Τεράστιες οι κλιματικές συνέπειες από τον πόλεμο στη Γάζα

Η ανοικοδόμηση των περίπου 200.000 πολυκατοικιών, σχολείων, πανεπιστημίων, νοσοκομείων, τζαμιών, αρτοποιείων, εγκαταστάσεων ύδρευσης και αποχέτευσης που υπέστησαν ζημιές και καταστράφηκαν από το Ισραήλ κατά τους πρώτους τέσσερις μήνες του πολέμου στη Γάζα θα δημιουργήσει έως και 60 εκατ. τόνους ισοδύναμου διοξειδίου του άνθρακα, σύμφωνα με νέα ανάλυση ερευνητών από το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ. Ο αριθμός αυτός αντιστοιχεί στις συνολικές εκπομπές του 2022 που παράγουν χώρες όπως η Πορτογαλία και η Σουηδία - και είναι υπερδιπλάσιος από τις ετήσιες εκπομπές του Αφγανιστάν.

Η μακροπρόθεσμη ανοικοδόμηση θα δημιουργήσει το μεγαλύτερο κόστος άνθρακα από τον πόλεμο στη Γάζα, όπου το Ισραήλ έχει σκοτώσει περισσότερους από 36.500 Παλαιστίνιους - κυρίως γυναίκες και παιδιά - και χιλιάδες άλλοι παραμένουν θαμμένοι κάτω από τα χαλάσματα και θεωρούνται νεκροί. Περίπου 26 εκατ. τόνοι συντριμμιών και μπάζων έχουν μείνει στον απόηχο των ισραηλινών βομβαρδισμών, ο καθαρισμός των οποίων θα μπορούσε να διαρκέσει χρόνια.

Τι σηματοδοτεί ο πόλεμος στη Γάζα για το περιβάλλον;

Η έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο Social Science Research Network, δείχνει:

• Οι εκπομπές που θερμαίνουν τον πλανήτη και δημιουργήθηκαν από τις αεροπορικές και χερσαίες επιθέσεις κατά τη διάρκεια των πρώτων 120 ημερών του πολέμου στη Γάζα ήταν μεγαλύτερες από το ετήσιο αποτύπωμα άνθρακα από τα πιο ευάλωτα στο κλίμα έθνη του κόσμου, συμπεριλαμβανομένων του Βανουάτου και της Γροιλανδίας, σύμφωνα με την έρευνα.
• Περισσότερο από το 99% των εκτιμώμενων 652.552 μετρικών τόνων διοξειδίου του άνθρακα που εκτιμάται ότι δημιουργήθηκαν τους πρώτους τέσσερις μήνες μετά την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου συνδέονται με τους αεροπορικούς βομβαρδισμούς και την χερσαία εισβολή του Ισραήλ στη Γάζα.
• Σχεδόν το 30% των συνολικών εκπομπών CO2e δημιουργήθηκε από τα 244 αμερικανικά φορτηγά αεροπλάνα που είναι γνωστό ότι μετέφεραν βόμβες, πυρομαχικά και άλλες στρατιωτικές προμήθειες στο Ισραήλ τις πρώτες 120 ημέρες.

Σύμφωνα με τον υπολογισμό, ο οποίος είναι σχεδόν βέβαιο ότι αποτελεί σημαντική υποεκτίμηση λόγω της έλλειψης στοιχείων για τις στρατιωτικές εκπομπές, το κόστος του διοξειδίου του άνθρακα των πρώτων 120 ημερών της επίθεσης του Ισραήλ στη Γάζα ήταν ισοδύναμο με τη συνδυασμένη ετήσια κατανάλωση ενέργειας 77.200 αμερικανικών νοικοκυριών.

Η ανάλυση παρέχει ένα συντηρητικό στιγμιότυπο του κλιματικού κόστους του τρέχοντος πολέμου στη Γάζα, εκτός από τις πρωτοφανείς δολοφονίες, την εσκεμμένη πείνα, τις ζημιές στις υποδομές και την περιβαλλοντική καταστροφή.

