Το δυσκολότερο στοίχημα του Εμανουέλ Μακρόν

Πουθενά αλλού δεν υπήρξαν οι επιπτώσεις του αποτελέσματος των ευρωεκλογών τόσο βαριές όσο στη Γαλλία. Η απόφαση του Εμανουέλ Μακρόν για επίσπευση των βουλευτικών εκλογών θεωρήθηκε καταστροφική με το επιχείρημα ότι δίνει αμαχητί τα κλειδιά της εξουσίας στους λεπενικούς. Προκηρύσσοντας, όμως, πρόωρες εκλογές ο Μακρόν έκανε τη μόνη κίνηση που θα μπορούσε να έχει κάποιες πιθανότητες αντιμετώπισης του κινδύνου της ακροδεξιάς, μεσοπρόθεσμα. Και λέμε μεσοπρόθεσμα διότι πράγματι μπορούμε να θεωρούμε δεδομένο ότι οι βουλευτικές εκλογές είναι χαμένες για εκείνον και ότι θα φέρουν οπωσδήποτε το κόμμα της Εθνικής Συσπείρωσης στην κυβέρνηση.

Έτσι, με την απόφαση του Μακρόν, εκτός συγκλονιστικού απροόπτου, μετά τις 7 Ιουλίου, θα έχουμε «συγκατοίκηση» προέδρου και πρωθυπουργού από διαφορετικές παρατάξεις. Στη διάρκεια της 5ης Γαλλικής Δημοκρατίας, μετά το 1958, αυτό έχει ξαναγίνει τρεις φορές: επί Μιτεράν το 1986-88 και το 1993-95 (όταν είχε απέναντί του αντίστοιχα τους δεξιούς πρωθυπουργούς Ζακ Σιράκ και Εντ. Μπαλαντύρ) και επί Σιράκ, το 1997-2002 που είχε απέναντί του στην πρωθυπουργία τον σοσιαλιστή Λιονέλ Ζοσπέν.

Με βάση το γαλλικό Σύνταγμα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει ως προνομιακό του πεδίο την άσκηση της εξωτερικής πολιτικής, καθώς και τη διεθνή εκπροσώπηση της χώρας. Ο πρωθυπουργός, από την πλευρά του, είναι υπεύθυνος για τις εσωτερικές κρατικές υποθέσεις. Ως εκ τούτου, όταν οι δύο ανώτατοι άρχοντες της χώρας προέρχονται από την ίδια παράταξη, τότε το σύστημα διακυβέρνησης λειτουργεί προεδροκεντρικά, με τον εκάστοτε ΠτΔ να έχει ο ίδιος και το μαχαίρι και το καρπούζι, διορίζοντας τον πρωθυπουργό της αρεσκείας τους. Αντιθέτως, σε περίπτωση συγκατοίκησης, το κέντρο βάρους μετατοπίζεται από τα Ηλύσια Πεδία στην έδρα του πρωθυπουργού στη Ματινιόν. Ο τελευταίος μπορεί να εφαρμόσει σχετικά ελεύθερα την πολιτική του εφόσον διαθέτει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία για να περνάει τα νομοσχέδιά του.

Σε αυτό το πρωτοφανές για τη μεταπολεμική Γαλλία σκηνικό, σκοπός του Μακρόν είναι να εκθέσει τον λεπενικό ακροδεξιό λαϊκισμό όταν αναλάβει την εξουσία και να αποκαλύψει στους Γάλλους την αδυναμία του να εφαρμόσει το ανεφάρμοστο πρόγραμμά του

Μόνο που αυτή τη φορά η συγκατοίκηση δεν θα αφορά απλώς δύο διαφορετικές παρατάξεις, αλλά δύο διαφορετικούς κόσμους. Σε αυτό το πρωτοφανές για τη μεταπολεμική Γαλλία σκηνικό, σκοπός του Μακρόν είναι να εκθέσει τον λεπενικό ακροδεξιό λαϊκισμό όταν αναλάβει την εξουσία και να αποκαλύψει στους Γάλλους την αδυναμία του να εφαρμόσει το ανεφάρμοστο πρόγραμμά του. Το σχέδιο ήδη αρχίζει να δουλεύει: για παράδειγμα, πριν λίγες μέρες ο μόλις 28χρονος Ζ. Μπορντελά, που προαλείφεται για πρωθυπουργός εφόσον επικρατήσει το λεπενικό κόμμα, απάντησε με σκόπιμα με αόριστο τρόπο σε ερώτηση δημοσιογράφου αν θα εφαρμόσει την υπόσχεσή του για σύνταξη στα 62. Άρχισε να λέει λίγο πολύ ότι θα δούμε αν το επιτρέψουν οι περιορισμοί της συγκατοίκησης και άλλα τέτοια μισόλογα.

