι Πριγκόζιν;

Στις 23 Αυγούστου, δύο μήνες μετά την εξέγερση, ένα ιδιωτικό τζετ που μετέφερε τον 62χρονο Πριγκόζιν και τους κορυφαίους συνεργάτες του συνετρίβη ενώ πετούσε από τη Μόσχα στην Αγία Πετρούπολη, σκοτώνοντας και τους επτά επιβάτες μαζί με το τριμελές πλήρωμα. Επίσημη ανακοίνωση για το δυστύχημα και τι το προκάλεσε δεν έχει υπάρξει.

Έρευνα των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπήρχε σκόπιμη έκρηξη στο σκάφος. Το Κρεμλίνο αρνήθηκε οποιαδήποτε ανάμειξη και απέρριψε τους ισχυρισμούς της Δύσης ότι ο Πούτιν ήταν πίσω από το περιστατικό.

Ο Πριγκόζιν κηδεύτηκε στη γενέτειρά του την Αγία Πετρούπολη σε ιδιωτική τελετή.

Τι συνέβη με την ομάδα Wagner;

Αρκετές χιλιάδες μισθοφόροι της Wagner μετακόμισαν σε στρατόπεδο στη Λευκορωσία μετά την ανταρσία. Λίγο μετά το θάνατο του Πριγκόζιν, οι περισσότεροι έφυγαν από τη χώρα για να υπογράψουν συμβόλαια με τον ρωσικό στρατό για να αναπτυχθούν εκ νέου στην Αφρική ή να επιστρέψουν στις μάχες στην Ουκρανία. Μόνο μια χούφτα παρέμεινε στη Λευκορωσία για να εκπαιδεύσει τον στρατό της.

Οι ρωσικές αρχές δημιούργησαν έναν διάδοχο της Wagner, το Africa Corps για να επεκτείνουν τη στρατιωτική τους παρουσία στην αφρικανική ήπειρο.

Το πόσους στρατιώτες μπορεί να συγκεντρώσει το Africa Corps δεν είναι σαφές (ούτε και το γιατί πήραν το όνομά τους από τη ναζιστική μονάδα). Το Africa Corps ή αλλιώς και Γερμανικό Αφρικανικό Σώμα ήταν η ονομασία του Γερμανικού εκστρατευτικού σώματος στην Βόρεια Αφρική κατά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, που είχε σαν στόχο να βοηθήσει τους Ιταλούς συμμάχους στην και έδρασε την περίοδο 1941-1943.

Αυτή τη στιγμή υπάρχουν περίπου 5.000 Ρώσοι μισθοφόροι στη Μαύρη ήπειρο: Δραστηριοποιούνται κυρίως στο Μάλι, τη Λιβύη, το Σουδάν, την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία μέχρι τη Μοζαμβίκη και πρόσφατα ακόμη και στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό.

«Το δίκτυο που ο ανυπάκουος “σεφ του Βλαντιμίρ Πούτιν” έχει δημιουργήσει σε όλη την Αφρική τα τελευταία χρόνια είναι πολύ σημαντικό για τη Μόσχα για να το διαλύσει απλώς. Οι μισθοφόροι της Wagner θα συνεχίσουν να δρουν στην Αφρική», δήλωσε ένας ρώσος διπλωμάτης, «με ή χωρίς τον Πριγκόζιν».

Με πληροφορίες από AP