Σαν σήμερα Ντε Γκωλ και Τσώρτσιλ «ανάβουν το φυτίλι» της γαλλικής αντίστασης στον Β'ΠΠ

Είχαν περάσει μόλις δύο μέρες μετά τη συνθηκολόγηση της Γαλλίας με τους Γερμανούς κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν ο Βρετανός πρωθυπουργός Ουίνστον Τσώρτσιλ κι ο de facto εκπρόσωπος των Ελεύθερων Γάλλων διασωθέντων, ταξίαρχος Σαρλ ντε Γκωλ, εκφώνησαν δυο εμψυχωτικούς λόγους στο κοινό των Βρετανών και Γάλλων αντίστοιχα. Το ημερολόγιο έγραφε 18 Ιουνίου 1940, μία ημέρα σαν σήμερα.

«Αυτή ήταν η καλύτερη στιγμή τους»: Η ομιλία του Τσώρτσιλ που έμεινε στην ιστορία

«Αυτή ήταν η καλύτερη στιγμή τους»: Με αυτή τη φράση η οποία έμεινε στην ιστορία ολοκληρώθηκε η ομιλία του Ουίνστον Τσώρτσιλ στη Βουλή των Κοινοτήτων της Βρετανίας. Δεν είχε περάσει περισσότερο από ένας μήνας αφότου ανέλαβε την πρωθυπουργία ως επικεφαλής μιας κυβέρνησης συνασπισμού όλων των κομμάτων.

Αυτή ήταν η τρίτη από τις τρεις ομιλίες που εκφώνησε κατά την περίοδο της Μάχης της Γαλλίας, της γερμανική εισβολής στη Γαλλία και τις Κάτω Χώρες κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Είχε προηγηθεί η μνημειώδης ομιλία του «Αίμα, μόχθο, δάκρυα και ιδρώτα» της 13ης Μαΐου και η ομιλία «Δε θα παραδοθούμε ποτέ» της 4ης Ιουνίου. Η ομιλία «Αυτή ήταν η καλύτερη στιγμή τους» έγινε αφού η Γαλλία ζήτησε ανακωχή το βράδυ της 16ης Ιουνίου.

Η ομιλία διήρκεσε 36 λεπτά και σε αυτήν ο Τσώρτσιλ άλλαζε συνεχώς, όπως άλλωστε συνήθιζε, το 23σέλιδο δακτυλογραφημένο κείμενό του. Ο Τσώρτσιλ δικαιολόγησε το χαμηλό επίπεδο υποστήριξης που ήταν δυνατό να δοθεί στη Γαλλία μετά την εκκένωση της Δουνκέρκης. Γνωστή ως Θαύμα της Δουνκέρκης, αφορούσε την εκκένωση των περικυκλωμένων από τους Γερμανούς Συμμαχικών στρατευμάτων κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, από τις παραλίες και το λιμάνι της Δουνκέρκης, στα βόρεια της Γαλλίας, μεταξύ 26ης Μαΐου και 4ης Ιουνίου 1940. Η επιχείρηση ξεκίνησε όταν μεγάλος αριθμός δυνάμεων του Βελγίου, της Βρετανίας, και της Γαλλία αποκόπηκαν και περικυκλώθηκαν από γερμανικά στρατεύματα κατά τη διάρκεια των έξι εβδομάδων της Μάχης της Γαλλίας. Ο Βρετανός πρωθυπουργός την ονόμασε «κολοσσιαία στρατιωτική καταστροφή», λέγοντας «ολόκληρη η ρίζα, ο πυρήνας και ο εγκέφαλος του Βρετανικού Εκστρατευτικού Σώματος (ΒΕΣ) είχε περικυκλωθεί στη Δουνκέρκη και κινδύνευε να απωλεσθεί ή να συλληφθεί». 

Στην αιματηρή αυτή σελίδα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου έκανε μνέια ο κορυφαίος Κρίστοφερ Νόλαν στην ταινία του «Δουνκέρκη»δημιουργώντας ένα υποβλητικό, επικό πολεμικό δράμα.

Μερικά από τα λόγια του Τσώρτσιλ στην ομιλία του που έμελε να συμβάλουν σε μία καθοριστική στιγμή ώστε οι Βρετανοί να διατηρήσουν την ψυχραιμία τους μετά την πτώση της Γαλλίας ήταν τα ακόλουθα:

«Κατά την εκπόνηση αυτού του τρομακτικού απολογισμού, εξετάζοντας τους κινδύνους μας με απογοητευμένο μάτι, βλέπω μεγάλο λόγο για έντονη επαγρύπνηση και προσπάθεια, αλλά κανέναν απολύτως λόγο για πανικό ή απόγνωση. Κατά τη διάρκεια των πρώτων τεσσάρων ετών του τελευταίου πολέμου οι Σύμμαχοι βίωσαν μόνο καταστροφές και απογοητεύσεις, και όμως στο τέλος το ηθικό τους ήταν υψηλότερο από αυτό των Γερμανών, οι οποίοι είχαν περάσει από τον ένα επιθετικό θρίαμβο στον άλλο. Κατά τη διάρκεια εκείνου του πολέμου θέσαμε επανειλημμένα στους εαυτούς μας το ερώτημα: "Πώς θα νικήσουμε;" και κανείς δεν μπόρεσε ποτέ να απαντήσει με μεγάλη ακρίβεια, μέχρι που στο τέλος, εντελώς ξαφνικά, εντελώς απροσδόκητα, ο τρομερός εχθρός μας κατέρρευσε μπροστά μας».

