Στις κάλπες οι πολίτες στη Γαλλία - Τι δείχνουν οι τελευταίες δημοσκοπήσεις

Εκλογές στη Γαλλία και από το πρωί οι πολίτες προσέρχονται στις κάλπες για τον πρώτο γύρο των πρόωρων βουλευτικών εκλογών. Η ψηφοφορία θα ολοκληρωθεί στις 18:00 και στις μεγάλες πόλεις στις 20:00 (19:00 και 20:00 αντίστοιχα), ενώ σχεδόν ταυτόχρονα αναμένεται να ανακοινωθούν τα πρώτα αποτελέσματα της διαδικασίας που δεν αποκλείεται να ανατρέψει το γαλλικό πολιτικό τοπίο.

Οι δημοσκοπήσεις για τις εκλογές στη Γαλλία δείχνουν ότι η χώρα βρίσκεται μπροστά από ιστορικές εξελίξεις. Με τον 28χρονο πρόεδρό του Ζορντάν Μπαρντελά στην πρώτη γραμμή, το ακροδεξιό κόμμα Εθνικός Συναγερμός (RN) πιστώνεται, κατά τις δημοσκοπήσεις, από το 34% ως το 37% των προθέσεων ψήφων και δεν αποκλείεται να συμβεί κάτι άνευ προηγουμένου στη χώρα: να εξασφαλίσει σχετική ή ακόμη και απόλυτη πλειοψηφία των εδρών στη γαλλική Εθνοσυνέλευση την 7η Ιουλίου, τη βραδιά του δεύτερου γύρου. Κατά δημοσκοπήσεις, που αντιμετωπίζονται μάλλον με επιφύλαξη, καθώς η αβεβαιότητα θεωρείται μεγάλη, το RN βρίσκεται μπροστά από τη συμμαχία της γαλλικής αριστεράς, το Νέο Λαϊκό Μέτωπο (NFP), που φέρεται να προσελκύει από το 27,5 ως το 29% των προθέσεων ψήφου, και το προεδρικό κεντροδεξιό στρατόπεδο, που ακολουθεί με το 20 ως 21%.

Αν ο Ζορντάν Μπαρντελά γινόταν πρωθυπουργός, θα ήταν η πρώτη φορά μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο που θα αναλάμβανε την εξουσία στη Γαλλία κυβέρνηση της άκρας δεξιάς.

Ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν προκάλεσε πολιτικό σεισμό την 9η Ιουνίου. Μετά την ήττα της παράταξής του στις ευρωεκλογές, προκάλεσε κατάπληξη ανακοινώνοντας τη διάλυση της γαλλικής Εθνοσυνέλευσης, βάζοντας στοίχημα υψηλού κινδύνου. Παρά τις μεγάλες διαφορές τους, παρατάξεις της γαλλικής αριστεράς μπόρεσαν να σχηματίσουν συμμαχία τις ημέρες που ακολούθησαν. Ωστόσο, οι αποκλίσεις ανάμεσα στην Ανυπότακτη Γαλλία (LFI) και τους εταίρους της (σοσιαλιστές, οικολόγους, κομμουνιστές), ειδικά για την αμφιλεγόμενη μορφή του πρώην υποψηφίου για την προεδρία Ζαν-Λικ Μελανσόν, ήρθαν πολύ γρήγορα ξανά στον αφρό, μετατράπηκαν σε παράσιτο της εκστρατείας της συμμαχίας.

Στο μεταξύ, τίποτα δεν μοιάζει ικανό να φρενάρει την προέλαση του RN, που βασίζει τη δική του εκστρατεία στην πτώση της αγοραστικής δύναμης και στη ρητορική εναντίον της μετανάστευσης. Ούτε η αοριστία σχετικά με την κατάργηση της μεταρρύθμισης των συντάξεων του κ. Μακρόν, ούτε οι πολεμικές για όσους έχουν διπλή υπηκοότητα, ούτε οι τοξικές δηλώσεις υποψηφίων της άκρας δεξιάς. Θα επιβεβαιωθούν ή θα διαψευστούν τα προγνωστικά των εταιρειών δημοσκοπήσεων έπειτα από την προεκλογική εκστρατεία-αστραπή τριών εβδομάδων; Η χώρα βρίσκεται σε πυρετώδη κατάσταση κι αναμένεται υψηλή συμμετοχή. Εκτιμάται πως θα ανέλθει περί το 67% των κάπου 49 εγγεγραμμένων στους εκλογικούς καταλόγους, ποσοστό πολύ μεγαλύτερο από το 47,5% των βουλευτικών εκλογών του 2022.