Είναι σίγουρο ότι, μόλις έρθει η ώρα των αποφάσεων, θα πει ότι για την ώρα κάτι τέτοιο δεν γίνεται διότι δεν μας το επιτρέπει η συγκυρία και ότι άρα το μεταθέτουμε για το μέλλον. Ούτε και στο μεταναστευτικό, φυσικά, μπορεί να εφαρμοστεί καμία τόσο σκληρή πολιτική από αυτές που είχαν στην προμετωπίδα τους οι λεπενικοί τόσα χρόνια, που ήταν βολεμένοι στην αντιπολίτευση. Στη Γαλλία, οι μετανάστες αποτελούν σχεδόν το 1/10 του πληθυσμού, με τους μισούς εξ αυτών να προέρχονται από την Αφρική, λόγω και του αποικιοκρατικού παρελθόντος της χώρας, και με πάνω από ένα τρίτο να έχουν λάβει τη γαλλική υπηκοότητα. Είναι, ωστόσο, χαρακτηριστικό ότι ο γαλλικός ΣΕΒ (MEDEF) σημείωνε πρόσφατα ότι θα χρειαστεί ακόμη 3,9 εκατ. εισαγόμενο εργατικό προσωπικό ως το 2050 για να συνεχίσει να δουλεύει επαρκώς η γαλλική οικονομία. Είδαμε άλλωστε και στην Αγγλία μετά το brexit τι σημαίνει να αποκλείει κανείς τέτοιο εργατικό προσωπικό από την οικονομία του: μετά δεν έχει ούτε νοσηλευτές ούτε καν ταμίες στα σούπερ μάρκετ, οι οποίοι είναι κατά βάση μετανάστες.

Παρεμπιπτόντως, δεν θα ήταν κακή ιδέα οι Γάλλοι πριν τις κάλπες να ανέτρεχαν στην ελληνική πολιτική εμπειρία του 2015: θα μάθαιναν πολύ καλά τι σημαίνει πολιτική παραπλάνηση και τι «κωλοτούμπα» επιβίωσης μετά από ένα τσουνάμι ψεύτικων υποσχέσεων που βασίζονται πάντοτε στη φαντασιοκοπία του λεφτόδεντρου. Φυσικά, δεν σημαίνει αυτό ότι ένα αντίστοιχο φροντιστήριο για τη Γαλλία δεν θα έχει τεράστιο κόστος τόσο για την οικονομία της όσο και για τη γεωπολιτική ασφάλεια. Διότι οι λεπενικοί αποτελούν, εκτός των άλλων, και την πέμπτη φάλλαγγα του Πούτιν στη Γαλλία, και όσο το ουκρανικό μέτωπο θα είναι ανοικτό, οι κίνδυνοι για την Ευρώπη παραμένουν τεράστιοι.

Η κίνηση των πρόωρων εκλογών έχει όμως στόχο να εκθέσει και την ισοπεδωτική αντιπολίτευση της αριστεράς του Μελανσόν η οποία βάζει σε υψηλότερη προτεραιότητα την ήττα του μακρονισμού από ό,τι την ανάληψη της κυβέρνησης από τους λεπενικούς

Η κίνηση των πρόωρων εκλογών έχει όμως στόχο να εκθέσει και την ισοπεδωτική αντιπολίτευση της αριστεράς του Μελανσόν, η οποία βάζει σε υψηλότερη προτεραιότητα την ήττα του μακρονισμού από ό,τι την ανάληψη της κυβέρνησης από τους λεπενικούς. Έτσι, σε πρόσφατη δημοσκόπηση, πάνω από το 80% των ψηφοφόρων του Μελανσόν δήλωναν υπέρ της πρόωρης παραίτησης του Μακρόν από την προεδρία (ενώ η θητεία του ολοκληρώνεται το 2027), άσχετα αν αυτό προφανώς θα σήμαινε, στην παρούσα συγκυρία, τη σίγουρη νίκη και της Λεπέν για το ύπατο αξίωμα, γεγονός που θα έδινε πια εν λευκώ τα κλειδιά του κράτους σε μια ανεξέλεγκτη και πανίσχυρη γαλλική ακροδεξιά. Αλλά είναι τόσο το τυφλό μίσος του Μελανσόν για τον Μακρόν, που δεν μοιάζει να υπολογίζει ούτε το μέλλον της χώρας μπροστά σε αυτό.

Τι πιθανότητες έχει να πετύχει το στοίχημα του Μακρόν; Ελάχιστες, αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς. Εκτός αν ο φόβος μπροστά στο κακό που έρχεται, επιτύχει μια πραγματική εθνική συσπείρωση, την εντελώς αντίθετη δηλαδή από αυτή που έχει ως παραπλανητικό της τίτλο το κόμμα της Λεπέν.