Σαν Σήμερα: Η πλατεία Τιεν Αν Μεν στο Πεκίνο, πλημμυρίζει από αίμα

Σαν Σήμερα έγινε η βίαιη καταστολή των φοιτητικών κινητοποιήσεων στην πλατεία – σύμβολο του Μαοϊκού καθεστώτος, που καταγράφεται ως η «Σφαγή της Πλατείας Τιεν-αν-μεν». Ήταν η αιματηρή αντιμετώπιση των μαζικών διαμαρτυριών που ξεκίνησαν στα μέσα Απριλίου, με κύριο αίτημα τη χορήγηση πολιτικών ελευθεριών και τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Οι μεταρρυθμίσεις του Μάο Τσε Τουνγκ, οι οποίες επιταχύνθηκαν από του διαδόχους του, έστρεψαν την Κίνα προς την οικονομική φιλελευθεροποίηση, ελάχιστες ωστόσο ήταν οι μεταρρυθμίσεις σε επίπεδο πολιτικών ελευθεριών, υπό το φόβο αντιδράσεων από τη συντηρητική πλευρά του Κομμουνιστικού Κόμματος. Οι πρώτες διαδηλώσεις με αίτημα τον εκδημοκρατισμό εκδηλώθηκαν το 1986 και αντιμετωπίστηκαν με σκληρά κατασταλτικά μέτρα και την αποπομπή του Γενικού Γραμματέα του Κόμματος Χου Γιαομπάνγκ. Ο θάνατός του στις 14 Απριλίου 1989, αποτελεί την αφορμή για σειρά διαδηλώσεων κατά της διαφθοράς και υπέρ της πολιτικο-ιδεολογικής ελευθερίας.

Μετά την κηδεία του στις 22 Απριλίου, ξεκινούν καθημερινές φοιτητικές κυρίως διαδηλώσεις με αίτημα τις δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις. Στις 28 Απριλίου δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές κατακλύζουν τη μεγαλύτερη πλατεία του κόσμου, στο κέντρο του Πεκίνου, δίπλα στην ‘’Απαγορευμένη Πόλη’’. Φοιτητές κυρίως, αλλά και εργάτες, αγρότες, ξεκινούν καθημερινές σχεδόν διαδηλώσεις. Όλες είναι πολυπληθείς, όλες με τα ίδια αιτήματα, εξαπλώνονται σε ολόκληρη τη χώρα. Η αυξανόμενη συμμετοχή των εργατών στις φοιτητικές αρχικά διαδηλώσεις και η εξάπλωσή τους σε άλλες πόλεις εκτός του Πεκίνου, ανησυχεί την ηγεσία του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας, το οποίο βλέπει την εξουσία του να απειλείται. Επιθυμεί τη φιλελευθεροποίηση αλλά με τους δικούς του όρους. Διχάζεται ως προς τον τρόπο αντιμετώπισης των αυξανόμενου κινήματος και τελικά αποφασίζει την καταστολή με στρατιωτικά μέσα. Η ‘’αντεπαναστατική αναταραχή’’ πρέπει όμως να αντιμετωπιστεί.

Με την κήρυξη του στρατιωτικού νόμου στις 20 Μαΐου αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση… Η παρουσία του στρατού στους δρόμους του Πεκίνου, πυροδοτεί έκρηξη. Εκατομμύρια πολιτών της κινεζικής πρωτεύουσας βγαίνουν στους δρόμους, υψώνουν οδοφράγματα, προσπαθούν να καθυστερήσουν τα τανκς, τραγουδώντας τη Διεθνή… Η πρώτη απόπειρα καταστολής δεν έχει τα θεμιτά για το καθεστώς αποτελέσματα.

Στις 4 Ιουνίου 1989, οι περίπου 100.000 διαδηλωτές που βρίσκονται στην πλατεία Τιεν Αν Μεν, περικυκλώνονται από άνδρες της 27ης κινεζικής στρατιάς, κατόπιν διαταγής της κινεζικής ηγεσίας υπό τον Ντενγκ Χσιάο Πινγκ. Ελάχιστοι οι διαδηλωτές που θα προτιμήσουν να αποχωρήσουν. Το πλήθος παραμένει, τραγουδώντας τη Διεθνή. Οι πρώτοι πυροβολισμοί δεν αργούν να ακουστούν και το χάος είναι το αμέσως επόμενο στάδιο. Τεθωρακισμένα και φορτηγά ορμούν στο πλήθος συνθλίβοντας καθετί στο πέρασμά τους. Φρίκη από την πρωτοφανή βία των στρατιωτών εναντίον συμπατριωτών τους.

Οι φοιτητές αμύνονται με πέτρες, σίδερα, μολότοφ, αμυνόμενοι πίσω από φλεγόμενα οδοφράγματα. Πολλοί πυροβολούνται εν ψυχρώ. Αποτέλεσμα, περισσότεροι από 3000 νεκροί σύμφωνα με τους διαδηλωτές, 251 σύμφωνα με τις κινεζικές αρχές, δεκάδες χιλιάδες τραυματίες. Τελικός απολογισμός δεν υπήρξε ποτέ. Η σφαγή και το κύμα ‘’εκκαθαρίσεων’’ που ακολουθεί, με εκτελέσεις πολλών διαδηλωτών, προκαλεί διεθνείς αντιδράσεις.

Η κινεζική κυβέρνηση χαιρετίζει την αιματηρή καταστολή των διαδηλωτών ως ‘’πρώτη νίκη κατά της αντεπανάστασης’’. Η κινεζική ηγεσία θα καταφέρει να διατηρήσει το μονοπώλιο της εξουσίας, όχι όμως και την εμπιστοσύνη μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού.

Σε κομματικό επίπεδο, πολλά μέλη που στήριξαν τους διαδηλωτές θα απομακρυνθούν από τις θέσεις τους και τεθούν σε κατ’ οίκον περιορισμό. Μεταξύ αυτών, ο Γενικός Γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας, Ζάο Ζιγιάνγκ. Τον διαδέχεται ο Γιανγκ Ζεμίν, ο οποίος θα μείνει πιστός στο δόγμα του Ντενγκ Χσιάο-πινγκ, ‘’οικονομικός φιλελευθερισμός – πολιτικός συντηρητισμός’’. Ο ίδιος ο Χσιάο-πινγκ, ο 84χρονος ισχυρός άνδρας της Κίνας, σύμφωνα με τη γνώμη ειδικών στα θέματα της Κίνας με την εντολή για τη σφαγή κατέστρεψε όλο το μέχρι αυτή τη στιγμή έργο της ζωής του, θυσιάζοντάς το στο βωμό της διατήρησης της εξουσίας, ανοίγοντας παράλληλα το δρόμο για την επάνοδο των συντηρητικών δυνάμεων στην εξουσία.

Η φωτογραφία του Αμερικανού φωτογράφου του Associated Press Τζεφ Γουάϊντενερ, με το νεαρό άνδρα που στέκεται ακίνητος μπροστά στη φάλαγγα των αρμάτων μάχης, σε μια απεγνωσμένη προσπάθεια να τη σταματήσει, αποτελεί την εικόνα σύμβολο των αιματηρών γεγονότων που σημάδεψαν για πάντα την ‘’Πλατεία της Ουράνιας Γαλήνης’’…