Πώς η επιλογή του Τζέι Ντι Βανς από τον Ντόναλτ Τραμπ επισημοποιεί τον σύγχρονο ιδεολογικό πυρήνα του Ρεπουμπλικανικού κόμματος με κάθε τρόπο
Δεν έχουν τέλος οι καταιγιστικές εξελίξεις στις ΗΠΑ, καθώς δύο μόλις μέρες μετά την απόπειρα δολοφονίας εναντίον του, ο Ρεπουμπλικάνος υποψήφιος ανακοίνωσε πως επέλεξε τον Γερουσιαστή από το Οχάιο, Τζέι Ντι Βανς, ως Αντιπρόεδρό του. Ο 39χρονος Βανς αποτελεί καθαρά πολιτική επιλογή, καθώς ο ίδιος μετετράπη από σκληρό εσωκομματικό επικριτή του Τραμπ, σε ένθερμο αποθεωτή του, επιδεικνύοντας μια εντυπωσιακή ιδεολογική ευελιξία, και ακολουθώντας πιστά την ιδεολογική μετάλλαξη του Ρεπουμπλικανικού κόμματος.
Η προσωπική πορεία του Βανς, από τη σχετικά ταπεινή παιδική και εφηβική του ηλικία στο πουθενά του αμερικανικού Rust Belt, μέχρι τη θητεία του στο Ιράκ, τη νομική σχολή του Yale, τη Γερουσία, και τη σχεδόν εξασφαλισμένη αντιπροεδρία των ΗΠΑ, έχει ήδη αναλυθεί σε μεγάλο βαθμό. Ωστόσο, το σημαντικότερο ίσως ποιοτικό χαρακτηριστικό της υποψηφιότητας –και πόσο μάλλον δε, της αντιπροεδρίας– Βανς είναι η επισημοποίηση δύο εξαιρετικά κρίσιμων συνθηκών: πρώτον, πως οι φτωχότεροι λευκοί Αμερικάνοι έχουν εγκαταλείψει πλήρως τους Δημοκρατικούς, και δεύτερον, πως οι Ρεπουμπλικάνοι δεν ενδιαφέρονται πλέον για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας.
Τζέι Ντι Βανς: το αμερικανικό όνειρο ανήκει στους Ρεπουμπλικάνους
Όπως σημειώνει στο προσωπικό του best seller, «Hillbilly Elegy», ο Βανς δεν αποτελεί παρά ακόμα έναν γιό του αμερικανικού Rust Belt, της πρώην δηλαδή βιομηχανικής ζώνης· η πορεία του, ωστόσο, μέχρι την αμερικανική αντιπροεδρία με τίποτα δε μπορεί να χαρακτηριστεί κοινότυπη. Το πρώτο, όμως, κυρίαρχο χαρακτηριστικό της υποψηφιότητας Βανς δεν είναι το γεγονός πως η προσωπική του ιστορία αντηχεί το χιλιοτραγουδισμένο έπος του αμερικανικού ονείρου· κάθε αμερικανική ελίτ – από την πολιτική μέχρι την οικονομική – σφύζει από ιστορίες τύπου “rags to riches”, δηλαδή από τα «κουρέλια στον πλούτο.» Αυτό που καθιστά την υποψηφιότητα Βανς μια τρομακτική πραγματικότητα για τους Δημοκρατικούς, είναι πως ο ίδιος – ως ένας νεότατος εκπρόσωπος των φτωχών λευκών κοινοτήτων της αμερικανικής ενδοχώρας που έκανε όλα τα σωστά βήματα στη σταδιοδρομία του – συντάσσεται απόλυτα με το όραμα του Ντόναλτ Τραμπ για τις ΗΠΑ. Θεωρητικά, ένας πολιτικός με την ηλικία και το υπόβαθρο του Βανς θα μπορούσε κάλλιστα να αποτελεί ένα ανερχόμενο στέλεχος για τους Δημοκρατικούς, καθώς ο συνδυασμός του στρατιωτικού παρελθόντος με την ακαδημαϊκή αριστεία – αλλά και την επιχειρηματική επιτυχία – σε ηλικία μόλις τριάντα-εννέα ετών, θα είχε όλα τα χαρακτηριστικά, ώστε να εμπνεύσει το κρίσιμο εκλογικό τμήμα των νέων λευκών ψηφοφόρων, συμβάλλοντας στην επιστροφή τους προς τους Δημοκρατικούς.