Υπογραμμίζει επίσης την ασυμμετρία του πολεμικού μηχανισμού της κάθε πλευράς: Οι πύραυλοι της Χαμάς που εκτοξεύτηκαν στο Ισραήλ μεταξύ Οκτωβρίου 2023 και Φεβρουαρίου 2024 δημιούργησαν εκτιμώμενα 1.140 tCO2e. Άλλοι 2.700 tCO2e αποδόθηκαν στα καύσιμα που αποθήκευσε η ομάδα πριν από τις 7 Οκτωβρίου. Συνδυαστικά, το αποτύπωμα άνθρακα της Χαμάς κατά τις πρώτες 120 ημέρες ήταν ισοδύναμο με την ετήσια κατανάλωση ενέργειας 454 αμερικανικών κατοικιών.

«Ενώ η προσοχή του κόσμου επικεντρώνεται δικαίως στην ανθρωπιστική καταστροφή, οι κλιματικές συνέπειες αυτής της σύγκρουσης είναι επίσης καταστροφικές», δήλωσε ο Ben Neimark, ανώτερος λέκτορας στο Πανεπιστήμιο Queen Mary του Λονδίνου (QMUL) και συν-συγγραφέας της έρευνας. «Ωστόσο, η μελέτη μας είναι μόνο ένα στιγμιότυπο που καταγράφει τις σημαντικότερες αναφερόμενες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από την πολεμική μηχανή κατά τις πρώτες 120 ημέρες».

«Μία από τις σοβαρές συνέπειες του πολέμου στη Γάζα ήταν η μαζική παραβίαση του δικαιώματος σε ένα καθαρό, υγιές και βιώσιμο περιβάλλον, οι οποίες αποτελούν σοβαρό κίνδυνο για τη ζωή και την απόλαυση όλων των άλλων δικαιωμάτων», δήλωσε η Astrid Puentes, η νέα ειδική εισηγήτρια του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα και το περιβάλλον. «Η περιοχή βιώνει ήδη σοβαρές κλιματικές επιπτώσεις που θα μπορούσαν να γίνουν ακόμη χειρότερες».

Τεράστιες εκπομπές CO2, τοξικοί ρύποι και απόβλητα στη Γάζα

Η ανάλυση των 120 ημερών, η οποία βασίζεται σε προηγούμενη έρευνα περιλαμβάνει τις άμεσες εκπομπές CO2e από βομβαρδισμούς και αναγνωριστικές πτήσεις, δεξαμενές και καύσιμα από άλλα οχήματα, καθώς και τις εκπομπές που παράγονται από την κατασκευή και την έκρηξη εκατοντάδων χιλιάδων βομβών, πυροβολικού και ρουκετών.

Για πρώτη φορά, οι ερευνητές υπολόγισαν επίσης τις εκπομπές από τα φορτηγά που κάνουν το ταξίδι των 370 μιλίων (595,5 χιλιομέτρων) μετ' επιστροφής από την Αίγυπτο στη Γάζα για να παραδώσουν ανθρωπιστική βοήθεια σε 2,3 εκατομμύρια πεινασμένους Παλαιστίνιους που έχουν παγιδευτεί κάτω από βομβαρδισμούς. Τα περίπου 1.400 φορτηγά που το Ισραήλ επέτρεψε να εισέλθουν στη Γάζα μεταξύ των αρχών Οκτωβρίου και του Φεβρουαρίου παρήγαγαν σχεδόν 9.000 τόνους CO2e, σύμφωνα με τη μελέτη.