Η ομιλία του Τσώρτσιλ  σε μια στιγμή μεγάλου κινδύνου για τη βρετανική εθνική επιβίωση, αφορούσε όχι μόνο την εθνική επιβίωση και το εθνικό συμφέρον αλλά και ζητήματα όπως η ελευθερία, ο χριστιανικός πολιτισμός και τα δικαιώματα των μικρών εθνών για τα οποία πολεμούσε η Βρετανία και για τα οποία ο Τσώρτσιλ πίστευε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα έπρεπε και τελικά θα πολεμούσαν. 

«Όποια και αν είναι η εξέλιξη των πραγμάτων στη Γαλλία, εμείς σε αυτό το νησί και στη Βρετανική Αυτοκρατορία δεν θα χάσουμε ποτέ την αίσθηση της συντροφικότητας με τον γαλλικό λαό. Αν τώρα καλούμαστε να υπομείνουμε ό,τι υπέστησαν εκείνοι, θα μιμηθούμε το θάρρος τους, και αν η τελική νίκη ανταμείψει τους κόπους μας, θα μοιραστούν τα κέρδη, ναι, και η ελευθερία θα αποκατασταθεί σε όλους. Δεν υποχωρούμε καθόλου από τα δίκαια αιτήματά μας.  Τσέχοι, Πολωνοί, Νορβηγοί, Ολλανδοί, Βέλγοι έχουν ενώσει τους αγώνες τους με τους δικούς μας. Όλοι αυτοί θα αποκατασταθούν. Αυτό που ο στρατηγός Weygand αποκάλεσε μάχη της Γαλλίας έχει τελειώσει. Περιμένω ότι η Μάχη της Βρετανίας είναι έτοιμη να αρχίσει.

»Από αυτή τη μάχη εξαρτάται η επιβίωση του χριστιανικού πολιτισμού. Από αυτήν εξαρτάται η δική μας βρετανική ζωή και η μακρά συνέχεια των θεσμών και της αυτοκρατορίας μας. Όλη η μανία και η δύναμη του εχθρού πρέπει πολύ σύντομα να στραφεί εναντίον μας. Ο Χίτλερ γνωρίζει ότι θα πρέπει να μας τσακίσει σε αυτό το νησί ή να χάσει τον πόλεμο. Αν μπορέσουμε να του αντισταθούμε, όλη η Ευρώπη μπορεί να απελευθερωθεί και η ζωή του κόσμου μπορεί να προχωρήσει προς τα εμπρός σε πλατιές, ηλιόλουστες εκτάσεις. Αλλά αν αποτύχουμε, τότε ολόκληρος ο κόσμος, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, συμπεριλαμβανομένων όλων όσων γνωρίσαμε και νοιαστήκαμε, θα βυθιστεί στην άβυσσο μιας νέας Σκοτεινής Εποχής που θα γίνει πιο σκοτεινή και ίσως πιο παρατεταμένη από τα φώτα της διεστραμμένης επιστήμης. Ας στηριχτούμε λοιπόν στα καθήκοντά μας και ας αντέξουμε έτσι ώστε, αν η Βρετανική Αυτοκρατορία και η Κοινοπολιτεία της διαρκέσουν χίλια χρόνια, οι άνθρωποι θα εξακολουθούν να λένε: «Αυτή ήταν η καλύτερη στιγμή τους».

«Η υπόθεση της Γαλλίας δεν χάθηκε»: Όταν ο Ντε Γκωλ υπέγραφε τη γενέθλιο ημέρα της Γαλλικής Αντίστασης

Την ίδια ακριβώς μέρα, 18 Ιουνίου 1940, ο ντε Γκωλ, που διέφυγε στην Βρετανία μετά την ανακωχή του Πεταίν με τους Γερμανούς, με τη σύμφωνη γνώμη του Τσώρτσιλ απευθύνει έκκληση στον γαλλικό λαό να συνταχθεί με τους Ελεύθερους Γάλλους στο πλευρό των συμμάχων, της Βρετανίας και των ΗΠΑ.

Ο Ντε Γκωλ βρισκόταν στο Λονδίνο και το μήνυμα που απηύθυνε μέσω της γαλλικής υπηρεσίας του BBC θεωρείται ότι ανύψωσε το ηθικό της γαλλικής αντίστασης και αποτέλεσε ένα σημείο καμπής στην εξέλιξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. 

«Η υπόθεση της Γαλλίας δεν χάθηκε, η Γαλλία δεν είναι μόνη» είπε ο ντε Γκωλ την ώρα που η κυβέρνηση του Βισί, του Φιλίπ Πετέν, ετοιμαζόταν να υπογράψει εκεχειρία με τη χιτλερική Γερμανία. Η πρώτη αυτή ομιλία δεν μαγνητοφωνήθηκε από το BBC, σε αντίθεση με τις επόμενες. Λέγεται μάλιστα ότι ο ντε Γκωλ ήταν έξαλλος με τους τεχνικούς της βρετανικής ραδιοφωνίας και για αυτό φρόντισε, τέσσερις ημέρες αργότερα, να εκφωνήσει μια δεύτερη ομιλία.