Αντίθετα, ο Βανς γνωρίζει πως ο τρόπος με τον οποίο ο ίδιος προσωποποιεί το τραμπικό κίνημα του «Make America Great Again» θα πουλήσει επιτυχώς στους λευκούς ψηφοφόρους του πρώην Δημοκρατικού “blue wall”, δηλαδή τις πολιτείες του Οχάιο, του Γουισκόνσιν, του Μίσιγκαν, και της Πενσυλβάνια, οι οποίες αναμένονται να κρίνουν σε μεγάλο βαθμό και το αποτέλεσμα των εκλογών. Ο λόγος είναι πως, μακριά από τον κοινωνικό και πολιτισμικό ελιτισμό της ανατολικής και της δυτικής ακτής, οι νέοι λευκοί – και όχι μόνο – ψηφοφόροι της ενδοχώρας, δεν συγκινούνται πλέον από τα κυρίαρχα αφηγήματα της «κοινωνικής δικαιοσύνης» και της έμφασης στις μειονότητες των Δημοκρατικών, τη στιγμή, ωστόσο, που δε φοβούνται την όποια επιρροή του νότιου κοινωνικού συντηρητισμού, ο οποίος επηρεάζει σημαντικά τον ιδεολογικό άξονα των Ρεπουμπλικάνων. Το μήνυμα του Βανς υπέρ της αυστηρότερης προστασίας των αμερικανικών συνόρων, της επιβολής δασμών στα εισαγόμενα προϊόντα – απ’ όπου και αν προέρχονται – ώστε να προστατευτεί η αμερικανική οικονομία και οι αμερικανικές θέσεις εργασίας, αλλά και της απόσυρσης των ΗΠΑ από τη διεθνή σκηνή – τουλάχιστον συγκριτικά με τα σημερινά επίπεδα – υπόσχεται μια καλύτερη οικονομική πραγματικότητα σε ένα κρίσιμο τμήμα του εκλογικού σώματος, το οποίο αισθάνεται πως δεν εκπροσωπείται από τους Δημοκρατικούς. Ταυτόχρονα, μπροστά στα κουφάρια των πάλαι ποτέ κραταιών εργοστασίων του Rust Belt, η εναντίωση του Βανς στις πράσινες πολιτικές των Δημοκρατικών, όχι απλώς συγχωρείται, αλλά συγκινεί, επιβεβαιώνοντας την περιορισμένη απήχηση του Μπάιντεν μακριά από τα προπύργια του κόμματός του.
Σε επίπεδο εσωτερικής πολιτικής, ο Βανς δεν έχει να δώσει τίποτα περισσότερο στον Τραμπ, πέρα από την ηλικία του – το οποίο αποτελεί και το μεγαλύτερό του πλεονέκτημα. Επιλέγοντας τον Βανς, ο Τραμπ ουσιαστικά αποδεικνύει την πλήρη αδιαφορία του απέναντι στα ηθικοπλαστικά κηρύγματα των Δημοκρατικών σχετικά με την ανάγκη ποσόστωσης σε ό,τι αφορά τα χαρακτηριστικά των πολιτικών επιλογών του· υπενθυμίζεται πως ο Μπάιντεν είχε επιλέξει τη Χάρις επειδή ήταν γυναίκα με σαφή εθνολογικά χαρακτηριστικά, ενώ μοίρασε ισόποσα τα χαρτοφυλάκιά του σε άντρες και γυναίκες. Αντίθετα, ο Τραμπ χρήζει τον Βανς ως άτυπο διάδοχό του, τη στιγμή που ο πλήρης ασπασμός του δόγματος MAGA από τον δεύτερο, σε συνδυασμό με την ηλικία του, αποδεικνύει πως οι νέες γενιές των Ρεπουμπλικάνων ταυτίζονται πλέον με τον πρώην – και πιθανότατα μελλοντικό – Πρόεδρό τους. Φαίνεται απίστευτο, αλλά οι Ρεπουμπλικάνοι σήμερα δεν είναι πλέον το κόμμα του Ρόναλντ Ρήγκαν, αλλά εκείνο του Ντόναλντ Τραμπ.
