«Αλλαγή»: Αφορά και το Brexit το σύνθημα των Εργατικών;

Για μια δεκαετία, το Brexit ήταν το ζήτημα που κυριαρχούσε στη βρετανική πολιτική. Αυτές τις μέρες δεν τέθηκε σχεδόν καθόλου. Για την ακρίβεια είναι η λέξη που ακούστηκε λιγότερο από οποιαδήποτε άλλη στη διάρκεια αυτής της προεκλογικής εκστρατείας. Και δεν είναι μόνο οι Τόρις που την απέφυγαν, είναι και οι Εργατικοί. Όχι επειδή η εντολή του δημοψηφίσματος του 2016 υλοποιήθηκε πριν από 4,5 χρόνια, κλείνοντας το ζήτημα, αλλά επειδή τα αποτελέσματα της εξόδου από την ΕΕ δεν ήταν τα αναμενόμενα κι έτσι η κοινή γνώμη έχει αρχίσει και μεταστρέφεται -κάτι που αναμένεται να οδηγήσει σε νέες «περιπέτειες». 

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το στρατόπεδο του «Leave» έχει συρρικνωθεί, και αυτό είναι κάτι που μπορεί να ικανοποιεί τον ηγέτη των Εργατικών Κιρ Στάρμερ, ο οποίος είχε αντιτεθεί στο Brexit, αλλά πρακτικά τι μπορεί να σημαίνει αυτό για τη Βρετανία και την ΕΕ;

Brexit: Ο ελέφαντας στο δωμάτιο

Ο Κιρ Στάρμερ εργάστηκε επιμελώς για να ξανακερδίσει την υποστήριξη των ψηφοφόρων της εργατικής τάξης, εκατομμύρια από τους οποίους παρασύρθηκαν πριν από πέντε χρόνια από τον συντηρητικό Μπόρις Τζόνσον και το σύνθημά του «Get Brexit done», όταν οι Εργατικοί έκαναν εκστρατεία για να αφήσουν ανοιχτό τον δρόμο της παραμονής στην ΕΕ.

Η «εκδίκηση» του Στάρμερ είναι οι δημοσκοπήσεις, που προβλέπουν τώρα ότι θα μπει στην Ντάουνινγκ Στριτ ως πρωθυπουργός, ενδεχομένως με μια ιστορική πλειοψηφία. Αλλά αν φτάσει εκεί, δεν θα μπορέσει να κρατήσει το Brexit μακριά από την επικαιρότητα για πολύ καιρό. 

Πολιτικοί αναλυτές στη Βρετανία χαρακτηρίζουν το Brexit «τον ελέφαντα στο δωμάτιο»· οι Τόρις δεν μιλούν γι' αυτό διότι δεν έχουν να επιδείξουν κάποια επιτυχία -μάλλον το αντίθετο-, ενώ οι Εργατικοί ανησυχούν μήπως προκαλέσουν τους ψηφοφόρους τους -πολλοί από τους οποίους είχαν υποστηρίξει το στρατόπεδο «Leave».

Σε αυτήν την κρίσιμη αναμέτρηση δεν έχει θέση το ρίσκο της απώλειας ψήφων. Προτιμούν, λοιπόν, να μην αναφερθούν στο ζήτημα, αν και η πραγματικότητα είναι πως η δυσχερής οικονομική κατάσταση της χώρας είναι επίπτωση της εξόδου από την ΕΕ. Και αυτό είναι κάτι που οι πολίτες έχουν κατανοήσει πλέον.

Μεταστροφή της κοινής γνώμης για το Brexit μέσα σε χρόνο dt 

Μια έρευνα της εταιρείας Menzies έδειξε ότι 1 στις 3 βρετανικές επιχειρήσεις θέλει νέα συμφωνία για το Brexit και 1 στις 5 θέλει να επανέλθει η χώρα στην ενιαία αγορά, ενώ το 20% αναφέρει τα εμπόδια λόγω του Brexit ως παράγοντα που περιορίζει τη διεθνή επέκταση.

Σύμφωνα με την έρευνα British Social Attitudes, που διεξήχθη από το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, το 24% δήλωσε ότι η Βρετανία πρέπει να μείνει εκτός ΕΕ, έναντι 36% το 2019 και 41% το 2016.

Διαπίστωσε επίσης ότι ο αντίκτυπος του Brexit σε θέματα όπως η οικονομία και η μετανάστευση θεωρείται πιο αρνητικός τώρα από ό,τι το 2019, όταν διεξήχθησαν οι τελευταίες εκλογές. Η αλλαγή ήταν ιδιαίτερα έντονη μεταξύ εκείνων που ψήφισαν «Leave» το 2016. Περίπου το 40% των ψηφοφόρων που ψήφισαν «Leave» θεωρούν ότι η οικονομία είναι σε χειρότερη θέση ως αποτέλεσμα του Brexit, σε σύγκριση με το 18% που θεωρούσε ότι αυτό θα συνέβαινε το 2019. Σχεδόν τα δύο τρίτα πιστεύουν τώρα ότι η μετανάστευση είναι υψηλότερη ως αποτέλεσμα της αποχώρησης από την ΕΕ, σε σύγκριση με μόλις 5% που προηγουμένως ανέμενε ότι αυτό θα συνέβαινε.

