Γιατί η Χεζμπολάχ απειλεί την Κύπρο

Ο ηγέτης της Χεζμπολάχ Χασάν Νασράλα σε μια ομιλία του πριν λίγες ημέρες αναφέρθηκε στην Κύπρο, απειλώντας να στοχεύσει το νησί, εάν βοηθήσει το Ισραήλ σε έναν πιθανό πόλεμο με τη λιβανέζικη οργάνωση. Το CNN δημοσιεύει μια ανάλυση προκειμένου να εξηγήσει γιατί ο ηγέτης της Χεζμπολάχ ασχολείται με την Κύπρο και για ποιο λόγο απειλεί την Μεγαλόνησο -κάτι που έχει αντίκτυπο τόσο στην Ελλάδα όσο και στην ΕΕ.

Ισραήλ: Ο πόλεμος με τον Λίβανο είναι πολύ κοντά

«Η Κύπρος θα γίνει μέρος αυτού του πολέμου εάν ανοίξει τα αεροδρόμια και τις βάσεις της στις ισραηλινές δυνάμεις», δήλωσε ο Χασάν Νασράλα που υποστηρίζεται από το Ιράν σε τηλεοπτική ομιλία της Τετάρτης, μια ημέρα αφότου το Ισραήλ προειδοποίησε ότι η προοπτική ολοκληρωτικού πολέμου με τον Λίβανο «είναι πολύ κοντά».

Απαντώντας στα σχόλια, ο Κύπριος Πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης αρνήθηκε ότι εμπλέκεται στον πόλεμο. «Οι δηλώσεις δεν είναι ευχάριστες, αλλά δεν ανταποκρίνονται σε καμία περίπτωση με αυτό που επιχειρείται να παρουσιαστεί - ότι η Κύπρος εμπλέκεται στις πολεμικές επιχειρήσεις. Σε καμία περίπτωση δεν συμβαίνει αυτό», είπε, προσθέτοντας ότι οι γραμμές επικοινωνίας είναι ανοιχτές με τις κυβερνήσεις του Λιβάνου και του Ιράν.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση την Πέμπτη υπερασπίστηκε την Κύπρο, λέγοντας ότι εφόσον «το νησί είναι κράτος μέλος της ΕΕ, αυτό σημαίνει ότι η ΕΕ είναι Κύπρος και η Κύπρος είναι η ΕΕ. Οποιαδήποτε απειλή εναντίον ενός από τα κράτη μέλη μας είναι απειλή κατά της ΕΕ», δήλωσε στους δημοσιογράφους ο Πίτερ Στάνο, εκπρόσωπος της ΕΕ.

Η ελληνική κυβέρνηση εξέφρασε την αμέριστη συμπαράσταση της Ελλάδας προς την Κύπρο.

Σε μια προσπάθεια να περιορίσει τη ζημιά, ο υπουργός Εξωτερικών του Λιβάνου Αμπντουλάχ Μπου Χαμπίμπ τηλεφώνησε στον Κύπριο ομόλογό του, Κωνσταντίνο Κόμπο, εκφράζοντας τη «εμπιστοσύνη του Λιβάνου στον θετικό ρόλο που διαδραματίζει η Κύπρος στη σταθερότητα της περιοχής», σύμφωνα με τα κρατικά μέσα ενημέρωσης του Λιβάνου.

Ωστόσο, η αναφορά στο νησί της Κύπρου από τον Νασράλα προσθέτει μια νέα διάσταση στη σύγκρουση Ισραήλ-Χαμάς στη Γάζα. Κινδυνεύει να εμπλακεί το νησί σε έναν πόλεμο που έχει ήδη εξαπλωθεί σε όλη τη Μέση Ανατολή;

Γιατί είναι σημαντική η θέση της Κύπρου;

Η Κύπρος, εξηγεί το CNN, είναι γεωγραφικά πολύ πιο κοντά στους πολέμους της Μέσης Ανατολής παρά στα ευρωπαϊκά κέντρα ισχύος και το μέγεθός της προσφέρεται για την ανάπτυξη στρατιωτικών βάσεων. Υπάρχουν ήδη δυο μεγάλες βάσεις που ανήκουν στη Μεγάλη Βρετανία στη περιοχή Ακρωτήριο και στη Δεκέλεια.