Από χθες, οι Γάλλοι στις εξωχώριες περιοχές ή στην αμερικανική ήπειρο άρχισαν να προσέρχονται στις κάλπες, με τη συμμετοχή πολύ αυξημένη και, συχνά, αίσθημα μεγάλης βαρύτητας. «Το διακύβευμα» είναι «θεμελιώδες» σε αυτές τις εκλογές που «μπορεί να ανατραπούν όλα», είπε χαρακτηριστικά η Μαλικά Μπ., 21 ετών, που μίλησε στο Γαλλικό Πρακτορείο στη Γουαδελούπη, στις Αντίλες. «Οι επιλογές κάθε χώρες επηρεάζουν και τις άλλες, ακόμη περισσότερο σε αυτές τις εκλογές. Πιστεύω ότι είναι πάρα πολύ σημαντικό να ψηφίσουμε και να είμαστε ενεργοί πολίτες», σχολίασε ο Αντουάν Ρικά, 34 ετών, που συμμετείχε στις εκλογές στο Μόντρεαλ του Καναδά.

Εκλογές Γαλλία: Δύσκολη η ανάγνωση του αποτελέσματος του α' γύρου

Η ανάγνωση των αποτελεσμάτων του πρώτου γύρου ενδέχεται ωστόσο να αποδειχθεί δύσκολη υπόθεση, καθώς οι άγνωστες μεταβλητές της εξίσωσης είναι πολλές. Ξεκινώντας από τα τρίγωνα που θα προκύψουν το βράδυ (δηλαδή την πρόκριση τριών υποψηφίων ενόψει δεύτερου γύρου), που αναμένεται να αυξηθούν σημαντικά.

Και πάνω απ’ όλα τον αριθμό των αποχωρήσεων μεταξύ των δυο γύρων, καθώς η πρακτική του «δημοκρατικού μετώπου» για να φραχτεί ο δρόμος της άκρας δεξιάς ατόνησε στην πορεία των ετών. Τη μεγαλύτερη πίεση αντιμετωπίζουν οι μακρονιστές, καθώς ο Εμανουέλ Μακρόν εξελέγη πρόεδρος και τις δυο φορές (2017, 2022) προβάλλοντας το επιχείρημα του φράγματος στην άκρα δεξιά.

Την Πέμπτη υποσχέθηκε τη «μέγιστη διαύγεια» ως προς την αντιμετώπιση του αποτελέσματος, ωστόσο φάνηκε να κλίνει περισσότερο προς τη στάση «ούτε RN, ούτε LFI», δεχόμενος σφοδρές επικρίσεις από τη γαλλική αριστερά και κριτικές ακόμη και από τη δική του παράταξη.

Αύριο Δευτέρα το μεσημέρι, θα συναντηθεί με τον απερχόμενο πρωθυπουργό Γκαμπριέλ Ατάλ και τα μέλη της κυβέρνησής του στο Ελιζέ, το προεδρικό παλάτι· στο μενού, οι πιθανές παραιτήσεις και η στρατηγική έναντι του RN. Οι βουλευτικές εκλογές αυτές διεξάγονται έπειτα από δυο χρόνια κυβέρνησης με μόνο σχετική πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση και τους μακρονιστές υποχρεωμένους να αναζητούν περιστασιακές συμμαχίες, νομοσχέδιο προς νομοσχέδιο, όταν δεν καταφεύγουν σε άρθρο του Συντάγματος που τους επέτρεψε να περάσουν χωρίς ψηφοφορίες στην γαλλική εθνική αντιπροσωπεία προϋπολογισμούς και την μεταρρύθμιση στις συντάξεις, που προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων. Η σαρωτική επικράτηση του RN στις ευρωεκλογές –έλαβε 31,4% των ψήφων, έναντι 14,6% των μακρονιστών– επέσπευσε τις εξελίξεις και τις επιλογές του αρχηγού του κράτους, εκθέτοντάς τον στο ενδεχόμενο «συγκατοίκησης» με τον κ. Μπαρντελά.