Επιπλέον 58.000 εκπομπές CO2e προήλθαν από τις ντιζελοκίνητες γεννήτριες που χρησιμοποιούνται τώρα για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στη Γάζα, αφού το Ισραήλ κατέστρεψε ή κατέστρεψε τις ηλιακές εγκαταστάσεις του θύλακα και το μοναδικό εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. (Πριν από τη σύγκρουση, περίπου το 25% της ηλεκτρικής ενέργειας της Γάζας προερχόταν από ηλιακούς συλλέκτες, ένα από τα υψηλότερα ποσοστά στον κόσμο).

«Εκτός από την ανείπωτη καταστροφή στη Γάζα και σε ολόκληρη την Παλαιστίνη, η έκθεση αυτή αποκαλύπτει την υποκρισία των δυτικών εθνών που ηθικολογούν για τους κινδύνους της κλιματικής κατάρρευσης και την ευθύνη κάθε έθνους να προστατεύσει τον πλανήτη - ενώ ταυτόχρονα χρηματοδοτούν, βοηθούν και επιτρέπουν τον καταστροφικό πόλεμο του ισραηλινού καθεστώτος και τις επιπτώσεις του σε όσους πλήττονται από την τρέχουσα και μελλοντική κλιματική αλλαγή», δήλωσε η Zena Agha, αναλύτρια πολιτικής στο Al-Shabaka, το Παλαιστινιακό Δίκτυο Πολιτικής, η οποία γράφει για την κλιματική κρίση και την ισραηλινή κατοχή.

Οι εκπομπές που παράγονται από τις πτήσεις που μεταφέρουν βοήθεια σε γειτονικές χώρες για περαιτέρω παραδόσεις στη Γάζα, οι εκπομπές μεθανίου, οι πυρκαγιές που σχετίζονται με τις συγκρούσεις και ο αναγκαστικός εκτοπισμός εκατομμυρίων Παλαιστινίων είναι μεταξύ άλλων πηγές CO2e που παραλείπονται από τη μελέτη λόγω έλλειψης στοιχείων. Δεν περιλαμβάνονται επίσης οι ναυτιλιακές εκπομπές που παράγονται από τη μεταφορά στρατιωτικών καυσίμων αεροσκαφών που αποστέλλονται από τις ΗΠΑ στο Ισραήλ.

Η ισραηλινή κυβέρνηση δεν απάντησε σε αιτήματα για σχολιασμό της έρευνας.

Η επίθεση του Ισραήλ στη Γάζα, αφού η Χαμάς σκότωσε περισσότερους από 1.100 ανθρώπους και πήρε εκατοντάδες ομήρους, προκάλεσε πρωτοφανή θάνατο και καταστροφή. Από 54% έως 66% όλων των κτιρίων στη Λωρίδα της Γάζας είχαν καταστραφεί ή υποστεί ζημιές μέχρι τις 14 Φεβρουαρίου. Το οικονομικό κόστος των ζημιών σε κρίσιμες υποδομές από τους πρώτους τέσσερις μήνες εκτιμάται σε 18,5 δισ. δολάρια, σύμφωνα με έρευνα της Παγκόσμιας Τράπεζας και του ΟΗΕ.

Διεθνείς νομικοί εμπειρογνώμονες έχουν πει ότι το Ισραήλ διαπράττει δολοφονία - τη μαζική καταστροφή σπιτιών και συνθηκών διαβίωσης για να καταστήσει μια περιοχή ακατοίκητη - και οικοκτονία. Δορυφορικές εικόνες  έδειξαν ότι σχεδόν η μισή δενδροφυτεία και καλλιεργήσιμη γη της Λωρίδας της Γάζας έχει επίσης καταστραφεί, ενώ τα επικίνδυνα υλικά που άφησαν πίσω τους τα ισραηλινά πυρομαχικά αποτελούν μακροπρόθεσμη απειλή για ολόκληρο το οικοσύστημα.