Η Κυπριακή Δημοκρατία είναι μέλος της ΕΕ αλλά όχι της αμυντικής συμμαχίας του ΝΑΤΟ που υποχρεώνει τα κράτη μέλη να υπερασπιστούν το ένα το άλλο σε περίπτωση επίθεσης.

Πόσο στενοί είναι οι δεσμοί της Κύπρου με το Ισραήλ;

Οι διπλωματικές σχέσεις μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ ξεκίνησαν το 1960, μετά την ανεξαρτησία του νησιού από τη βρετανική αποικιακή κυριαρχία, αλλά η Κύπρος δεν άνοιξε πρεσβεία στο Τελ Αβίβ μέχρι το 1994. Οι σχέσεις επιδεινώθηκαν τις δεκαετίες του 1980 και του 1990 για θέματα όπως οι στενοί δεσμοί του Ισραήλ με την Τουρκία και η αραβο-ισραηλινή σύγκρουση, στην οποία η Κύπρος τάχθηκε στο πλευρό των αραβικών κρατών και υποστήριξε τους Παλαιστίνιους.

Οι σχέσεις τους βελτιώθηκαν στα τέλη της δεκαετίας του 1990 και του 2000, καθώς το Ισραήλ άρχισε να στρέφεται προς την Ανατολική Μεσόγειο για οικονομικές συνεργασίες, ειδικά μετά την ανακάλυψη φυσικού αερίου στην περιοχή. Το Ισραήλ επίσης βλέπει την Κύπρο ως εταίρο για να αποτρέψει διάφορες περιφερειακές απειλές, ιδιαίτερα από ομάδες που συνδέονται με την Τουρκία και το Ιράν.

Το CNN επισημαίνει ότι το Ισραήλ έχει χρησιμοποιήσει τα τελευταία χρόνια το κυπριακό έδαφος για να εκπαιδεύσει τα στρατεύματά του σε ενδεχόμενο πόλεμο με τη Χεζμπολάχ. Το έδαφος της Κύπρου είναι παρόμοιο με αυτό του Λιβάνου, σύμφωνα με τις Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις (IDF).

Το 2022, ο IDF πραγματοποίησε κοινή στρατιωτική άσκηση με τις κυπριακές δυνάμεις. Ορισμένες από τις κοινές ασκήσεις επικεντρώθηκαν στη μάχη σε πολλαπλά μέτωπα και στην αντιμετώπιση της Χεζμπολάχ στον Λίβανο, ανέφεραν ισραηλινά μέσα ενημέρωσης. Οι τελευταίες κοινές ασκήσεις τους διεξήχθησαν τον Μάιο του 2023 στην Κύπρο.

Η κυπριακή προεδρία δήλωσε την Πέμπτη ότι η χώρα «δεν έχει διευκολύνει ποτέ και δεν θα διευκολύνει καμία επιθετική ενέργεια ή επίθεση εναντίον οποιασδήποτε άλλης χώρας».

Ποιος είναι ο ρόλος της Κύπρου στον πόλεμο της Γάζας;

Η Κύπρος είναι πρόθυμη να διαλύσει οποιεσδήποτε υποψίες ότι εμπλέκεται στον πόλεμο της Γάζας, αναφέροντας την προσπάθεια που κάνει για να μεταφέρει ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα.

«Η Κυπριακή Δημοκρατία δεν είναι μέρος του προβλήματος. Η Κυπριακή Δημοκρατία είναι μέρος της λύσης», δήλωσε ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης. «Και ο ρόλος μας σε αυτό, όπως αποδεικνύεται, για παράδειγμα, μέσω του ανθρωπιστικού διαδρόμου, αναγνωρίζεται όχι μόνο από τον αραβικό κόσμο αλλά από τη διεθνή κοινότητα στο σύνολό της».

Από τον Μάρτιο, η Κύπρος επιτρέπει σε πλοία ανθρωπιστικής βοήθειας να αποπλέουν από τα λιμάνια της ως μέρος των διεθνών προσπαθειών για τη δημιουργία ανθρωπιστικού διαδρόμου μέσω θαλάσσης προς τη Γάζα.