Η Γαλλία έχει γνωρίσει στην πρόσφατη ιστορία της τρεις περιόδους της λεγόμενης συγκατοίκησης προέδρου και κυβέρνησης που ανήκουν σε διαφορετικά πολιτικά στρατόπεδα, επί των προεδριών του Φρανσουά Μιτεράν (1986-1988 και 1993-1995), κατόπιν του Ζακ Σιράκ (1997-2002).

Τι προβλέπουν οι δημοσκοπήσεις για τη συμμετοχή στις γαλλικές εκλογές

Με τις δημοσκοπήσεις να προβλέπουν ότι περίπου το 65% των ψηφοφόρων θα προσέλθουν στις κάλπες, και ότι σχεδόν ο ένας στους τρεις εξ αυτών θα ψηφίσει υπέρ του κόμματος της Μαρίν Λεπέν, ολοκληρώνεται το βράδυ, στις 21.00 ώρα Ελλάδας, ο πρώτος γύρος των βουλευτικών εκλογών στην Γαλλία. Θα ακολουθήσει, την ερχόμενη Κυριακή 7 Ιουλίου, ο δεύτερος γύρος στον οποίο θα προκριθούν οι υποψήφιοι των δυο μεγαλύτερων σε εκλογική δύναμη κομμάτων της κάθε εκλογικής περιφέρειας, αλλά και οι υποψήφιοι που θα λάβουν πάνω από το 12,5% των εγγεγραμμένων ανά περιφέρεια ψηφοφόρων. Το σύνολο των εκλογικών περιφερειών στη Γαλλία είναι 577 και είναι όλες μονοεδρικές. Σε κάθε εκλογική περιφέρεια είναι σε γενικές γραμμές εγγεγραμμένοι 100 με 120 χιλιάδες ψηφοφόροι.

Στην περίπτωση που σήμερα ένας υποψήφιος λάβει πάνω από το 51% των ψηφισάντων εκλέγεται απευθείας βουλευτής και στην περιφέρεια του δεν διεξάγεται δεύτερος γύρος. Στις προηγούμενες βουλευτικές εκλογές, του 2022, είχαν εκλεγεί από τον πρώτο γύρο μόνο 5 βουλευτές, αλλά το 2007 είχαν εκλεγεί από τον πρώτο γύρο 110 βουλευτές. Τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι όσο μεγαλύτερη είναι η συμμετοχή στις εκλογές τόσο περισσότεροι είναι οι βουλευτές που εκλέγονται από τον πρώτο γύρο και ότι συνήθως, επανεκλέγονται αυτοί που ήταν ήδη βουλευτές. Δείχνουν επίσης, ότι όσο μεγαλύτερη είναι η συμμετοχή, τόσο περισσότερες είναι οι εκλογικές περιφέρειες που στον δεύτερο γύρο προκρίνονται πάνω από δύο υποψήφιοι. Το ότι η συμμετοχή θα είναι σήμερα μεγαλύτερη από αυτή των βουλευτικών εκλογών του 2022, που ήταν στο 47,5%, φαίνεται από τον μεγάλο αριθμό των Γάλλων του εξωτερικού που έχουν ήδη ψηφίσει, καθώς και από το γεγονός ότι πάνω από 2 εκατομμύρια Γάλλοι, περισσότεροι παρά ποτέ, έκαναν χρήση του δικαιώματος που έχουν να εξουσιοδοτήσουν άλλον Γάλλο ψηφοφόρο να ψηφίσει στη θέση τους.