Οι Εργατικοί δεν θέλουν να ανοίξουν πληγές του παρελθόντος

Οι Εργατικοί δεν θέλουν να «ξανανοίξουν τις πληγές του παρελθόντος», δήλωσε ο Τζόναθαν Ρέινολντς, ο βουλευτής του κόμματος που είναι πιθανό να αναλάβει υπουργός Επιχειρήσεων σε ένα υπουργικό συμβούλιο Στάρμερ. «Σαφώς, πρέπει να πετύχουμε μια καλύτερη συμφωνία» δήλωσε σε εκδήλωση που διοργάνωσε το Βρετανικό Εμπορικό Επιμελητήριο (BCC).

Στο αίτημα για να γυρίσουν σελίδα στο Brexit, οι Εργατικοί έχουν αποκλείσει την επανένταξη στην ενιαία αγορά ή την τελωνειακή ένωση της ΕΕ. Αλλά υποστηρίζουν ότι είναι ακόμη δυνατή η άρση των εμπορικών φραγμών με το μπλοκ των 27 χωρών, για να βοηθηθούν οι εταιρείες, ιδίως οι μικρότερες, οι οποίες έχουν να αντιμετωπίσουν υψηλότερο κόστος και περισσότερη γραφειοκρατία.

Oικονομολόγοι επισημαίνουν ότι το Brexit «κοστίζει ακριβά στη Βρετανία από την άποψη της ανάπτυξης που έχει χαθεί». Η επανένταξη στην ενιαία αγορά –ίσως στην τελωνειακή ένωση– «θα ήταν ένας τρόπος ανάπτυξης που θα χρειαστεί ώστε να υπάρχουν οι αναγκαίοι πόροι για την υλοποίηση του κοινωνικού προγράμματος των Εργατικών» επισημαίνουν.

Μια πρώτη δέσμευση των Εργατικών είναι να επιδιώξουν μια συμφωνία με την ΕΕ που θα μειώσει τους συνοριακούς ελέγχους στα ζωικά προϊόντα -ένα εμπόδιο για τους Βρετανούς αγρότες και εισαγωγείς. Η κυβέρνηση Στάρμερ θα επιδιώξει επίσης την αμοιβαία αναγνώριση ορισμένων επαγγελματικών προσόντων και ευκολότερη πρόσβαση, πχ για καλλιτέχνες που βρίσκονται σε περιοδεία.

Ο Anand Menon, καθηγητής πολιτικής και διευθυντής της δεξαμενής σκέψης «Το Ηνωμένο Βασίλειο σε μια Ευρώπη που αλλάζει», δήλωσε ότι οι Εργατικοί μπορεί να μην εκτιμούν ορθά το βαθμό «ενθουσιασμού» της ΕΕ μπροστά στο ενδεχόμενο επαναδιαπραγμάτευσης, μετά από χρόνια σύγκρουσης με τις βρετανικές κυβερνήσεις.

«Το μπλοκ έχει ήδη πολλά άλλα ζητήματα» είπε. Και ενώ η Βρετανία μπορεί να θέλει να βελτιώσει τα τεχνικά ζητήματα σε τομείς όπως τα τρόφιμα, οι Βρυξέλλες θα ήθελαν να μιλήσουν για την κινητικότητα - να διευκολύνουν τους ανθρώπους να ζουν και να εργάζονται στη Βρετανία, ιδίως τους νέους. 

Ποιοι έχουν σπάσει τη «συνωμοσία της σιωπής»

Πολιτικοί σχολιαστές αναφέρονται στο Brexit και τη στάση των δύο μεγαλύτερων κομμάτων έναντι του ζητήματος, με τον χαρακτηρισμό «συνωμοσία της σιωπής». Όμως υπάρχουν κάποιοι που έχουν «σπάσει» αυτή τη «συνωμοσία». Τα μόνα κόμματα που συζητούν ανοιχτά το Brexit κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας είναι οι μικρότερες, φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις, που θα παραμείνουν στην αντιπολιτευση και έτσι δεν έχουν κάτι να χάσουν. Το αντίθετο ίσως. 

Οι κεντροαριστεροί Φιλελεύθεροι Δημοκράτες τάσσονται υπέρ της επανένταξης στην ενιαία αγορά. Ελπίζουν να πάρουν δεκάδες έδρες από τους Συντηρητικούς στη νότια Αγγλία. Παράλληλα, το Κόμμα των Πρασίνων, το οποίο αναμένεται να πάρει μόνο λίγες έδρες, υποστηρίζει την επανένταξη στην τελωνειακή ένωση. Και τα δύο κομματα υποστηρίζουν την επανένταξη στην ΕΕ μακροπρόθεσμα.

Όσο για το Εθνικό Κόμμα της Σκωτίας (SNP) που τάσσεται υπέρ της ανεξαρτησίας, υποστηρίζει την επανένταξη της Σκωτίας στην ΕΕ ως ανεξάρτητη χώρα. Όμως, με τις δημοσκοπήσεις να δείχνουν οριακή υποστήριξη για την ανεξαρτησία της Σκωτίας, και τον Στάρμερ να έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο νέου δημοψηφίσματος για το ζήτημα, η ένταξη της Σκωτίας στην ΕΕ παραμένει μια μακρινή προοπτική προς το παρόν.