Προκήρυξη εκλογών για 4 Ιουλίου στη Βρετανία - Η διαδικασία και το σύστημα

Η Βρετανία θα διεξαγάγει εθνικές εκλογές στις 4 Ιουλίου, οι οποίες, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, θα δώσουν τέλος σε 14 χρόνια διακυβέρνησης από το Συντηρητικό Κόμμα, που διήρκεσε μία από τις πιο ταραχώδεις περιόδους της σύγχρονης πολιτικής ιστορίας της χώρας.

Βάζοντας τέλος σε μήνες εικασιών σχετικά με το πότε θα προκηρύξει νέες εκλογές, ο Ρίσι Σούνακ στάθηκε έξω από το γραφείο του στην Ντάουνινγκ Στριτ και ανακοίνωσε τις πρόωρες εκλογές, με ημερομηνία νωρίτερα από ό,τι περίμεναν οι περισσότεροι -μια ριψοκίνδυνη στρατηγική, καθώς το κόμμα του βρίσκεται πίσω από τους Εργατικούς στις δημοσκοπήσεις.

«Τώρα είναι η στιγμή για τη Βρετανία να επιλέξει το μέλλον της», είπε, απαριθμώντας τα σημαντικότερα σημεία που θεωρεί ότι έχει καταγράψει κατά τη διάρκεια της θητείας του στην κυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένης της θέσπισης του λεγόμενου προγράμματος άδειας που βοήθησε τις επιχειρήσεις να ξεπεράσουν την πανδημία COVID-19. «Θα έχουμε γενικές εκλογές στις 4 Ιουλίου».

Πώς λειτουργεί το εκλογικό σύστημα στη Βρετανία;

Η χώρα χωρίζεται σε 650 εκλογικές περιφέρειες. Σε κάθε εκλογική περιφέρεια, οι ψηφοφόροι εκλέγουν έναν τοπικό υποψήφιο, ο οποίος στη συνέχεια θα καταλάβει μια θέση στο κοινοβούλιο. Οι ψηφοφόροι μπορούν να επιλέξουν έναν υποψήφιο στο ψηφοδέλτιό τους και ο υποψήφιος με τις περισσότερες ψήφους κερδίζει.

Οι υποψήφιοι συνήθως εκπροσωπούν ένα μεγαλύτερο πολιτικό κόμμα. Η γραμμή νίκης για κάθε  κόμμα είναι 326 έδρες. Ο ηγέτης του κόμματος που θα περάσει αυτή τη γραμμή θα μπορέσει στη συνέχεια να σχηματίσει κυβέρνηση και να γίνει πρωθυπουργός.

Ποιος μπορεί να ψηφίσει;

Σχεδόν 50 εκατομμύρια Βρετανοί θα έχουν δικαίωμα ψήφου. Τα εκλογικά τμήματα ανοίγουν από τις 0700 έως τις 2200 τοπική ώρα και οι ψήφοι μπορούν να δοθούν αυτοπροσώπως, ταχυδρομικώς ή μέσω πληρεξουσίου.

Τι συμβαίνει αν δεν υπάρξει πλειοψηφία;

Ένα κοινοβούλιο χωρίς πλειοψηφία προκύπτει όταν κανένα κόμμα στη Βρετανία δεν καταφέρνει να κερδίσει περισσότερες από 325 έδρες. Σε αυτή την περίπτωση ο νυν πρωθυπουργός παραμένει στην εξουσία και του δίνεται η πρώτη ευκαιρία να σχηματίσει κυβέρνηση διαπραγματευόμενος με άλλα κόμματα για τη δημιουργία συνασπισμού ή να προσπαθήσει να κυβερνήσει με μειοψηφία.

Εάν δεν καταφέρει να συμφωνήσει, ο εν ενεργεία πρωθυπουργός θα προτείνει τότε να κληθεί ο ηγέτης του μεγαλύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης να σχηματίσει τη νέα κυβέρνηση. Οι κυβερνήσεις συνασπισμού είναι ασυνήθιστες στη Βρετανία. Η κυβέρνηση συνασπισμού Συντηρητικών-Φιλελεύθερων Δημοκρατών του 2010 ήταν η πρώτη από το 1945. Μετά από ένα κοινοβούλιο χωρίς ψήφο στις εκλογές του 2017, οι Συντηρητικοί έκαναν συμφωνία με ένα μικρότερο κόμμα για να σχηματίσουν κυβέρνηση μειοψηφίας.

Ο ρόλος του βασιλιά

Σε περίπτωση που μια κυβέρνηση χάσει, ο εν ενεργεία πρωθυπουργός ταξιδεύει για να δει τον μονάρχη για να υποβάλει επισήμως την παραίτησή του. Στη συνέχεια, ο νέος πρωθυπουργός φτάνει για να συναντήσει τον ηγεμόνα, ο οποίος ζητά να σχηματίσουν κυβέρνηση, μια συνάντηση που ιστορικά είναι γνωστή ως «χειροφίλημα», αν και οι πρωθυπουργοί δεν φιλούν τα χέρια του μονάρχη.

Τι αναμένεται να συμβεί;

Το YouGov προέβλεψε τον Απρίλιο ότι οι Εργατικοί θα κερδίσουν 403 έδρες, ενώ οι Συντηρητικοί αναμένεται να κερδίσουν 155. Οι δημοσκοπήσεις, οι οποίες μετρούν το συνολικό μερίδιο των ψήφων που αναμένεται να κερδίσει κάθε κόμμα, δείχνουν σταθερά ότι οι Εργατικοί προηγούνται κατά περισσότερες από 20 μονάδες έναντι των Συντηρητικών.

Στις εκλογές του 2019 οι Συντηρητικοί κέρδισαν 365 έδρες και οι Εργατικοί 202. Έκτοτε, παραιτήσεις, διαγραφές και άλλα γεγονότα μείωσαν την πλειοψηφία των Συντηρητικών. Προσερχόμενοι στις εκλογές του 2024, οι Συντηρητικοί έχουν 344 έδρες και οι Εργατικοί 205.