Ως προς τις δημοσκοπικές προβλέψεις, συνήθως πέφτουν μέσα στη Γαλλία σε ό,τι αφορά την εκλογική δύναμη του κάθε κόμματος στον πρώτο γύρο, είναι όμως υψηλού κινδύνου αναφορικά με την πρόβλεψη του αριθμού των εδρών που θα έχει το κάθε κόμμα μετά τον δεύτερο γύρο των βουλευτικών εκλογών. Τούτων δοθέντων η ακροδεξιά παράταξη της Μαρίν Λεπέν, διευρυμένη και από την απορρόφηση ενός τμήματος του Ρεπουμπλικανικού κόμματος, αναμένεται να συγκεντρώσει σήμερα λίγο πάνω από το 35% των ψήφων. Λίγο κάτω από το 30% εκτιμάται ότι θα είναι η εκλογική δύναμη του νέου Λαϊκού Μετώπου των κομμάτων της αριστεράς, ενώ λίγο κάτω από το 20% εκτιμάται ότι θα βρεθεί η παράταξη του προέδρου Μακρόν, η οποία το 2022 ήταν πρώτη και είχε τη σχετική πλειοψηφία στην γαλλική Εθνοσυνέλευση. Με αυτά τα ποσοστά οι δημοσκοπήσεις προβλέπουν ότι ο αριθμός των εδρών που θα έχει μετά τον δεύτερο γύρο, ο Εθνικός Συναγερμός της Λεπέν θα είναι ανάμεσα στις 220 και τις 295 έδρες, δηλαδή δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο να έχει την απόλυτη πλειοψηφία, υπερβαίνοντας τις 289 έδρες. Σε ό,τι αφορά την αριστερά οι δημοσκοπικές προβλέψεις της δίνουν από 120 ως 200 έδρες, ενώ σε ό,τι αφορά την παράταξη Μακρόν θα κυμανθεί ανάμεσα στις 70 και τις 130 έδρες. Με άλλα λόγια οι δημοσκοπήσεις αποκλείουν το ενδεχόμενο να έχει είτε η μία είτε η άλλη παράταξη την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών, δεν αποκλείουν ωστόσο το ενδεχόμενο να την αποκτήσουν αν αποφασίσουν να συνεργαστούν. Τέλος, από 30 έως 60 εκτιμάται ότι θα είναι οι βουλευτές που θα έχει το - ακρωτηριασμένο λόγω της προσχώρησης του προέδρου του στο κόμμα της Λεπέν - Ρεπουμπλικανικό κόμμα, ο ρόλος των οποίων ωστόσο μπορεί - οριακά - να αποδειχτεί καθοριστικός.

Ως προς το τι μέλλει γενέσθαι με τη διακυβέρνηση της Γαλλίας, αν η γαλλική ακροδεξιά έχει την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών στη νέα Εθνοσυνέλευση, τότε ο πρόεδρος Μακρόν δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να ορίσει πρωθυπουργό τον Ζορντάν Μπαρντελά, πρόεδρο του κόμματος της Μαρίν Λεπέν, η οποία έχει ξεκαθαρίσει ότι ενδιαφέρεται μόνο για την εκλογή της, το 2027, στην προεδρία της Γαλλικής Δημοκρατίας. Στην περίπτωση αυτή, και για πρώτη φορά στην ιστορία της Γαλλίας, θα πρέπει να συγκατοικήσουν στα ανώτατα κλιμάκια της εξουσίας δυο πρόσωπα προερχόμενα από εντελώς διαφορετικούς πολιτικούς Γαλαξίες. Από την άλλη, αν η ακροδεξιά δεν έχει την απόλυτη πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση, θα διερευνηθεί αν και κατά πόσο μπορούν να την αποκτήσουν από κοινού η σύμπραξη των κομμάτων της αριστεράς και η παράταξη Μακρόν. Αν ούτε αυτό είναι εφικτό, και με δεδομένο ότι δεν μπορούν να προκηρυχθούν νέες βουλευτικές εκλογές στην Γαλλία πριν το καλοκαίρι του 2025, τότε θα πρέπει ο πρόεδρος Μακρόν να αναζητήσει τρόπους δημιουργίας ενός νέου κυβερνητικού σχήματος, το οποίο ακόμα και αν δεν έχει «την δεδηλωμένη», δεν θα κινδυνεύει να πέσει την επόμενη ημέρα, μετά από πρόταση μομφής του συνόλου των κομμάτων της αντιπολίτευσης.

Η μετάδοση εκτίμησης ως προς τα τελικά αποτελέσματα της εκλογικής αναμέτρησης επιτρέπεται στη Γαλλία μόνο μετά το κλείσιμο και της τελευταίας κάλπης, δηλαδή στις 21.00 ώρα Ελλάδας. Είθισται ωστόσο, μέσα ενημέρωσης από γειτονικές χώρες, όπως για παράδειγμα το Βέλγιο, να μεταδίδουν από σχετικά νωρίς κάποιες πρόωρες εκτιμήσεις.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