Ο Τζέι Ντι Βανς είναι φτιαγμένος από τους εφιάλτες της Ευρώπης
Θέτοντας το ευγενικά, ο Βανς δεν αποτελεί – σε καμία απολύτως περίπτωση – θιασώτη της αμερικανικής παρουσίας στην Ευρώπη, και αυτό αποτελεί το δεύτερο σημαντικότερο στοιχείο της υποψηφιότητας του. Στην πολιτική του σταδιοδρομία μέχρι σήμερα, ο ίδιος έχει ασκήσει κριτική σχεδόν σε κάθε μια εκ των ισχυρών κρατών-μελών της ΕΕ – αλλά και στο Ηνωμένο Βασίλειο – ενώ έχει επικρίνει έντονα τις κυρώσεις τις οποίες έχει επιβάλλει η Ευρωπαϊκή Κομισιόν στην ουγγρική κυβέρνηση με αφορμή τη φιλορωσική της στάση στο πλαίσιο του ρώσο-ουκρανικού πολέμου. Το κρίσιμο σημείο εδώ είναι πως ο Βανς δε βλέπει την ΕΕ – και τις στενές διατλαντικές σχέσεις μεταξύ Βρυξελλών και Ουάσιγκτον – με αδιαφορία, αλλά με εχθρικότητα· ο πραγματικός κοινωνικός φιλελευθερισμός ο οποίος ορίζει σε υπαρξιακό επίπεδο την ιδέα της ευρωπαϊκής ενοποίησης, αποτελεί ένα εντελώς ξένο φιλοσοφικό έδαφος για τον πιθανότερο επόμενο Αντιπρόεδρο των ΗΠΑ. Εξάλλου, ο ίδιος έχει δηλώσει στο παρελθόν πως, στις διεθνείς σχέσεις, σημασία έχει μόνο η ισχύς, σε αντίθεση με έννοιες όπως το διεθνές δίκαιο, το οποίο διέπεται – σε έναν βαθμό, τουλάχιστον – από βασικές δεοντολογικές ηθικές αξίες. Σε αυτό ακριβώς το ιδεολογικό πλαίσιο, ο Βανς υποστηρίζει απολύτως τις θέσεις του Τραμπ σχετικά με το ΝΑΤΟ, δηλώνοντας κατηγορηματικά πως τα ευρωπαϊκά του κράτη-μέλη θα πρέπει να αναλάβουν πολύ περισσότερες ευθύνες σε ό,τι αφορά την άμυνά τους.
Στην ουσία, ο Βανς αποτελεί έναν αυθεντικό, αντί για όψιμο, νέο-απομονωτιστή – και αυτή, ίσως, είναι μια διαφορά του με τον Τραμπ, η οποία ενδεχομένως να φανεί στο μέλλον. Σε αντίθεση με τον πρώην Ρεπουμπλικάνο Πρόεδρο, ο οποίος βλέπει τους συμμάχους των ΗΠΑ με συναλλακτικό τρόπο, ο Βανς φαίνεται πως θεωρεί ότι η προάσπιση των συμφερόντων των ΗΠΑ καθιστά την αφοσίωσή της σε συμμαχίες απλά επιλογή, αντί για υποχρέωση. Για αυτόν τον λόγο, ως Γερουσιαστής έχει εναντιωθεί απόλυτα στη συνέχιση της αμερικανικής χρηματοδότησης της ουκρανικής κυβέρνησης, δηλώνοντας ευθαρσώς πως η Ουκρανία θα πρέπει να αποδεχτεί πως θα απωλέσει ορισμένα εδάφη, αλλά και πως η υπεράσπιση του Κιέβου δεν εξυπηρετεί κάποιο βασικό εθνικό συμφέρον της Ουάσιγκτον. Δεδομένα, η σχολή σκέψης την οποία εκπροσωπούσαν προβεβλημένοι Ρεπουμπλικάνοι, όπως ο Τζον Μακέιν και ο Μιτ Ρόμνεϊ – οι οποίοι ηττήθηκαν από τον Μπαράκ Ομπάμα το 2008 και το 2012 αντίστοιχα – έχει πλέον χρεοκοπήσει εντός του Ρεπουμπλικανικού κόμματος. Η επιλογή του Βανς για την αντιπροεδρία σηματοδοτεί την απαγκίστρωση των Ρεπουμπλικάνων από τη βαθιά – αν όχι αξιακή – πεποίθηση πως ο συνεχής, ενεργός, και υπό συνθήκες βίαιος παρεμβατισμός των ΗΠΑ μακριά από τους ωκεανούς, όπως και η συνεχής σύσφιξη των σχέσεών τους με τους συμμάχους τους στην Ευρώπη, εξυπηρετούν όχι απλώς τα αμερικανικά εθνικά συμφέροντα, αλλά και τη διεθνή κοινότητα στο σύνολό της.
