Η επιστροφή στην Τουρκία ισοδυναμεί με απότομο φρενάρισμα σε πίστα ταχύτητας. Μέσα σε ένα μήνα συνέβησαν όλα, δημοψήφισμα, μουντομπάσκετ, γιορτές, πανηγύρια και κατά φαντασίαν προσκυνήματα.
Η πρώτη εικόνα που αντίκρισα μέσα από το λεωφορείο του αεροδρομίου, μπαίνοντας στην Πόλη, ήταν τα χιλιάδες, κρεμασμένα σαν μπουγάδα, κολλημένα στους τοίχους, καρφιτσωμένα στα περιοδικά, πεταμένα στο δρόμο κόκκινα Εvet (ναι) της εκστρατείας της ΑΚΡ για το δημοψήφισμα της 12ης Σεπτεμβρίου. Γυναίκες με κλαρωτές μαντίλες και άλλες με κοσμική αμφίεση, άνδρες με φόρμες εργασίας και άλλοι με επίσημα κουστούμια, φωτογραφημένοι σε δυναμικές πόζες, σου φώναζαν μέσα από το χαρτί ψήφισε Ναι. Αλήθεια πόσα άραγε λεφτά ξοδεύτηκαν για τη διαφημηστική αυτή εκστρατεία; Τα μαύρα Hayır (όχι) στο περιθώριο, ήταν εγκαταλελειμμένα, πίσω από κάδους απορριμάτων ή ξεθωριασμένα πάνω στους τοίχους των ερημικών στενών.
Η ερυθρόλευκη οχλαγωγία των δρόμων συνοδεύτηκε με το συνωστισμό του πλήθους των τουριστών. Οι φίλαθλοι συγκεντρωμένοι στους μειχανέδες παρακολουθούσαν τις μάχες σώμα με σώμα πάνω στα παρκέ και γιόρταζαν ή έπνιγαν τον πόνο τους με ρακί. Στα οινοποτεία του κέντρου, η τούρκικη «μπουρζουαζία» καπνίζοντας τα πούρα της και διορθώνοντας τα ρόλεξ της, είτε ζητωκραύγαζε για την ευστοχία του Hidayet Turkoğlu, είτε λογόφερνε με τους «αριστερούς αριστοκράτες» για το δημοψήφισμα της Κυριακής. Οι Κούρδοι και κάποιοι εναπομείναντες ιδεολόγοι αριστεροί, απολαμβάνοντας το τσάι τους στους τεκέδες, προτίμησαν το δρόμο του μποϊκοτάζ.
Μέσα σε όλα αυτά, μεσολάβησε και το Σεκέρ Μπαιράμ, η γιορτή της ζάχαρης. Τρεις μέρες αργίας και όλος ο μουσουλμανικός κόσμος και μη εγκατέλειψε την Πόλη για κάποια κοντινή παραλία ή συγκεντρώθηκε στη γειτονιά του Σουλτάν Αχμέτ για να δοκιμάσει το μαντζούνι των Οσμανλίδων πασάδων, που έφτιαχναν μπροστά στα μάτια σου οι πλανόδιοι πωλητές. Πρέπει να το δοκιμάσεις οπωσδήποτε, γιατί σου χαρίζει λέει ευεξία, σαγήνη και σου αυξάνει τη λίμπιντο. Πάντως εγώ τρώγοντάς το απέκτησα πονόδοντο.
Την περασμένη Κυριακή 12/09, 30 χρόνια ακριβώς μετά το πραξικόπημα των στρατιωτικών του 1980, το 58% των γειτόνων μας ψήφισε ναι στην αναθεώρηση των 24 άρθρων του Συντάγματος του ’82, λέγοντας ναι στη δημοκρατία. Το ίδιο βράδυ, οι φωνές και τα νταούλια στους δρόμους (λόγω της χαρμόσυνης ατμόσφαιρας των ημερών) σίγησαν. Η τουρκική εθνική ομάδα έχασε το στεφάνι του νικητή από τους μισθοφόρους μονομάχους του ΜΒΑ. Ο Ερντογάν και ο κομαντάντε του ο Γκιούλ, γιουχαρίστηκαν από τους φιλάθλους του γηπέδου, όταν τιμούσαν με τα μετάλλια τους πρωταγωνιστές της βραδιάς. Μάλλον οι φίλαθλοι, θα ήταν αυτοί που ανήκαν στο ποσοστό του 42% και θέλησαν να δηλώσουν με επιδεικτικό τρόπο το όχι τους. Μια Τουρκία με πολλαπλά και εναλλασσόμενα πρόσωπα.
Αν τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος διέγνωσαν σχιζοφρένεια, την ίδια στιγμή οι δηλώσεις της Γκρικ Αμέρικαν, πρώην σύμβουλου του Μιλόσεβιτς, εκλέκτορα του Αλ Γκόρ το 2000 και προέδρου της παγκόσμιας ενορίας(;), της Αγίας Σοφίας και και και... Κρίς Σπύρου τι άραγε υποδηλώνουν; Στην πλειοψηφία τους οι τουρκικές εφημερίδες χλεύαζαν την πρόθεση του τρελού θείου Σάμ να τελέσει λειτουργία στην Αγία Σοφία στις 17 Σεπτεμβρίου. Στα σύνορα, οι Έλληνες τουρίστες ρωτήθηκαν και ξαναρωτήθηκαν για ποιο λόγο επισκέπτονται την Τουρκία. «Μα για να φάω μπακλαβά από το Σαράι φυσικά», με ενημέρωσαν οι έγκυρες πηγές μου ότι απάντησε μια κυρία. Λειτουργία τελικά δεν έγινε, μόνο για θέματα ασφαλείας, αστυνομικές δυνάμεις συγκεντρώθηκαν έξω από το μουσείο.
Η Τουρκία, προσπαθεί να επουλώσει τις πληγές αυτού του φθινοπώρου, αλλά και των περασμένων. Περπατώντας έξω από το Ζωγράφειο Λύκειο συναντώ έναν δημοσιογράφο του ΤRT (κρατικό κανάλι). Μαζί με το συνεργείο του, γύριζαν ένα ντοκιμαντέρ για τα Σεπτεμβριανά του ’55. Τον Ιανουάριο του 2009, η τολμηρή σκηνοθέτης Tomris Giritlioğlu μεταφέρει στο σινεμά το βιβλίο του Yılmaz Karakoyunlu «Güz Sancısı» (Οι πληγές του φθινοπώρου). Η ταινία προκαλεί μεγάλες συγκινήσεις και κερδίζει κοινό και κρητικούς. Ο παρεξηγημένος, κάποιες φορές δικαιολογημένα και κάποιες φορές αδικαιολόγητα Ανατολίτης, φορώντας το δυτικό πλέον ευρωπαϊκό καπέλο, μοιάζει να έχει πολλά κοινά με τον Έλληνα Βαλκάνιο γείτονά του. Η ιστορία ξαναγράφεται και οι πρωταγωνιστές της μαθαίνουν σιγά σιγά, να «ξεχνούν», μα πάνω από όλα να συγχωρούν.
14°
