Reuters: Ο αντίκτυπος της οικονομικής ατζέντας του Μπάιντεν θα γίνει αισθητός πολύ καιρό μετά την προεδρία του

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν δεν έχει λάβει πολλά εύσημα πολιτικά για τις χιλιάδες επιχορηγήσεις και τις δημόσιες επενδύσεις που έκανε η κυβέρνησή του σε όλη τη χώρα, με έργα αεροδρομίων ή οδικών αξόνων σε μέρη όπως η Νότια Καρολίνα και το Γουαϊόμινγκ.

Μπορεί να χρειαστούν χρόνια, εξάλλου, για να αποκαλυφθεί αν αυτό που επιχείρησε ο Τζο Μπάιντεν - η εκκίνηση μιας ενεργειακής μετάβασης μετά τον άνθρακα, η μεταστέγαση της τεχνολογικής παραγωγής, η διάχυση του πλούτου στις λιγότερο ευημερούσες πόλεις και η ανοικοδόμηση των υποβαθμισμένων υποδομών - θα αποδώσει, όπως υποστηρίζουν οι υποστηρικτές του, σε υψηλότερη παραγωγικότητα, πιο ασφαλείς αλυσίδες εφοδιασμού και ως προκαταβολή για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Οι επικριτές του θα έλεγαν ότι ο Δημοκρατικός πρόεδρος αύξησε το έλλειμμα, υπερέβη τα όρια σε θέματα όπως η διαγραφή των φοιτητικών δανείων και η επιβολή της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας και υποδαύλισε τον πληθωρισμό.

«Ωστόσο, καθώς ο Μπάιντεν αποσύρθηκε από την επανεκλογή του την Κυριακή, ούτε οι υποστηρικτές ούτε οι αντίπαλοί του αμφισβήτησαν τη φιλοδοξία του να είναι ένας οικονομικά μετασχηματιστικός (tranformational) πρόεδρος, παίρνοτας ιδέες ένα εγχειρίδιο προοδευτικών οικονομικών ιδεών που κυοφορούνταν από την οικονομική κρίση του 2007-2009», σημειώνει το Reuters.

Ο Μπάιντεν δεν μπήκε στις πιο επιθετικές και αμφιλεγόμενες φορολογικές ιδέες που προωθούν ορισμένοι Δημοκρατικοί για την αναδιανομή του πλούτου και του εισοδήματος.

Όμως επανέφερε αυτό που αποκαλούνταν «βιομηχανική πολιτική» και προσπάθησε να αντιμετωπίσει προβλήματα που θεωρούσε είτε στρατηγικά -την ανάγκη ενίσχυσης της εγχώριας παραγωγής ημιαγωγών- είτε ηθικά -την αναδοχή της παιδικής μέριμνας και των φοιτητικών δανείων.

Το πρόγραμμα του Μπάιντεν ήταν «μεγάλο», δήλωσε ο Μαρκ Μούρο, ανώτερος συνεργάτης στο Πρόγραμμα Μητροπολιτικής Πολιτικής του Ινστιτούτου Brookings και υποστηρικτής του προέδρου στη σπορά τεχνολογικών επενδύσεων σε περιοχές που έχουν μείνει πίσω οικονομικά.

Tα νομοθετήματα στο Κογκρέσο

Η οικομονική πολιτική του Μπάιντεν επίσης δαπανηρή όσο και επεκτατική, αναμφισβήτητα επιδεινώνοντας ένα ξέσπασμα πληθωρισμού το 2022, ήταν πιο επιφυλακτική για την παγκοσμιοποίηση από το όραμα των Δημοκρατικών προκατόχων του Μπάιντεν, του Μπαράκ Ομπάμα και του Μπιλ Κλίντον, και αγκάλιασε μια ευρεία άποψη για τον ρόλο της ομοσπονδιακής κυβέρνησης.

Κατά τη διάρκεια των δύο πρώτων ετών που είχαν αντίκτυπο, ο Μπάιντεν προώθησε τέσσερα σημαντικά οικονομικά νομοθετήματα στο Κογκρέσο.

Ένας πυλώνας αυτού του προγράμματος, το νομοσχέδιο για τις υποδομές ύψους 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων το 2021. Αυτό που ήθελε να κάνει ο πρόεδρος ήταν να είναι ο επόμενος FDR (Φράνκλιν Ρουζβελτ), ο επόμενος Λίντον Τζόνσον», δήλωσε ο Mάικλ Στρέιν του American Enterprise Institute, αναφερόμενος στους Δημοκρατικούς προέδρους που εισήγαγαν τα προγράμματα New Deal και Great Society που διεύρυναν σημαντικά το οικονομικό αποτύπωμα της κυβέρνησης στη δεκαετία του 1930 και του 1960.