Το πρώτο θαλάσσιο φορτίο στη Γάζα μετέφερε 200 τόνους τροφίμων, που ισοδυναμεί με περίπου 500.000 γεύματα. Αποθήκες και κέντρα εφοδιασμού της ΕΕ δημιουργήθηκαν επίσης στην Κύπρο για να διευκολύνει τη ροή βοήθειας προς τη Γάζα.

Η Λευκωσία έχει επικρίνει ορισμένες από τις ενέργειες του Ισραήλ στη Γάζα, ειδικά εκείνες που παρεμπόδισαν την παράδοση ανθρωπιστικής βοήθειας. Έχει επίσης καταδικάσει επανειλημμένα τη Χαμάς για την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου στο Ισραήλ.

Ποια είναι η πιθανότητα να εμπλακεί περισσότερο η Κύπρος;

Το νησί έχει βρεθεί στο παρελθόν εν μέσω περιφερειακών συγκρούσεων, μια υπενθύμιση στο πόσο κοντά βρίσκεται στην ασταθή Μέση Ανατολή. Το 2019, ένας ρωσικής κατασκευής πύραυλος εξερράγη πάνω από την Κύπρο. Κύπριοι αξιωματούχοι θεώρησαν ότι ο πύραυλος συνδέονταν με στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Συρία, δηλώνοντας ότι προσγειώθηκε λιγότερο από 15 χιλιόμετρα βόρεια της πρωτεύουσας Λευκωσίας.

«Ένα πιθανό σενάριο κατά το οποίο το Ισραήλ χρησιμοποιεί κυπριακές βάσεις για τις στρατιωτικές του επιχειρήσεις, για τις οποίες προειδοποίησε η Χεζμπολάχ, θα επεκτείνει ουσιαστικά τον πόλεμο της Γάζας στην Ευρωπαϊκή Ένωση», έγραψε στο X, ο Μοχάμεντ Αλί Σαμπανί, αναλυτής από το Ιράν και εκδότης του Amwaj.media.

Αυτό θα σήμαινε ότι μια χώρα της ΕΕ εμπλέκεται, για πρώτη φορά, άμεσα σε έναν διευρυμένο πόλεμο στη Γάζα.

«Η δημοσιοποίηση από τη Χεζμπολάχ πλάνα από drones με απόρρητες στρατιωτικές θέσεις μέσα στο Ισραήλ έχει σκοπό να αποθαρρύνει το Ισραήλ», είπε στο CNN η Λίνα Χατίμπ, συνεργάτης στο Πρόγραμμα Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής του think tank «Chatham House» με έδρα το Λονδίνο, αναφερόμενη στο 9λεπτό βίντεο που κυκλοφόρησε η Χεζμπολάχ την Τρίτη, αποκαλύπτοντας πολιτικούς και στρατιωτικούς στόχους μέσα και γύρω από την ισραηλινή πόλη Χάιφα.

«Είναι φυσιολογικό τόσο για το Ισραήλ όσο και για τη Χεζμπολάχ να έχουν στρατιωτικά σχέδια για τον χειρισμό μιας πιθανής κλιμάκωσης. Όμως, όπως έχουν τα πράγματα, ούτε το Ισραήλ, ούτε η Χεζμπολάχ επωφελούνται από τον ολοκληρωτικό πόλεμο», είπε η Χατίμπ, προσθέτοντας ότι «η Χεζμπολάχ γνωρίζει ότι ο πόλεμος με το Ισραήλ θα ήταν καταστροφικός για τον Λίβανο και ότι δεν θα έχει λαϊκή υποστήριξη από τη χώρα».

«Η κυβέρνηση Μπάιντεν είναι επίσης απίθανο να αφήσει το Ισραήλ να πολεμήσει μόνο του σε δύο μέτωπα», είπε, προσθέτοντας ότι «η εμπλοκή των ΗΠΑ μπορεί να παρασύρει άλλους υποστηριζόμενους από το Ιράν παράγοντες, καθώς και τη δυνατότητα να στοχοποιηθεί το ίδιο το Ιράν».

«Αυτό είναι ένα υψηλό κόστος που το Ιράν θέλει να αποφύγει οπωσδήποτε», είπε η Χατίμπ. «Οι ΗΠΑ δεν θέλουν επίσης να βρεθούν σε άλλο ένα τέλμα της Μέσης Ανατολής, ειδικά με τις προεδρικές εκλογές να πλησιάζουν».