Μια εξήγηση για τον κεκαλυμμένο μισογυνισμό που κυλάει, όταν σε ρωτάνε πού αισθάνεσαι πιο ασφαλής ως θηλυκότητα - με τον άνδρα ή με την αρκούδα
Απολύτως προσωπική άποψη: Θεωρώ ότι η κουλτούρα του bestiaire (τερατολόγιο) ήταν πάντα αποκρουστική και ας ενέπνευσε βιβλία και ταινίες και αστικούς θρύλους, που όμως «κάτι» ήθελαν να πουν. Γυναίκες – γατούλες, άνδρες – λύκοι, γυναίκες – γαζέλες, άνδρες – αρκούδες, όταν το κτηνολόγιο ήθελε κάπως να τονίσει τη σεξουαλική ορμή των δύο φύλων, κλισεδοποιώντας τα χαρακτηριστικά τους, τις κινήσεις, το περπάτημα και τους τρόπους τους, τρόπους φορετούς στο κάθε φύλο ξεχωριστά...Και μετά, γυναίκες – κότες, άνδρες – βόδια ή γουρούνια, όταν ήθελε να αναδείξει τη μαλθακότητα, την έλλειψη ευαισθησίας ή να θίξει τον βαθμό νοημοσύνης.
Και μετά έρχεται αυτό το trend στο Tik Tok –και σε όλο το φάσμα των social media-, που «ρωτά» γυναίκες με ποιον θα ένιωθαν λιγότερο ασφαλείς σε ένα δάσος: με μία αρκούδα ή με έναν άνδρα; Και ακολουθεί χάος – από τη μία αμέτρητες σπαρακτικές απαντήσεις με γυναίκες να δηλώνουν ότι θα ένιωθαν μακράν ασφαλέστερες με το κτήνος δίπλα τους (ο λόγος για την αρκούδα, ας μην παρεξηγηθεί κανείς) και καθόλου ΟΚ με έναν άγνωστο άντρα να περιφέρεται σε κοντινή απόσταση.
Γιατί τόσος χαμός; Γιατί θίγονται αρκετοί άνδρες από τη σύγκρισή τους με τις αρκούδες; Τι δεν καταλαβαίνουμε εδώ; Μήπως αν «μιλούσαν» οι ταινίες και τα παραμύθια και η λαογραφία να μην τρόμαζε τόσο πολύ η πάντα ευαίσθητη και αψιά φρουρά της πατριαρχίας; Ας πούμε, μπορεί κάποιος να αντιληφθεί τον τρόμο και την παραβίαση, όταν στον «Δράκουλα» του Κόπολα (1992) αντικρίζει τη σκηνή βιασμού της Λούσι από ένα κτήνος που μοιάζει με λυκάνθρωπο κάπου στο ύπαιθρο, σωστά;Μπορείς να καταλάβεις ότι κάτι δεν πάει καλά, αν είσαι ΟΚ να αντικρίζεις μία γυναίκα να κατασπαράζεται κυριολεκτικά και μεταφορικά από ένα κτήνος.
Γιατί το δίλημμα έκανε τέτοιο trigger στους άνδρες;
Τα ίδια –τουλάχιστον με τις σκηνές «σεξ»- και στην ακόμα παλιότερη ταινία του Βαλέριαν Μπορόβτσικ με τίτλο «Το Κτήνος» (La bête, 1975). Και εκεί, πάλι μια Λούσι, νέα και πλουσία, αρραβωνιάζεται μεν έναν άνδρα, αλλά φαντασιώνεται μία αρκούδα που παραμονεύει στο δάσος. Το τέλος είναι χαρακτηριστικό: κτήνος και άνδρας δεν διαφέρουν κατά τη σκηνοθετική ματιά, ίσα – ίσα που μπροστά στον άνδρα η αρκούδα παίζει να είναι και το μικρότερο κακό στην πλοκή και την κατάληξη της ταινίας.
Με λιγότερο έμφυλη προσέγγιση υπάρχει και η cult πλέον ταινία ‘The Company Of Wolves’ (Η συντροφιά των λύκων, 1984), όπου ο Νιλ Τζόρνταν βάλθηκε να δημιουργήσει ενοχλητικό τρόμο, παρουσιάζοντας ανθρώπους ως ζώα ή ως λύκους, κάθε φορά που κάποιο αχαλιναγώγητο ανθρώπινο ένστικτο κατασπάραζε κάτι από την ήσυχη αγροτική ζωή.
Να πάμε ακόμα πιο πίσω; Στο παραμύθι της «Κοκκινοσκουφίτσας» και στην (έμμετρη) εκδοχή του Περώ; Και εδώ ο κίνδυνος, το ενδεχόμενο ανήκεστης βλάβης και ζημιάς προσωποποιείται στο πρόσωπο ενός λύκου, που, κάπως οι κοινωνίες έχουν συνεννοηθεί ότι γίνεται λόγος για κάποιον άνδρα. Οπότε, όσο κι αν διαφωνεί κανείς με τo trend, ας γνωρίζει τουλάχιστον ότι με το ίδιο concept, το ίδιο αυτό viral ερώτημα, γυροφέρνει τη λογοτεχνία, τον κινηματογράφο και άλλες μορφές Τέχνης κάτι αιώνες τώρα και ούτε καν ως ερώτηση, αλλά ως δεδομένο.
Δεν χρειάζεται να είσαι φεμινίστρια για να είσαι πάντα με αυτ@ που πόνεσε, πάντα με το θύμα, πάντα με τις επιζώσες. Απλώς αν είσαι, διακρίνεις με σχετική πικρία και το not all men αγκάθι πίσω απ’ όλα αυτά – να κάτι που δεν θα έκανε ποτέ μια αρκούδα.
16°