Στη χειρότερη περίπτωση, ο Στρέιν δήλωσε ότι θεωρεί τις δαπάνες του Μπάιντεν ως «απερίσκεπτες», με το δημόσιο χρέος να είναι πλέον ίσο με το 6% της εθνικής οικονομικής παραγωγής. Ο Στρέιν αποδοκίμασε επίσης «ανόητα τεχνάσματα όπως η διαγραφή του φοιτητικού χρέους» που έχουν διευρύνει τα όρια της ομοσπονδιακής βοήθειας για όλο και περισσότερο οικογένειες της μεσαίας τάξης.

Τι μοιράζεται ο Μπάιντεν με τον Τραμπ;

Στην πραγματικότητα, ο Μπάιντεν και ο Τραμπ μοιράζονται αναμφισβήτητα ένα σημαντικό οικονομικό χαρακτηριστικό: Τη χρήση ελλειμματικών δαπανών για να διατηρηθεί η ανάπτυξη πάνω από την τάση.

Ο Τραμπ στηρίχθηκε σε ένα μόνιμο εγχειρίδιο  για περικοπές φόρων που δεν αντισταθμίστηκαν με μειώσεις δαπανών, ενώ του Μπάιντεν ήταν κάτι σαν μια νέα προσέγγιση για τους Δημοκρατικούς.

Ο Μπάιντεν, ως αντιπρόεδρος του Ομπάμα, παρακολούθησε από κοντά τις προσπάθειες του Δημοκρατικού προέδρου να αντιμετωπίσει την οικονομική κρίση του 2007-2009 με προγράμματα που σήμερα θεωρούνται πολύ χλιαρά. Η ανάκαμψη από εκείνη τη βαθιά ύφεση ήταν εξαιρετικά αργή και οδυνηρή. Το μάθημα φάνηκε σαφές: όταν χτυπά μια κρίση, η απάντηση πρέπει να είναι γρήγορη και μεγάλη.

Αυτή ήταν η λογική πίσω από το πρώτο μεγάλο οικονομικό νομοσχέδιο του Μπάιντεν, το αμερικανικό σχέδιο διάσωσης ύψους 1,9 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Τέθηκε σε ισχύ λιγότερο από δύο μήνες μετά την ορκωμοσία του Μπάιντεν στις 20 Ιανουαρίου 2021, και επέκτεινε πολλές από τις παροχές τόνωσης, ανεργίας και άλλες πληρωμές που δρομολόγησε ο Τραμπ στην αρχή της πανδημίας COVID-19.

Τα επόμενα νομοσχέδια περιλάμβαναν το διακομματικό σχέδιο υποδομών, χρήματα για την ενίσχυση της παραγωγής τσιπ ημιαγωγών στις ΗΠΑ και τον νόμο για τη μείωση του πληθωρισμού, ίσως την πιο αμφιλεγόμενη πρωτοβουλία του Μπάιντεν, καθώς συμπεριέλαβε κίνητρα για την παραγωγή πράσινης ενέργειας και ηλεκτρικών οχημάτων σε ένα νομοσχέδιο που φαινομενικά αποσκοπούσε στην αντιμετώπιση της αύξησης των τιμών.

Ορισμένα από αυτά τα προγράμματα μπορεί κάλλιστα να ανατραπούν αν ο Τραμπ κερδίσει τις εκλογές της 5ης Νοεμβρίου. Αλλά πολλά από αυτά που έθεσε σε κίνηση ο Μπάιντεν είναι πιθανό να διαρκέσουν, δήλωσε ο Μαρκ Ζάντι, επικεφαλής οικονομολόγος της Moody's Analytics.

Η χώρα ξεπέρασε την πανδημία με μικρότερη οικονομική ζημιά από ό,τι φοβόταν, και αν το κόστος αυτού ήταν ο πληθωρισμός, η εναλλακτική λύση θα μπορούσε να ήταν πολύ πιο επώδυνη από την άποψη της χρόνιας ανεργίας και της χαμένης παραγωγής, δήλωσε ο Ζάντι. «Δεν είναι στην κλίμακα όσων έκανε ο Ρούσβελτ για να αντιμετωπίσει τη Μεγάλη Ύφεση», δήλωσε ο Ζαντί, αλλά είχε σημασία.