Τον Ιανουάριο, το διεθνές δικαστήριο (ICJ) διαπίστωσε εύλογα στοιχεία ότι οι πράξεις του Ισραήλ ισοδυναμούν με γενοκτονία. Το ΔΔΔ διέταξε τον περασμένο μήνα το Ισραήλ να σταματήσει την επίθεσή του στη νότια πόλη Ράφα, την οποία το Ισραήλ αγνόησε, αναγκάζοντας περισσότερους από 1 εκατομμύριο Παλαιστίνιους πρόσφυγες να φύγουν και πάλι, υπομένοντας επικίνδυνα υψηλές θερμοκρασίες χωρίς επαρκές καταφύγιο, νερό ή τροφή.

«Όσο συνεχίζεται αυτός ο πόλεμος, οι επιπτώσεις θα επιδεινώνονται με τρομακτικές συνέπειες στις εκπομπές, την κλιματική αλλαγή και την παρεμπόδιση της κλιματικής δράσης στη Γάζα», δήλωσε ο Hadeel Ikhmais, επικεφαλής του γραφείου κλιματικής αλλαγής στην Παλαιστινιακή Αρχή Ποιότητας Περιβάλλοντος. Σύμφωνα με τον Ikhmais, η μεγαλύτερη υπαρξιακή απειλή που αντιμετώπιζαν οι Παλαιστίνιοι πριν από τις υποτιθέμενες «πράξεις γενοκτονίας» του Ισραήλ ήταν η κλιματική κρίση με την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, την ακραία ζέστη, τις ακανόνιστες βροχές και την ξηρασία να αποτελούν σοβαρές και σωρευτικές απειλές.Αυτή η έκθεση αποκαλύπτει την υποκρισία των δυτικών εθνών που ηθικολογούν για τους κινδύνους της κλιματικής κατάρρευσης.

Ωστόσο, παρά την αυξανόμενη ανησυχία για τις μακροπρόθεσμες περιβαλλοντικές και κλιματικές συνέπειες αυτού - και κάθε - πολέμου και κατοχής, οι στρατιωτικές εκπομπές παραμένουν αδιαφανείς και σπάνια υπολογίζονται.Χάρη εν μέρει στην πίεση των ΗΠΑ, η αναφορά των στρατιωτικών εκπομπών στη Σύμβαση-Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC) παραμένει εθελοντική.Μόνο τέσσερις χώρες υποβάλλουν κάποια ελλιπή στοιχεία στην UNFCCC, η οποία οργανώνει τις ετήσιες συνομιλίες για τη δράση για το κλίμα.Παρά την έλλειψη υποβολής εκθέσεων, μια πρόσφατη μελέτη διαπίστωσε ότι οι στρατοί ευθύνονται για σχεδόν το 5,5% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ετησίως - περισσότερο από ό,τι οι αεροπορικές και ναυτιλιακές βιομηχανίες μαζί και περισσότερο από κάθε χώρα εκτός από τις ΗΠΑ, την Κίνα και την Ινδία.

Ούτε το κράτος του Ισραήλ ούτε οι παλαιστινιακές αρχές φαίνεται να έχουν ποτέ αναφέρει στοιχεία για τις στρατιωτικές εκπομπές στην UNFCCC.Η νέα μελέτη εκτιμά ότι το βασικό στρατιωτικό αποτύπωμα άνθρακα του Ισραήλ το 2023 - χωρίς να υπολογίζονται οι πολεμικές επιχειρήσεις - ήταν 3,85 εκατ. tCO2e. Αυτό αντιστοιχεί περίπου στο 5% των ετήσιων εκπομπών του Ισραήλ - και περίπου στο διπλάσιο των εκπομπών CO2e του 2022 από το σύνολο του νησιωτικού κράτους των Μπαχάμες.

(Σύμφωνα με τους ερευνητές, δεν μπόρεσαν να υπολογιστούν συγκρίσιμες στρατιωτικές εκπομπές για την Παλαιστίνη, λόγω των ad hoc επιθετικών δυνατοτήτων της Χαμάς).

Πηγή: Guardian