Explainer: Πώς η σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ στην Ουάσιγκτον θα επηρεάσει την ένταξη της Ουκρανίας και τη στρατιωτική βοήθεια

Οι ηγέτες των 32 χωρών μελών του ΝΑΤΟ συναντώνται αυτή την εβδομάδα στην Ουάσινγκτον για τη σύνοδο κορυφής της διατλαντικής συμμαχίας ασφαλείας, με την περαιτέρω υποστήριξη της Ουκρανίας στον πόλεμο κατά της ρωσικής εισβολής να βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα τους.

Θα προσκληθεί η Ουκρανία για να γίνει επίσημο μέλος;

Όχι. Το ΝΑΤΟ λαμβάνει αποφάσεις με συναίνεση και δεν υπάρχει συμφωνία μεταξύ των 32 μελών του να απευθύνει πρόσκληση ενώ η Ουκρανία βρίσκεται σε πόλεμο. Ωστόσο, πολλά μέλη του ΝΑΤΟ -ιδίως εκείνα από την Ανατολική Ευρώπη- θέλουν να σηματοδοτήσουν ότι το Κίεβο πλησιάζει προς την ένταξη. Σε μια σύνοδο κορυφής στο Βίλνιους της Λιθουανίας πέρυσι, οι ηγέτες του ΝΑΤΟ δήλωσαν ότι «το μέλλον της Ουκρανίας είναι στο ΝΑΤΟ» και επιβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους σε μια δήλωση στο Βουκουρέστι το 2008 ότι το Κίεβο θα ενταχθεί στη συμμαχία. Φέτος, πολλές χώρες της συμμαχίας θέλουν να δηλώσουν ότι η πορεία της Ουκρανίας προς την ένταξη είναι «μη αναστρέψιμη». Αλλά τα μέλη της συμμαχίας εξακολουθούν να διαφωνούν σχετικά με τη δήλωση της συνόδου κορυφής, μεταξύ άλλων για το πόσο πρέπει να τονιστεί ότι η Ουκρανία πρέπει να ολοκληρώσει τις μεταρρυθμίσεις, όπως η πάταξη της διαφθοράς, προτού μπορέσει να ενταχθεί. Οι διπλωμάτες λένε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Γερμανία είναι μεταξύ των χωρών που είναι πιο επιφυλακτικές στο να προχωρήσουν περαιτέρω στην ένταξη σε αυτό το στάδιο. Εάν η Ουκρανία ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, τα άλλα μέλη θα είναι υποχρεωμένα να την βοηθήσουν εάν δεχθεί επίθεση από τη Ρωσία, σύμφωνα με τη ρήτρα αμοιβαίας άμυνας του άρθρου 5 της συμμαχίας.

Τι περιλαμβάνει το πακέτο βοήθειας;

Θα περιλαμβάνει μια υπόσχεση για συνεχή οικονομική στήριξη και μια κίνηση του ΝΑΤΟ να αναλάβει τον συντονισμό των προμηθειών όπλων και την εκπαίδευση των δυνάμεων της Ουκρανίας. Το ΝΑΤΟ ως οργανισμός δεν προμηθεύει άμεσα όπλα στην Ουκρανία, αλλά πολλά από τα μέλη του συγκαταλέγονται μεταξύ των μεγαλύτερων προμηθευτών όπλων του Κιέβου. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, ενδεχομένως μαζί με άλλους συμμάχους, αναμένεται να ανακοινώσουν περισσότερα όπλα για την Ουκρανία στη σύνοδο κορυφής, συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων αεράμυνας Patriot.

Ποια είναι η οικονομική δέσμευση;

Οι ηγέτες αναμένεται να επικυρώσουν μια συμφωνία που συνήφθη μεταξύ των συμμάχων του ΝΑΤΟ την περασμένη εβδομάδα για την παροχή στρατιωτικής βοήθειας ύψους 40 δισεκατομμυρίων ευρώ στην Ουκρανία το επόμενο έτος, δήλωσαν στο Reuters δύο δυτικοευρωπαίοι διπλωμάτες. Η συμμαχία λέει ότι το ποσό αυτό αντιστοιχεί στο ποσό που δίνεται ετησίως από την εισβολή της Ρωσίας το 2022. Το σύμφωνο περιλαμβάνει διάταξη για την επαναξιολόγηση των συμμαχικών συνεισφορών σε μελλοντικές συνόδους κορυφής του ΝΑΤΟ, σύμφωνα με έναν από τους διπλωμάτες.Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ είχε προτείνει πενταετή δέσμευση ύψους 100 δισεκατομμυρίων ευρώ. Αλλά πολλοί σύμμαχοι διαφώνησαν, λέγοντας ότι οι δημοσιονομικοί τους κανόνες δεν επιτρέπουν μια τέτοια μακροπρόθεσμη δέσμευση ή ότι δεν μπορούν να δεσμευτούν για λογαριασμό μελλοντικών κυβερνήσεων.

Τι θα συντονίσει το ΝΑΤΟ;

Η συμμαχία συμφώνησε να αναλάβει μεγάλο μέρος του συντονισμού των παραδόσεων όπλων από την υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, ένας ad-hoc συνασπισμός περίπου 50 κρατών, που ονομάζεται επίσης ομάδα Ραμστάιν, που πήρε το όνομά της από μια αμερικανική αεροπορική βάση στη Γερμανία όπου συνεδρίασε για πρώτη φορά. Αυτό δίνει στο ΝΑΤΟ έναν πιο άμεσο ρόλο στον πόλεμο κατά της εισβολής της Ρωσίας. Η συμμαχία θα συντονίζει επίσης την εκπαίδευση των ουκρανικών δυνάμεων, μεγάλο μέρος της οποίας γίνεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Βρετανία.

Ορισμένοι διπλωμάτες βλέπουν την κίνηση αυτή ως έναν τρόπο να προφυλαχθούν από οποιαδήποτε προσπάθεια του Ντόναλντ Τραμπ -αν κερδίσει τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου- να σταματήσει τη στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία. Βάζοντας τον συντονισμό κάτω από την ομπρέλα του ΝΑΤΟ, το στρατιωτικό προσωπικό της συμμαχίας έχει μεγαλύτερη αυτονομία για να διεκπεραιώσει τη δουλειά του χωρίς άμεση πολιτική εμπλοκή.

Ο Στόλτενμπεργκ δήλωσε ότι η προσπάθεια θα γίνεται από μια αμερικανική βάση στο Βισμπάντεν της Γερμανίας, θα διοικείται από έναν στρατηγό τριών αστέρων και θα περιλαμβάνει σχεδόν 700 άτομα προσωπικό. Ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν, ο οποίος διατηρεί στενούς δεσμούς με τη Ρωσία, έχει εξασφαλίσει την εξαίρεση από την πρωτοβουλία.