Θέτοντας το διαφορετικά, το δίδυμο Τραμπ-Βανς επιχειρεί να επαναπροσδιορίσει τη φιλοσοφική επιρροή του αμερικανικού εξαιρετισμού στην αμερικανική εξωτερική πολιτική. Για το σύγχρονο Ρεπουμπλικανικό κόμμα, η εποχή του αποστολικού αμερικανικού εξαιρετισμού – δηλαδή της μεσσιανικής αποστολής των ΗΠΑ να αποτελούν εκείνες την παγκόσμια ηγέτιδα δύναμη, διαμορφώνοντας το διεθνές σύστημα με βάση τις αμερικανικές αξίες – έχει πλέον παρέλθει. Επιλέγοντας τον Βανς ως διάδοχο του, ο Τραμπ μετακινεί το κόμμα του πίσω, προς τον παραδειγματικό αμερικανικό εξαιρετισμό του 19ου αιώνα, σύμφωνα με τον οποίο οι ΗΠΑ αποτελούν το υπόδειγμα για τη διεθνή κοινότητα, χωρίς όμως να έχουν κάποια πρόθεση να ανακατευτούν στις παγκόσμιες κρίσεις και περιφερειακές συγκρούσεις.
Ο θεσμός της αμερικανικής αντιπροεδρίας έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον και χρήζει σίγουρα ξεχωριστής ανάλυσης. Σε ό,τι αφορά τον Βανς, θα πρέπει απλώς να τονιστεί πως το νεαρό της ηλικίας του, αλλά και ο συνδυασμός των πολιτικών και προσωπικών του χαρακτηριστικών, εναντιώνονται πλήρως σε όλα όσα εκπροσωπεί η Κάμαλα Χάρις, όπως άλλωστε και οι λόγοι της επιλογής του από τον Τραμπ έναντι εκείνων του Μπάιντεν σε ό,τι αφορά τη νυν Αντιπρόεδρο. Ο Βανς αναμένεται να δυσκολέψει σημαντικά τη Χάρις στο μεταξύ τους debate, το οποίο θα έχει ξεχωριστή σημασία από τη στιγμή που οι Τραμπ και Μπάιντεν είναι εβδομήντα-οχτώ και ογδόντα-ενός ετών αντίστοιχα. Σε περίπτωση, δε, νίκης του Τραμπ, ο Βανς αναμένεται να αναλάβει περισσότερους ρόλους συγκριτικά με τους προκατόχους του, ειδικά σε ό,τι αφορά την εξωτερική πολιτική, και σε αντίθεση με τη Χάρις – η οποία δεν είχε ιδέα επί του θέματος – ο ίδιος δεν φαίνεται πρόθυμος να συμβάλλει στις διατλαντικές σχέσεις, από καθαρά ιδεολογική άποψη. Αν όντως ο Βανς αλλάξει τον θεσμό της αντιπροεδρίας, αυτό θα συμβεί πιθανότατα με έναν άβολο τρόπο για τους συμμάχους των ΗΠΑ.
7°
